• ĐẶT VẤN ĐỀ

Là một giáo viên mầm non tôi hết sức tâm đắc với phương pháp giáo dụcMontessori vì: Phương pháp giáo dục Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm của bác sĩ và nhà giáo dục học người Ý Maria Montessori (1870 – 1952). Đây là phương pháp tiến trình giáo dục đặc biệt dựa vào việc học qua cảm giác.

Phương pháp Montessori chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ và cho phép trẻ phát triển tùy theo những khả năng riêng của mình và thời gian riêng của mình. Do đó việc tổ chức lớp học theo mô hình Montessorri cần đảm bảo sự tôn trọng tính riêng biệt của mỗi trẻ và phải bố trí phòng học và bài học phù hợp những nhu cầu và mục đích của mỗi trẻ.

Phương châm giáo dục của Montessori là: Học trẻ để dạy trẻ tốt hơn. Chính vì vậy mà trẻ có thể chủ động lựa chọn khu vực học và theo đuổi hứng thú của mình đến khi trẻ đổi quan hoạt động khác. Qua đó chuẩn bị cho trẻ tự lập và tự khám phá và tự sửa sai. Với phương pháp này, người lớn không nên can thiệp quá nhiều đối với trẻ, đặc biệt là áp đặt tư tưởng, quan niệm, cách nhìn của mình với bé. Tiếp nhận các kiến thức bằng bản năng, trẻ sẽ tiếp thu cái mới một cách tự nhiên, dễ dàng và dần dần sẽ nắm bắt được thông tin một cách có ý thức.

Phương pháp Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dưới cách học thông qua các giác quan, coi trọng các tiềm năng của trẻ và nỗ lực để phát triển tiềm năng này bằng một môi trường giáo dục thân thiện, cởi mở với các giáo viên được bồi dưỡng về chuyên môn kèm theo các đồ dùng học tập được thiết kế đặc biệt.

Đặc biệt, mục tiêu mà phương pháp Montessori đặt ra là phát triển toàn diện cho trẻ dựa trên việc học qua cảm giác, tức là việc lấy các giác quan của trẻ làm tiêu chí để phát triển các mặt. Ví như việc lấy thính giác để phát triển thẩm mỹ và tai nghe âm nhạc cho trẻ, lấy xúc giác để phát triển vận động tinh và vận động thô cho trẻ nhằm phát triển vận động thể chất toàn diện cho 1 đứa trẻ. Chính vì mong muốn phát triển vận động thể chất cho trẻ một cách toàn diện, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số kinh nghiệm trong việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi”.

• GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:

• Cơ sở lý luận:

Theo quan điểm của nhà tâm lý học, nhà giáo dục, bác sỹ nhi khoa người Ý Maria Montessori (Người sáng lập ra phương pháp giáo dục Montessori): “Thời kỳ quan trọng nhất của cuộc đời không phải là ở tuổi học đại học, mà

là thời kỳ đầu tiên, giai đoạn từ khi sinh ra cho tới khi sáu tuổi”. Bà cho rằng: “Hãy tôn trọng tất cả những hình thức hoạt động hợp lý của trẻ nhỏ và cố gắng hiểu chúng. Đừng bao giờ giúp đứa trẻ những việc mà nó cảm thấy mình có thể thành công”.

Cần biết rằng những gì xảy ra trong thời thơ ấu sẽ có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đến cuộc đời sau này của trẻ và đứa trẻ nào cũng có thể thành công. Các trải nghiệm trong những năm đầu đời nên phù hợp với mức độ phát triển của trẻvà phải được xây dựng trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm. Điều này có nghĩa là chúng ta phải cẩn trọng, không cố gắng dạy trẻ những gì quá khó để trẻ có thể hiểu và làm được.

Đặc điểm nổi trội ở phương pháp Montessori là nhấn mạnh đến vai trò của tính tự lập, tự do (trong khuôn khổ cho phép) trong việc hình thành nhân cách trẻ. Ngoài ra, phương pháp này còn rất tôn trọng sự phát triển tâm sinh lý tự nhiên của trẻ, cũng như trang bị đầy đủ cho học sinh các kiến thức khoa học công nghệ tiến bộ và hiện đại. Tổ chức AMI (Hiệp hội Montessori Quốc tế) và AMS (Hiệp hội Montessori Mỹ) đã nêu ra đặc trưng của phương pháp học Montessori sau:

• Trẻ tự lựa chọn hoạt động (với điều kiện là các hoạt động này đã được giáo viên lên kế hoạch sắp xếp trước).
• Trẻ không bị ngắt quãng hay làm phiền trong quá trình “làm việc” hay hoạt động tự do.
• Học sinh học hỏi khái niệm, kiến thực thông qua trải nghiệm, kiến thức thông qua trải nghiệm thực tế với các học cụ, mô hình mang tính chất khám phá, xây dựng, hơn là học theo chỉ dẫn trực tiếp từ phía giáo viên.
• Các học cụ giáo dục đặc biệt được và Montessori và đồng sự nghiên cứu, sang tạo và phát triển nên.

Ngoài ra, nhiều trường học Montessori cũng tự thiết kế chương trình có tham khảo nhiều tài liệu về phương pháp giáo dục của bà Montessori (trong đó phải kể đến là các bài học, học cụ mang tính mô phạm hay phương pháp giáo dục mà Tiến sĩ Motessori đưa ra trong các khoác đào tạo giáo viên đương thời).

Các hoạt động trong Montessori mang tính xây dựng, tự do, không bị gò bó, ép buộc. Vì phương pháp giáo dục Montessori về cơ bản là xây dựng mô

hình phát triển của con người và các cách tiếp cận giáo dục đều dựa trên mô hình đó. Mô hình này bao gồm hai thành tố. Trước hết là trẻ và người lớn tham gia vào quá trình xây dựng tâm lý thông qua tương tác với môi trường xung quanh. Thứ hai là trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi – đồi tượng có sự phát triển tâm lý bẩm sinh.

• Cơ sở thực tiễn:

Việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển, xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi phải vừa thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giao tiếp, nhận thức, nhu cầu hoạt động cùng nhau của trẻ, vừa tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ khả năng của mình, qua đó các kiến thức, kỹ năng của trẻ được hình thành, củng cố và bổ sung, đây là những nhân tố góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non.

Khi trẻ được hoạt động trong môi trường giáo dục với việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển xúc giác và vận động tinh phù hợp sẽ hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm, sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.

Việc ứng dụng phương pháp Montessori phải phong phú về các bài tập để có thể khơi dậy sự ham thích hoạt động và mời gọi trẻ nhỏ tự tìm đến và tham gia tích cực vào các trải nghiệm của riêng mình. Thật vậy việc ứng dụng phương pháp Montessori đa dạng, phong phú sẽ kích thích tính tích cực chủ động của trẻ và giúp cho việc phát triển xúc giác và vận động tinh của trẻ được tốt hơn

Việc ứng dụng phương pháp Montessori phù hợp, đa dạng sẽ gây hứng thú cho trẻ và cả giáo viên, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với nhau. Thông qua đó, phát triển cho trẻ về mặt quan hệ xã hội, các mối quan hệ trong qúa trình chơi.

Nhận thức được vấn đềnày, tôi đã không ngừng học hỏi và nghiên cứu về các biện pháp giáo dục của Montessori. Sau một thời gian nỗ lực và cố gắng, tôi đã ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi.

• Thuận lợi:

Lớp học luôn được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu tư cơ sở vật chất .

Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết, thống nhất.

Bản thân tôi có kinh nghiệp lâu năm trong nghề, là giáo viên dạy giỏi cấp cấp quận, chiến sĩ thi đua cấp cơ sở nhiều năm đồng thời là người yêu nghề mến