SKKN Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động làm quen với toán theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Sinh thời Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã từng nói:

“Trẻ em như búp trên cành

Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”.

Giáo dục mầm non là bậc học trong hệ thống giáo dục quốc dân, cấp học quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Ở trường mầm non, có nhiều hoạt động giáo dục nhằm hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Trong đó hoạt động giáo dục làm quen với Toán cho trẻ mầm non có vị trí quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu về toán đối với trẻ, từ đó giúp trẻ phát triển về các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực phát triển nhận nhận thức. 

Qua đó giúp trẻ làm quen với những biểu tượng toán ngay từ tuổi mầm non là một việc rất cần thiết vì đó chính là cơ hội tốt để giúp trẻ hình thành năng lực hoạt động cho mình như: quan sát, so sánh, tìm tòi, suy nghĩ, thông qua hoạt động làm quen với toán để giúp trẻ hình thành những biểu tượng ban đầu về toán học như: Số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không gian để sau này trẻ vững vàng tự tin hơn khi tiếp nhận những kiến thức của môn toán ở bậc học tiếp theo. 

Hoạt động “Làm quen với Toán”, là nội dung đòi hỏi độ chính xác, muốn làm được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề trong quá trình dạy trẻ làm quen với toán, để giúp trẻ nhận biết sâu sắc, có được những kiến thức, kỹ năng cơ bản thì vấn đề quan trọng là giáo viên phải có những biện pháp linh hoạt, sáng tạo để truyền thụ những kiến thức sơ đẳng về toán đến với trẻ, rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng như quan sát, so sánh để trẻ tích cực suy nghĩ, tìm tòi, khám phá từ đó góp phần phát triển lĩnh vực nhận thức của trẻ. 

Như chúng ta đã biết: “Hoạt động vui chơi là hoạt hoạt động chủ đạo của lứa tuổi mầm non” [1]. Thông qua chơi mà trẻ học, thông qua học mà trẻ chơi, xong hoạt động học tập được thể thể hiện qua các giờ hoạt động học có chủ định đó là hoạt động cung cấp chủ yếu có hệ thống kiến thức cần trang bị cho trẻ. Vậy tổ chức tiết học như thế nào để trẻ lĩnh hội các kiến thức một cách đơn giản nhưng hiệu quả, nhất là đối với môn “Làm quen với toán”. Đây là hoạt động đòi hỏi giáo viên phải có tâm huyết với nghề, say sưa tìm tòi, sáng tạo, hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động một cách có kế hoạch để trẻ bước đầu nắm bắt, hình thành những kĩ năng học tập đối với việc làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng, đồng thời giáo viên cần phải đầu tư thời gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị đồ dùng cho tiết dạy đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ sẽ đạt được ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động của trẻ. 

Làm quen với toán đối với trẻ mẫu giáo nói chung, trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi nói riêng có vị trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành và phát triển tư duy sau này cho trẻ, cùng các môn học khác giúp trẻ phát triển tất cả các phẩm chất, kỹ năng theo mục tiêu giáo dục mầm non đặt ra. Trong đó quan trọng nhất là trẻ được hoạt động tích cực để tìm tòi, so sánh, nhận xét, đánh giá, từ đó giúp trẻ phát triển tư duy lô gic, chặt chẽ từ cụ thể đến trừu tượng. 

Trong những năm học vừa qua, bậc học đang nỗ lực thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục ở trường mầm non theo quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm”; cùng với việc đó. Thực hiện nhiệm vụ năm học ………, bậc Mầm non đang tiếp tục phát huy hiệu quả cuộc thi “Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non”

Xuất phát từ những lý do trên, tôi thực sự tâm đắc lựa chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động làm quen với toán theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở Trường mầm non Vĩnh Tiến”.

2. Mục đích nghiên cứu

Nhằm nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ ở Trường mầm non Vĩnh Tiến – huyện Vĩnh Lộc – tỉnh Thanh Hóa. 

3. Đối tượng nghiên cứu

Cơ sở lý luận về giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non.

Mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp, hoạt động làm quen với toán cho trẻ ở trường mầm non.

Đặc điểm tâm lý trẻ ở Trường mầm non Vĩnh Tiến.

Thực trạng tổ chức hoạt động làm quen với toán theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi ở Trường mầm non Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa.

Môi trường hoạt động của trẻ liên quan đến làm quen với toán của trẻ.

4. Phương pháp nghiên cứu

* Phương pháp quan sát: Nhằm sử dụng để thu thập thông tin về làm quen với toán cho trẻ, qua đó quan sát những lời nói, hành động của trẻ để kịp thời giúp đỡ, uốn nắn trẻ tạo cho trẻ có một môi trường học tốt nhất. 

* Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận: Sử dụng các phương pháp đọc, ghi chép, phân tích hệ thống và khái quát hóa những nguồn tài liệu có liên quan đến đề tài làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo nhằm xây dựng cơ sở lí thuyết của đề tài cần nghiên cứu.

* Phương pháp điều tra khảo sát, thu thập thông tin là: Nhằm đạt được mục tiêu làm quen với toán cho trẻ để có hướng giải quyết tốt hơn.

* Phương pháp trao đổi, phỏng vấn: Nhằm nắm bắt thông tin lien quan về đề tài từ BGH, giáo viên, trẻ, Cha mẹ trẻ.

* Phương pháp thực hành, trải nghiệm: Cho trẻ làm quan với Toán thông qua việc tích cực tham gia hoạt động, trải ngiệm trong và ngoài lớp học.

* Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Sử dụng để thống kê đưa ra số liệu giúp tác giả đánh giá thực trạng và kết quả thực nghiệm các biện pháp.

NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

1. Cơ sở lý luận

Mục tiêu của chương trình giáo dục mầm non đối với trẻ mẫu giáo là giáo dục trẻ phát triển về cả 5 lĩnh vực: “Phát triển thể chất, phát triển thẩm mỹ, phát triển ngôn ngữ, phát triển nhận thức và phát triển về tình cảm kỹ năng xã hội” [2].         Để đạt được mục tiêu giúp trẻ phát triển được cả 5 lĩnh vực trên, chương trình giáo dục mầm non cũng đã quy định thực hiện một số môn học cơ bản nhưng toàn diện: Làm quen với chữ cái, làm quen với khám phá khoa học, làm quen với văn học. Làm quen với toán đòi hỏi người giáo viên phải biết phối hợp hài hòa không xem nhẹ một môn học nào vì các môn học trên có mối liên quan chặt chẽ, giúp trẻ có được nhiều kiến thức sơ đẳng cơ bản trên nhiều lĩnh vực và phát triển tư duy, nhận thức, trong đó môn làm quen với toán có vai trò hết sức quan trọng để giúp trẻ phát triển tư duy, nhận thức cho trẻ.

Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày ………, Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu mục tiêu cụ thể đối với giáo dục mầm non là: “Giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mĩ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách” [3]. Thêm một lần nữa khẳng định nhiệm vụ của giáo viên Mầm non là phải giúp trẻ được phát triển một cách toàn diện. Giáo viên muốn giúp trẻ phát triển toàn diện, trước hết phải cho trẻ quan sát, làm quen, rồi tìm hiểu đến so sánh, nhận biết, đánh giá tức là từ trực quan hình tượng đến phát triển tư duy trừu tượng. Trong đó môn làm quen với toán đóng vai trò rất quan trọng đối với lĩnh vực phát triển nhận thức của trẻ. Giáo viên cần dạy cho trẻ nắm chắc các kiến thức trong hoạt động làm quen với toán, không những chỉ giúp cho trẻ học môn toán sau này dễ dàng hơn mà còn giúp cho trẻ tiếp thu kiến thức các môn học khác một cách nhanh nhạy và chính xác hơn, nói cách khác là giúp trẻ được phát triển tư duy tích cực hơn. Chính vì vậy trong quá trình dạy học trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi tôi đã rất quan tâm và tìm hiểu, đưa ra thực hiện một số biện pháp tổ chức hoạt động làm quen với toán theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.