SKKN Một số kinh nghiệm rèn đọc hiệu quả cho học sinh lớp 3

1. Mở đầu

1.1 Lí do chọn đề tài:

Tập đọc là một phân môn có vị trí quan trọng trong môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học, là công cụ để hình thành khả năng giao tiếp, là cơ sở để phát triển tư duy, để trẻ tiếp thu các môn học khác.

Bậc Tiểu học là bâc học quan trọng, là nền móng cho các bậc học tiếp theo. Đây là nơi hình thành nhân cách của học sinh. Nó cung cấp những tri thức ban đầu về Tự nhiên và Xã hội. Là nơi phát triển nhận thức cũng như hoạt động thực tiễn và phát huy những đức tính tốt đẹp cho học sinh.

          Như chúng ta đã biết trong văn kiện Đại hội Đảng XII, đã đề ra cho Giáo dục và Đào tạo là “Đổi mới căn bản và toàn diện Giáo dục- Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực”[1]. 

    Tiếng Việt là môn học khởi nguồn cho các môn học khác, là môn học có vị trí đặc biệt quan trọng nó vừa là đối tượng nhận thức, vừa là công cụ nhận thức. Nhiệm vụ của môn Tiếng Việt ở Tiểu học là hình thành cho học sinh những kĩ năng, kĩ xảo sử dụng Tiếng Việt trong các hoạt động giao tiếp. Kĩ năng đọc thông, viết thạo. Thông qua hoạt động đọc mà con người tiếp xúc với kho tàng tri thức của loài người. Tập đọc với tư cách là một phân môn của Tiếng Việt, nó khẳng định sự cần thiết của sự hình thành và phát triển một cách có hệ thống và có kế hoạch năng lực đọc cho học sinh.

Phân môn Tập đọc ở Tiểu học nói chung và ở lớp 3 nói riêng đặt ra một nhiệm vụ quan trọng. Trong các giờ Tập đọc, học thuộc lòng học sinh biết đọc diễn cảm bài văn, bài thơ đã tạo cho các em sự say mê hứng thú và để lại một vốn văn học đáng kể cho trẻ em. Cũng thông qua các bài văn học, học sinh được hiểu thêm về các vùng miền của đất nước, hiểu được các truyền thống quý báu của dân tộc.

Đọc thật sự cần thiết cho mọi người, không phải chỉ đối với học sinh Tiểu học. Vì vậy đọc trở thành một đòi hỏi đầu tiên đối với mỗi người đi học. Đầu tiên trẻ phải học đọc, đọc để lĩnh hội tri thức, đọc để học các môn học khác.

Hiện nay văn hóa đọc là một khái niệm mơ hồ đối với học sinh nói chung, đặc biệt là học sinh vùng nông thôn. Các em chưa có thói quen đọc sách, chưa thích đọc sách, có đọc là đọc các mẫu chuyện vui, quảng cáo nhiều. Các em chưa biết đọc để có hiểu biết về những gì đang diễn ra trong ngày hay trên thế giới. Đọc để phục vụ cho học tập, do đó vốn hiểu biết của các em rất nghèo nàn. Vì vậy giúp các em có thói quen đọc, đọc suốt đời là cả một vấn đề nan giải hiện nay.

Từ những lí do trên, bản thân là một giáo viên Tiểu học tôi rất băn khoăn, trăn trở và tìm cách thực hiện làm thế nào để các em đọc tốt, đọc hay và có thói quen đọc. Bằng kinh nghiệm đã dạy lớp 3 nhiều năm tôi xin được trao đổi với 

đồng nghiệp “Một số kinh nghiệm rèn đọc hiệu quả cho học sinh lớp 3”

1.2. Mục đích nghiên cứu.

Nâng cao nghiệp vụ sư phạm của bản thân. 

Góp phần nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập đọc nói riêng và 

môn Tiếng Việt nói chung .

Rèn kĩ năng viết đề tài nghiên cứu khoa học.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

Trong đề tài này đối tượng nghiên cứu là: Rèn kĩ năng đọc hiệu quả cho học sinh lớp 3c, trường tiểu học Dân Lực.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

Phương pháp điều tra.

Phương pháp khảo sát thực tế.

Phương pháp thu thập thông tin.

Phương pháp thống kê,xử lý số liệu.

Phương pháp vấn đáp.

Phương pháp quan sát. 

1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.

Ngoài việc thực hiện sáng tạo quy trình dạy học của Bộ giáo dục và Đào tạo, bản thân đã đưa ra ba điểm mới như sau:

– Công tác chuẩn bị bài ở nhà của giáo viên và học sinh, giúp các em luyện đọc đúng, đọc hiểu, tự tin trả lời câu hỏi từ đó hiểu bài một cách sâu hơn. 

– Khi dạy đọc hiểu, đối vớí các câu khó giáo viên đưa hệ thống câu trắc nghiệm để các em dễ lựa trọn, hiểu bài hơn.

– Đưa Văn hóa đọc vào đời sống của học sinh, để các em luôn tìm tòi, khám phá, lĩnh hội tri thức. Giúp các em luyện đọc đúng, đọc nhanh, đọc hiểu văn bản. Nắm bắt thông tin, tin tức mới trong và ngoài nước. Có hiểu biết sâu rộng, nhiều lĩnh vực trong cuộc sống.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến:

Tập đọc có vị trí quan trọng  trong chương trình Tiếng Việt ở bậc Tiểu học, vì môn này có khả năng thực hiện tốt các nhiệm vụ của bộ môn như: Trau dồi kiến thức văn học, kiến thức ngôn ngữ, kiến thức đời sống  … giáo dục  tình cảm thẩm mỹ, phát triển  các năng lực trí tuệ, hỗ trợ tốt cho phân môn tiếp cận ( Tập làm văn, Chính tả, Luyện từ và câu…).

    Chính vì vậy, dạy tập đọc không phải là một việc làm tùy tiện mà là công việc có mục đích, có kế hoạch dựa trên những cơ sở khoa học. Cơ sở dạy tập đọc phải tính đến tâm lí tiếp nhận của học sinh, dựa trên quy luật giáo dục học, đến mục tiêu cấp học, lớp học và bài học cụ thể. Các nhân tố đó đều là cơ sở khoa học chi phối hiệu quả quá trình dạy học tập đọc ở trường Tiểu học.

     Dạy tập đọc không phải chỉ là dạy đọc mà còn phải gắn liền với đời sống thực tế, gắn liền với tâm tư tình cảm của trẻ, gắn liền với các môn học khác, từ đó giúp các em học tốt hơn, hiểu biết hơn về đời sống tinh thần của con người, nhận thức cái hay cái đẹp, cái thiện các ác… giúp cho các em có lòng yêu quê hương đất nước, biết gìn giữ sự trong sáng của Tiếng Việt.

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

Trong quá trình dạy Tập đọc lớp 3, cụ thể là lớp 3C của tôi chủ nhiệm, tôi 

nhận thấy chất lượng đọc của học sinh còn hạn chế. Đa số học sinh chưa đọc to, 

rõ ràng văn bản, biết ngắt nghỉ nhưng chưa hợp lí, đọc sai chính tả do phương 

ngữ, do ngọng, do kĩ năng đọc chưa chính xác. Chưa biết thể hiện giọng đọc, chưa biết trả lời câu hỏi, chưa nắm được nội dung bài, không nêu được ý chính của bài. Không có kĩ năng đọc và chưa thích đọc.Về phía gia đình: Đa phần phụ huynh trong lớp làm nông nghiệp, họ không có nhiều thời gian để chăm lo việc học tập cho con em mình. Nhận thức còn nhiều hạn chế, định hướng học tập cho con chưa rõ ràng. Gia đình luôn phó mặc cho giáo viên trên lớp với quan điểm học ở trường là đủ không cần rèn luyện thêm ở nhà. Một phần do nhận thức của một số phụ huynh, họ cho rằng với phân môn Tiếng Việt con em mình chỉ cần biết đọc biết viết là được, học Toán quan trọng hơn. 

Về phía học sinh: Các em sống ở vùng nông thôn nên ít nhiều cũng ảnh hướng đến việc phát âm tiếng địa phương, ảnh hưởng quan điểm của gia đình “chỉ cần đọc thông viết thạo là được”. Nhận thức của học sinh chưa đồng đều, hoạt động tư duy của từng em khác nhau. Học sinh cũng thường thích học Toán hơn, vì vậy khi học Tập đọc các em chưa chú trọng lắm.

Về phía giáo viên: Bản thân giáo viên cũng có lúc chưa cảm nhận hết được dụng ý của tác giả, chưa hướng dẫn học sinh học một cách sát sao, chỉ coi trọng một vấn đề đọc thành tiếng to, rõ, phát âm đúng hoặc có hướng dẫn đọc diễn cảm nhưng chỉ lướt qua, việc rèn đọc diễn cảm cho học sinh còn ít. Đặc biệt phần đọc hiểu chưa được chú trọng. Chưa khuyến khích học sinh đọc sách, báo, xem tin tức…

Từ những thực trạng trên, tôi đã kiểm tra tình hình thực tế ban đầu khi chưa áp dụng kinh nghiệm (tại tháng ………..) bằng cách kiểm tra và khảo sát chất lượng, kết quả thu được như sau: