SKKN Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp 3 – Trường TH Trần Quốc Toản

Phần 1: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
1. Lý do lý luận:
Tiểu học là cấp học nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách con người, đặt nền móng vững chắc giáo dục phổ thông và toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Vì vậy giáo dục tiểu học có một vị trí hết sức quan trọng trong nền giáo dục của mỗi quốc gia. Giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học là người có vị trí quyết định trong việc hình thành ở học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục học lên các bậc học trên cũng như cuộc sống sau này của các em.
Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi vừa học vừa chơi. Sự nhận thức của các em còn non trẻ, sự tư duy chưa đạt tới đỉnh cao, tâm lí đang trên đà phát triển, còn nhiều sự biến động về tâm sinh lí nên rất khó cho việc giáo dục các em. Chính vì thế, các em cần có người hướng dẫn, uốn nắn, chỉ bảo cho các em có thói quen đi vào nề nếp trong sinh hoạt, học tập, giao tiếp, có các kĩ năng sống cơ bản để các em dần dần trở thành những người có khả năng sống tự lập, sống có ích trong xã hội. Để làm được những việc đó chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp. Từ đó cho chúng ta thấy để nâng cao chất lượng giáo dục thì phải nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp.
Công tác chủ nhiệm lớp là một vấn đề không mới nhưng nó luôn được yêu cầu đổi mới cho phù hợp với sự phát triển. Giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất quan trọng trong công tác dạy học vừa là thầy, cô giáo vừa là cha mẹ. Công tác chủ nhiệm muốn thành công, hoạt động của người giáo viên phải mang tính nghệ thuật, phải có tính sáng tạo. Muốn học sinh trở thành học sinh tích cực, và có tinh thần học tập thì trước hết người giáo viên phải xây dựng lớp mình thành một tập thể lớp xuất sắc, biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, có tinh thần tự quản tốt. Chỉ có một tập thể lớp như vậy mới có thể phát triển trong học sinh tinh thần tập thể, tính tự giác, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần phấn đấu vươn lên trong học tập.
Nhưng thực tế hiện nay, công tác chủ nhiệm vô cùng khó khăn, phức tạp. Bởi vì, mỗi một tập thể lớp thì muôn hình, muôn vẻ.Nhưng tôi tin chắc rằng tập thể nào thì cũng có những bạn có năng khiếu về học tập, cũng như đạo đức. Tuy nhiên, không tránh khỏi các bạn có hoàn cảnh khó khăn về điều kiện kinh tế, giáo dục hay các hoạt động khác. Điều đó cho thấy rằng, người giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng rất nhiều vai trò: vừa là thầy dạy học, vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc giống như bạn tốt nhất của các em. Từ đó cho thấy giáo viên chủ nhiệm có ảnh hưởng lớn nhất quyết định về chất lượng cũng như mọi hoạt động giáo dục của lớp. Khi mọi hoạt động của lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt hơn.
2. Lý do thực tiễn
Sau một kì nghỉ hè, tạm rời xa ghế nhà trường, rời xa sách vở, rời xa bạn bè. Các bạn học sinh của chúng ta gần như là quên những nội quy của trường, lớp. Dẫn đến, các bạn chưa mang đúng đồng phục tới trường, đồ dùng học tập chưa đầy đủ, có em hoàn cảnh khó khăn chưa có sách vở đi học, nói năng không lễ phép,…Bởi vậy, giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt nhà trường quản lí, giáo dục các em, giúp các em hình thành nhân cách và phát triển năng lực, phẩm chất. Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, đòi hỏi giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian và công sức. Do đó, giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quyết định trong việc tổ chức và triển khai các hoạt động trong suốt năm học. Môi trường giáo dục hiện nay, để giáo dục học sinh phát triển toàn diện quả là một việc làm không dễ chút nào mà bản thân tôi luôn luôn trăn trở. Xuất phát từ thực tế đó, tôi quyết định thực hiện đề tài: “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp 3 – Trường TH Trần Quốc Toản”.
II. Mục đích nghiên cứu
Áp dụng đề tài này, học sinh  lớp 3C của trường hứng thú hơn trong giờ học, các em nhanh nhẹn, mạnh dạn tự tin có kỹ năng làm việc hợp tác trong nhóm, phát huy năng lực sở trường. Rèn cho học sinh các nề nếp, thói quen tốt trong học tập, trong sinh hoạt cũng như trong các lĩnh vực khác. Hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng hoạt động, giao tiếp, ý thức tổ chức kĩ luật và ý thức tự giác cao. Tạo cho các em một môi trường học tập, sinh hoạt bổ ích. Từ đó, nâng cao hiệu quả giảng dạy và chủ nhiệm lớp cho bản thân.
Phần 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận của vấn đề
Theo điều 30 chương IV điều lệ Tr¬ường tiểu học Ban hành kèm theo Quyết định số 51/2007/QĐ-BGDĐT ngày 31 tháng 8 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo qui định giáo viên là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh trong trường tiểu học và cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục tiểu học cho nên công tác chủ nhiệm lớp là trách nhiệm của giáo viên. Công tác chủ nhiệm quyết định chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh. Làm tốt công tác chủ nhiệm tức là người giáo viên đã hoàn thành tốt việc giảng dạy các bộ môn và tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh. Đặc biệt trong nhà trường Tiểu học, vai trò của người giáo viên chủ nhiệm hết sức quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm thay mặt nhà trường quản lý điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức, hình thành nhân cách cho học sinh, là cầu nối giữa ba môi trường giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội. Trong giai đoạn hiện nay công tác chủ nhiệm đòi hỏi sự dày công của mỗi giáo viên bởi đời sống vật chất có phần ảnh hưởng đến việc học tập cũng như tác động đến sự phát triển tư duy của các em. Để trở thành một giáo viên chủ nhiệm giỏi, mỗi giáo viên không chỉ làm tròn nhiệm vụ bằng trách nhiệm mà đòi hỏi mỗi người phải là tấm gương để các em noi theo; yêu nghề, tâm huyết với nghề.
Giáo viên chủ nhiệm là một trong những giáo viên đang giảng dạy ở lớp có đủ các tiêu chuẩn và điều kiện đứng ra làm chủ nhiệm lớp trong một năm học hoặc trong tất cả các năm tiếp theo của cấp học. Giáo viên chủ nhiệm lớp thực hiện nhiệm vụ quản lí lớp học và là nhân vật chủ chốt, là linh hồn của lớp, người tập hợp, dìu dắt giáo dục học sinh phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, bạn tốt, công dân tốt và xây dựng một tập thể học sinh vững mạnh. Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò sau đây:
– Giáo viên chủ nhiệm lớp thay mặt hiệu trưởng quản lý một lớp học
– Là người xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết.
– Là người tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp.
– Là người cố vấn đắc lực cho các đoàn thể của học sinh trong lớp.
– Là người giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục.

II. Thực trạng vấn đề
Đối với trường TH Trần Quốc Toản, lãnh đạo nhà trường luôn chú trọng, quan tâm đến việc giáo dục học sinh. Đồng thời, lãnh đạo nhà trường luôn thường xuyên quan tâm đến công tác chủ nhiệm cũng như năng lực chủ nhiệm của giáo viên làm công tác chủ nhiệm để có những định hướng mới nhằm xây dựng những tập thể lớp có chất lượng theo tiêu chí “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
Các đoàn thể trong nhà trường luôn quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp, luôn có tinh thần tự nguyện hợp tác với các giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp.
Gia đình học sinh phần lớn đã có sự quan tâm đến việc học tập và rèn luyện ở trường, nên sự phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với phụ huynh học sinh có nhiều thuận lợi. Bản thân các em đều có nhận thức tốt, tương đối ngoan, có ý thức trong học tập và rèn luyện, luôn cố gắng vươn lên học tốt…đa số các em đều là dân bản địa  nên rất thuận lợi trong giao tiếp cũng như các hoạt động giáo dục khác.
Bản thân tôi có nhiều năm liền được nhà trường giao nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm lớp 3 thì cũng có một phần thuận lợi hơn là bản thân đã hiểu sâu về tâm lý lứa tuổi của học sinh khối lớp 3 mặc dù thế nhưng đối tượng học sinh mỗi năm một khác, hoàn cảnh gia đình của từng em khác nhau, chất lượng của lớp chủ nhiệm từng năm cũng khác nhau.
Một thực tế cho thấy ở lứa tuổi tiểu học các em còn nhỏ, có tính hiếu động nên các em rất thích vừa học vừa chơi; “Chơi mà học; học mà chơi”.
Năm học ………., tôi làm công tác chủ nhiêm lớp 3C ở phân hiệu
Ea- chai với sĩ số 14 học sinh, trong đó 100% học sinh là con em gia đình làm nông nghiệp, có một số em hoàn cảnh gia đình khó khăn, một số em thì ở với ông bà vì cha mẹ đi làm xa, thiếu sự quan tâm thường xuyên của bố mẹ. Bên cạnh đó đây là một vùng dân trí thấp, bố mẹ ít người được đi học nên chưa thật sự quan tâm đến việc học của con cái. Điều này cũng là một yếu tố khó khăn đối với giáo viên chủ nhiệm.
Chẳng hạn như đầu năm học tôi nhận lớp thấy tình hình thực tế của các em sau khi nghỉ hè có sa xút về năng lực cũng như phẩm chất. Qua khảo sát đầu năm học tôi đã có kết quả cụ thể như sau:
Tổng số học sinh là 14 em.

Xếp loại Năng lực Xếp loại Phẩm chất
HTT 1/14 7,1% T 1/14 7,1%
HT 8/14 57,1% Đ 8/14 57,1%
CHT 5/14 35,8% CĐ 5/14 35,8%

Ngoài  những yếu tố trên, một số học sinh còn có tính ham chơi, chưa xác định rõ nhiệm vụ học tập nên chưa tích cực và tự giác học bài. Một số khác chưa xác định động cơ học tập đúng đắn còn ham chơi các trò chơi vô bổ như chơi trò chơi, xem nhưng trang không lành mạnh trên điện thoại của bố mẹ, đa số là làm nông đông anh em nên phải phụ giúp gia đình điều này cũng  làm ảnh hưởng đến việc học tập. Đó chính là những rào cản của giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp.
Trong những năm qua, ngoài trách nhiệm của những người trực tiếp giảng dạy, bản thân tôi được làm chủ nhiệm lớp thấy rằng Ban giám hiệu, Hội cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn thể đều quan tâm tới giáo viên, học sinh; quan tâm tới