SKKN Một số phương pháp dạy đọc thành tiếng cho học sinh lớp 4

1.   MỞ ĐẦU:

1.1. Lí do chọn đề tài:

       Bậc Tiểu học là bậc đầu tiên của hệ thống giáo dục thuộc nền văn minh nhà trường của mỗi quốc gia. Là bậc học tạo những cơ sở ban đầu rất cơ bản và bền vững cho trẻ tiếp tục học lên bậc học trên, hình thành những cơ sở ban đầu cơ bản và bền vững tạo ra những con người có “tài” có “đức”. Những gì thuộc về trí thức và kỹ năng về hành vi và tình người được định hình ở bậc Tiểu học và nó sẽ theo suốt cuộc đời của mỗi em như: chữ viết, kỹ năng cuộc sống hằng ngày,… Những gì được hình thành và định hình ở trẻ rất khó thay đổi, cải tạo lại. Chính vì vậy môn Tiếng Việt ở trường tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh.

       Năng lực hoạt động ngôn ngữ thể hiện trong bốn dạng hoạt động, tương ứng với chúng là bốn kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Môn Tiếng Việt ở tiểu học gồm nhiều phân môn: Tập đọc, Luyện từ và câu, Tập làm văn, Chính tả, kể chuyện. Trong đó phân môn tập đọc là phân môn có vị trí đặc biệt vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho học sinh kĩ năng đọc – một kĩ năng quan trọng hàng đầu của học sinh bậc tiểu học; nó có nhiệm vụ trau dồi kiến thức về Tiếng Việt cho học sinh.

     Trong quá trình học tập và phát triển ở học sinh tiểu học. Kĩ năng sử dụng tiếng Việt: Nghe – nói – đọc – viết đóng vai trò hết sức quan trọng và then chốt, tầm quan trọng của các kĩ năng này vượt ra ngoài phạm vi môn tiếng Việt. Nó có quan hệ chặt chẽ, tương tác, hỗ trợ cho nhau và không chỉ hình thành phát triển kĩ năng giao tiếp, trong các môi trường hoạt động lứa tuổi, cũng như trong cuộc sống hằng ngày, mà cũng là phương tiện để giúp các em học tốt các môn khác. Trong bốn kĩ năng ấy kĩ năng đọc đóng vai trò chủ đạo vì đọc một  cách có ý thức sẽ tác động trực tiếp tới trình độ ngôn ngữ cũng như tư duy của học sinh. Qua bài Tập đọc HS cũng được cung cấp thêm về vốn từ ngữ, vốn diễn đạt, những hiểu biết về tác phẩm văn học, từ đó nâng cao trình độ văn hoá nói chung và trình độ Tiếng Việt nói riêng.

Dạy đọc có ý nghĩa to lớn ở tiểu học. Đọc trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên của trẻ em. Đầu tiên các em phải học đọc, sau đó phải đọc để học. Đọc giúp các em chiếm lĩnh được một ngôn ngữ dùng trong giao tiếp và học tập. Năng lực đọc được tạo nên từ bốn kĩ năng: đọc đúng, đọc nhanh, đọc có ý thức và đọc hay. Mức độ kĩ năng được tăng dần, chúng hỗ trợ lẫn nhau và đạt cái đích cuối cùng là kĩ năng đọc hiểu tức là đọc hiểu văn bản. Học sinh có hiểu văn bản thì mới giáo dục được lòng ham đọc sách. Từ đó giúp các em làm giàu kiến thức về ngôn ngữ đời sống và kiến thức văn học. Ngoài ra dạy đọc còn giáo dục tính cách, thị hiếu thẩm mĩ, rèn luyện cho học sinh tư duy trừu tượng, tư duy lôgic. Như vậy nhiệm vụ của môn Tập đọc cũng như giờ tập đọc thật không đơn giản chút nào.

Bản thân là một giáo viên dạy lớp 4 trong nhiều năm, đặc biệt là những năm gần đây dạy theo chuyên đề Nói chuẩn – viết chuẩn tiếng phổ thông, tôi nhận thấy: Có một số học sinh đã đọc đạt theo yêu cầu nhưng đa số học sinh đang còn nhiều hạn chế. Học sinh của chúng ta chưa đọc được theo yêu cầu mong muốn. Kết quả đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành kĩ năng đọc. Các em chưa nắm chắc công cụ hữu hiệu để lĩnh hội tri thức, tư tưởng tình cảm của tác giả chứa đựng trong văn bản được đọc, như:

         – Một số học sinh phát âm chưa chuẩn tiếng phổ thông ( l, n; tr, ch; d-gi; r- d. Vần át-ác; an- ang; iu-iêu; ưu- ươu; iêng- iên;…)

         – Một số em ngắt hơi tùy tiện, không theo ý nghĩa và logic của câu, của đoạn.

        – Một số em đọc quá chậm, ấp úng, ê a khi đọc, một số em đọc quá nhỏ, không gây được hứng thú cho người nghe. Ngược lại một số em đọc quá to ( như gào lên) làm cho người nghe cảm thấy mệt mỏi.

           Xuất phát từ những điều trên tôi đã mạnh dạn đưa ra  Một số phương pháp dạy đọc thành tiếng cho học sinh lớp 4 nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho học sinh.

         1.2. Mục đích nghiên cứu:

– Nghiên cứu đề tài “Một số phương pháp dạy đọc thành tiếng cho học sinh lớp 4”nhằm nâng cao chất lượng đọc thành tiếng cho học sinh.

– Giúp các em đọc đúng, đọc nhanh và đọc diễn cảm.

– Tạo động lực mới, giúp các em có hứng thú học tốt các môn học khác.

– Tạo cho các em khả năng giao tiếp tốt, giúp các em tự tin hơn.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

– Quá trình dạy đọc thành tiếng ở Tiểu học.

– Một số phương pháp dạy đọc thành tiếng cho học sinh lớp 4.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

– Nghiên cứu tài liệu: Đọc tài liệu, sách tham khảo, sách báo,…

– Phương pháp khảo sát, điều tra: Tìm hiểu thực trạng, chất lượng học sinh.

– Phương pháp thực nghiệm: Khảo sát đầu năm để nắm bắt được những khó khăn, nhược điểm mà học sinh thường mắc phải để có hướng khắc phục.

– Phương pháp thống kê: Thống kê kết quả đầu năm, cuối năm.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

           2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:

        – Học sinh Tiểu học hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng, hiếu động, tò mò, 
thích hoạt động hồn nhiên, khám phá, tự lực làm việc theo hứng thú của mình. 
        – Thầy cô là hình tượng mẫu mực nhất được trẻ tôn sùng nhất, mọi điều 
trẻ đều nhất nhất nghe theo, sự phát triển nhân cách của học sinh Tiểu học 
phụ thuộc phần lớn vào quá trình dạy học và giáo dục của thầy cô trong nhà 
trường Tiểu học. 
        – Đọc, viết có được nhờ học Tập đọc. Dạy Tập đọc đặc biệt là dạy cho 
học sinh đọc đúng, chính xác và hiểu được văn bản đòi hỏi người thầy phải có phương pháp dạy học phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học, phù hợp với sự phát triển tiến bộ của khoa học, xã hội, đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết của học sinh Tiểu học và tăng cường giáo dục đạo đức nhân cách cho trẻ. 

         -Tập đọc là một phân môn thực hành. Nhiệm vụ quan trọng của nó là 
hình thành năng lực đọc cho học sinh. Năng lực đó có thể hiện ở 4 yêu cầu: 
Đọc đúng, đọc nhanh, đọc có ý thức (đọc hiểu) và đọc hay (đọc diễn cảm). 
Cần phải hiểu kĩ năng đọc có nhiều mức độ, nhiều tầng bậc khác nhau. 

        – Nhận thức được điều này và thấy rõ được những khó khăn cơ bản, tôi đã  
thực hiện một số biện pháp Dạy đọc thành tiếng cho học sinh lớp 4  để các em có điều kiện đọc tốt. 

       2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:

 Qua khảo sát chất lượng đầu năm học ……… – lớp 4A – Trường tiểu học Minh Khai 2 thu được kết quả như sau: