SKKN Một số phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy – Học môn Địa lí 7

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY –  HỌC MÔN ĐỊA LÝ 7

—————-

1. PHẦN MỞ ĐẦU
2. Lý do chọn đề tài

       Trong những năm giảng dạy tôi nhận thấy môn địa lí là một môn học rất khô khan, kiến thức trừu tượng, kiến thức rộng bao gồm cả tự nhiên– kinh tế – xã hội, đặc biệt là địa lý lớp 7. Trong khi đó môn địa lý trong trường học rất nhiều học sinh tỏ ra thờ ơ xem nhẹ, học một cách đối phó. Do đó muốn giảng dạy đạt kết quả giáo viên cần vận dụng những phưong pháp phù hợp với  đặc thù bộ môn . Và còn tuỳ thuộc vào của từng bài , từng đối tượng học sinh.

  Bản thân tôi đã được nhiều năm giảng dạy Địa lý 7 , tôi thấy thích thú bởi vì qua mỗi châu lục tôi được mở rộng thêm sự hiểu biết về tự nhiên, con người, sự thay đổi của các Châu lục trong thời đại phát triển. Như vậy nếu học sinh quan tâm đến bộ môn địa lí thì đây là môn học hay và mang tính sâu rộng, vậy làm sao để học sinh yêu thích môn học , làm sao biến những kiến thức trừu tượng, khô khan đó thành những kiến thức có ích , học sinh biết cách khai thác môn học một cách tốt nhất ? Từ  những trăn trở trên tôi tìm ra những giải pháp tốt để nâng cao chất lượng và điều quan trọng là làm thế nào để học sinh cũng say mê môn học , để môn Địa lý không còn nặng nề, tẻ nhạt. Có như vậy mới nâng cao chất lượng của bộ môn đối với cả người dạy và người học.

Từ những lý do trên tôi xin được mạnh dạn đóng  góp một số phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Địa lý lớp 7

     2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 

Mục tiêu của đề tài là giúp cho việc dạy và học Địa lí có hiệu quả hơn thông qua các bài dạy . Đặc biệt là hướng dẫn học sinh nắm được các kiến thức trọng tâm  thông qua bản đồ tranh ảnh, phương tiện dạy học. Các em sẽ biết tự hoàn thiện kiến thức trên cơ sở những tri thức mà giáo viên hướng dẫn truyền tải đến các em.

3. Đối tượng nghiên cứu 

• Đối tượng mà đề tài hướng tới nghiên cứu và áp dụng thực nghiệm là tất cả học sinh THCS khối 7, trong đó đặc biệt quan tâm nhiều đến các lớp có nhiều học sinh dân tộc, nhiều học sinh yếu kém.
• Trong phạm vi đề tài tôi mạnh dạn đưa ra các phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn địa lí 7 như sau:

+ Sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học

        + Sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học phổ biến theo hướng phát huy tích cực , chủ động học tập của học sinh.

 + Tích cực sử dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề.

 + Nâng cao hiệu quả phương pháp dạy học tích cực.

 + Phối hợp các hình thức dạy học một cách linh hoạt.

 + Thường xuyên yêu cầu học sinh sưu tầm thông tin, tranh ảnh để minh họa cho bài học.

 +  Đặc biệt chú ý đến đối tượng học sinh yếu.

4 Giới hạn phạm vi nghiên cứu 

     – Đề tài xây dựng trong phạm vi trương trình địa lí khối 7 tại trường THCS Nguyễn Trãi năm học ………...

     -Trong nội dung chương trình địa lí lớp 7 có nhiều nội dung và có nhiều phương pháp truyền thống và phương pháp mới tôi xin đưa ra một vài phương pháp tôi đã áp dụng qua các năm tại trường.

5. Phương pháp nghiên cứu 

– Sử dụng giáo án điện tử.

– Nghiên cứu SGK  bản đồ tranh ảnh, Atlat và các tài liệu liên quan.

– Thuyết trình.

– Vấn đáp. 

– Thảo luận nhóm, tự nghiên cứu bài học dưới sự hướng dẫn của giáo viên.

        – Phương pháp thực nghiệm: Đối chiếu kết quả học tập của học sinh tại một số lớp trong nhà trường .

1. PHẦN NỘI DUNG

1. .Cơ sở lí luận .

       Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh không có nghĩa là loại bỏ các phương pháp dạy học hiện có và thay vào đó là các phương pháp mới hiện đại, bởi các phương pháp hiện có như thuyết trình, giảng giải, ván đáp… vẫn rất cần thiết trong quá trình dạy học. Vấn đề là phải tìm ra cách vận dụng và phối hợp các PPDH một cách linh hoạt nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập. Cần kế thừa và phát huy những mặt tích cực các phương pháp dạy học truyền thống đồng thời phải học hỏi, vận dụng một số PPDH mới phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện dạy học ở nứớc ta hiện nay. Để đạt được mục đích đó thì người giáo viên và học sinh cần phải thực hiện tốt các vấn đề sau:

• Đối với giáo viên

         Muốn nâng cao chất lượng dạy học đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới không có nghĩa là bỏ hết phương pháp dạy học mới thay đổi hoàn phương pháp mới mà người giáo viên cần vận dụng một các linh hoạt sáng tạo giữa cũ và mới. Trước khi thực hiện bài dạy giáo viên cần dành thời gian cho việc nghiên cứu, chuẩn bị bài kĩ càng, vì môn địa lí nó chứa đựng nhiều kiến trong nhiều lĩnh vực và nhiều môn học. Nếu có thể lồng ghép kiên thức của các môn hộc thì hiệu quả mang lại sẽ cao hơn.

        Để tiết học thành công thì người giáo viên phải vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học kết hợp với việc sử dụng các phương tiện dạy học một cách phù hợp. Với sự quan tâm của nhà nước giaó dục ngày nay đã được đầu tư nhiều về cơ sở vật chất như phòng học thông minh, máy tính, máy chiếu, trong thời đại phát triển mạnh của công nghệ thông tin như hiện nay mỗi giáo viên nên vận dụng, ứng dụng các công cụ hổ trợ để bài dạy sinh động hơn.

      Để nâng cao chất lượng dạy học thì người giáo viên  phải biết cách dẫn dắt học sinh giải quyết những tình huống có vấn đề, biết khơi dậy và kích thích trí tò mò, lòng ham muốn các kiến thức địa lí. Bên cạnh đó, trong quá trình dạy học cũng phải sử dụng nhiều phương tiện dạy học phù hợp với nội dung bài dạy, đồng thời hướng dẫn học sinh cách khai thác kiến thức từ các phương tiện học tập địa lí khác nhau như bản đồ, biểu đò, tranh ảnh, băng hình…, khuyến khích, động viên thành tích học tập của học sinh.

• Đối với học sinh:

          Mục đích của giáo dục hiện nay là lấy học sinh làm trung tâm, học sinh là chủ thể, là trung tâm của hoạt động học. Học sinh trở thành con người toàn diện của xã hội. Đối với các môn học nói chung và môn địa lí nói riêng học sinh  phải có sự đổi mới trong cách học, phải giác ngộ mục đích học tập, chủ động, sáng tạo, có ý thức trách nhiệm về hoạt động học tập của mình, phải biết tự học và học mọi nơi, mọi lúc khi cảm thấy cần thiết.

Cần biết rõ mục đích, yêu cầu của giờ học, không chỉ về kiến thức mà còn cả về kĩ năng địa lí và những thao tác tư duy cần vận dụng như tư duy biện chứng, tư duy logic, nắm bắt được các sự vật hiện tượng, mối quan hệ nhân quả… Phải làm quen dần với cách độc lập suy nghĩ để chiếm lĩnh kiến thức bài học.

Dành thời gian thích đáng để tự làm việc, nghiên cứu với SGK (kênh hình, kênh chữ), với tập bản đồ, qua các thông tin đại chúng như tranh ảnh, đài báo và các nguồn cung cấp kiến thức khác theo sự hướng dẫn của giáo viên, qua đó học sinh rèn luyện về kĩ năng và phương pháp học tập bộ môn Địa lí nhiều hơn.

Học sinh biết cách làm việc theo nhóm, hợp tác với bạn để hoàn thành nhiệm vụ giáo viên giao cho, qua đó có cơ hội được thể hiện mình, được trình bày lại kết quả qua các phương tiện học tập.

Khi nắm vững kiến thức địa lí sau này các em dễ dàng ứng dụng trong cuộc sống cũng hiểu biết và xã hội, về thế giới tốt hơn.

 Trên cơ sở lí luận trên là một giáo viên dạy môn Địa lí tôi đã lựa chọn đề tài này để nghiên cứu và thực nghiệm trong quá trình giảng dạy đã rút ra được một số kinh nghiệm xin trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp để tìm ra phương pháp tốt nhất