SKKN Một vài biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết trong giờ chính tả lớp 4

1. Mở đầu

1.1 Lí do chọn đề tài

 Đất nước Việt Nam đang trên đà phát triển, đời sống kinh tế – xã hội ngày một “thay da đổi thịt”. Trước công cuộc đổi mới của đất nước, tại nghị quyết Trung ương đảng lần thứ II khoá VII, Đảng ta đã khẳng định: “Muốn tiến hành công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước thắng lợi, phải phát triển mạnh giáo dục – đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững”.

  Rõ ràng, sự nghiệp giáo dục – đào tạo có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong công cuộc đổi mới đất nước. Đồng thời giáo dục – đào tạo cũng đang đứng trước những thách thức vô cùng to lớn để hoàn thành nhiệm vụ chính trị của mình. Đặc biệt là bậc tiểu học, giữa yêu cầu phát triển nhanh về quy mô, đẩy mạnh tiến độ phổ cập tiểu học, vừa gấp rút nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo để tiến kịp nền khoa học công nghệ tiên tiến trong khu vực toàn cầu.

  Để đào tạo ra những con người có đầy đủ tài năng, phẩm chất đạo đức tốt, gánh vác công cuộc đổi mới của đất nước trong thế kỷ mới là một yêu cầu và trách nhiệm vô cùng quan trọng, to lớn của ngành giáo dục  nói chung, là trọng trách và sự nghiệp của mỗi trường Tiểu học nói riêng. Đảng ta đã nhận định: “Tiểu học là bậc học nền tảng vững chắc trong hệ thống giáo dục quốc dân”. Nền tảng có chắc, có vững thì toàn hệ thống mới tạo nên cấu trúc bền vững và phát triển hài hoà của toàn hệ thống. Giáo dục Tiểu học là bậc học tạo tiền đề cơ bản để nâng cao dân trí, là cơ sở ban đầu hết sức quan trọng để đào tạo thế hệ trẻ thành người công dân tốt trong giai đoạn mới. Giáo dục Tiểu học là yêu cầu bắt buộc của toàn dân, từ đó tiến tới nền giáo dục cao hơn (Trung học cơ sở) tạo tiền đề nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.

Đổi mới phương pháp dạy học có vị trí đặc biệt quan trọng xuất phát từ nhu cầu của công cuộc đổi mới sâu sắc nền kinh tế xã hội đang diễn ra trên đất nước ta hiện nay. Công cuộc đổi mới này cần những người lao động có bản lĩnh, có năng lực, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, thích ứng được với đời sống, xã hội đang từng ngày, từng giờ thay đổi. Thực tiễn làm cho mục tiêu đào tạo của nhà trường cũng phải điều chỉnh kéo theo sự thay đổi tất yếu của nội dung, phương pháp dạy học.

  Trong những năm gần đây, phòng Giáo dục Đào tạo đặc biệt là các nhà trường đã rất chú trọng đến phòng trào “Rèn chữ, giữ vở” của học sinh . Do vậy đòi hỏi học sinh phải biết viết chữ đẹp, giữ vở sạch. Phân môn chính tả nằm trong môn Tiếng Việt là phân môn rất quan trọng, bởi vì nó là một trong những mắt xích không thể thiếu được của hoạt động: nghe – nói – đọc – viết. Cùng với phân môn tập viết, phân môn chính tả giữ vai trò chủ yếu đối với chương trình học ở Tiểu học, đó là dạy chữ viết.

Những năm trước, người ta chú ý nhiều về học văn, học toán, còn phân môn chính tả gần như “xem nhẹ”. Chính vì thế, chất lượng chữ viết: viết đúng, viết đẹp còn thấp. Chữ viết của các em còn sai lỗi chính tả nhiều. Thậm chí, cả học sinh cấp II cũng viết rất cẩu thả, sai nhiều.

  Xuất phát từ tình hình thực tế hiện nay, để có thể thống nhất việc dạy chính tả lớp 4 trong trường, đồng thời nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn chính tả được tốt, tôi mạnh dạn đi sâu nghiên cứu tìm tòi: “Một vài biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết trong giờ chính tả lớp 4” 

1.2 Mục đích nghiên cứu

Đổi mới phương pháp giảng dạy chính tả lớp 4  nhằm nâng cao chất lượng dạy của giáo viên và sự tiếp thu tri thức của học sinh. Giúp học sinh nắm vững các quy tắc chính tả, hình thành các kỹ năng, kỹ xảo về chính tả để đưa phong trào “vở sạch, chữ đẹp” của nhà trường ngày một nâng cao.

1.3 Đối tượng nghiên cứu

– Các lỗi chính tả học sinh thường mắc phải trong khi viết.

– Học sinh lớp 4 trường tiểu học Hoằng Thành – Hoằng Hoá

1.4 Các phương pháp nghiên cứu

– Phương pháp nghiên cứu lý thuyết, tra cứu hồ sơ, sổ sách, tài liệu về giáo dục, về chuẩn kiến thức kỹ năng có liên quan đến đề tài

– Phương pháp điều tra, khảo sát

– Phương pháp quan sát

– Phương pháp phân tích tổng hợp

2. Nội dung

         2.1 Cơ sở lý luận 

Thuật ngữ chính tả được hiểu theo nghĩa gốc là phép viết đúng. Cụ thể là hệ thống các quy tắc về cách viết thống nhất cho các từ của một ngôn ngữ. Nói cách khác, chính tả là những chuẩn mực của ngôn ngữ được thừa nhận trong ngôn ngữ toàn dân. Mục đích của nó là làm phương tiện thuận lợi cho việc giao tiếp bằng chữ viết. Bảo đảm cho người viết, người đọc hiểu thống nhất những điều đã viết.

 Chính tả thực chất là những qui định của cộng đồng về sử dụng hệ thống chữ viết nhất định. Dạy cho học sinh viết đúng chính tả là giúp cho học sinh nắm được các quy tắc chính tả, các luật chính tả đồng thời nhớ và học thuộc các trường hợp “bất qui tắc” để vận dụng vào viết. Có nghĩa là rèn cho học sinh kỹ năng trình bày văn bản dưới dạng chữ viết.

  Chữ viết là thứ chữ ghi âm vì vậy giữa chữ và âm có mối quan hệ rất khăng khít với nhau, thể hiện ở chỗ phát âm như thế nào thì viết tay như thế ấy. Hay chữ viết  phản ánh đúng âm đọc của từ. Đây là qui tắc chung nhất của chính tả.

Từ cơ sở này, ta thấy rằng đọc đúng chính âm là rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc viết chính tả của học sinh. Thầy đọc đúng thì trò viết đúng, thầy đọc sai thì trò viết sai. Hay phát âm đúng thì viết đúng , phát âm sai thì viết sai.

Trong bài chính tả nghe – viết học sinh phải qua ba hoạt động: tai nghe, miệng đọc, tay viết. Lời đọc của thầy phải thông qua một lần đọc của trò mới thể hiện thành chữ viết trong bài chính tả.

Ngoài qui tắc chung là phát âm thế nào thì con chữ ghi như thế ấy, chính tả nước ta còn có những trường hợp “bất quy tắc”.

Ví dụ: – Âm “cờ” được ghi bằng 3 con chữ: “c”, “q”, “k”.

– Âm “ngờ” được ghi bằng 2 cách: “ng”, “ngh”.

– Âm “gờ” được ghi bằng 2 cách: “g”, “gh”.

Để giúp học sinh nắm được cách viết đúng chính tả các trường hợp “bất qui tắc” thì giáo viên phải giúp học sinh phát hiện ra các quy luật, các mẹo chính tả.

Việc khắc sâu các mẹo chính tả, các qui tắc chính tả, luật chính tả cho học sinh cần phải làm thường xuyên, liên tục, có như vậy mới khắc sâu cho các em, và hình thành trong các em kỹ năng, kỹ xảo viết.

2.2 Thực trạng của vấn đề

2.2.1. Dạy chính tả hiện nay 

Những năm gần đây việc dạy – học chính tả của giáo viên trong trường đã có nhiều cố gắng. Phong trào “Vở sạch chữ đẹp” đã được quan tâm một cách thiết thực . Phần lớn giáo viên đều cố gắng nỗ lực tham gia nhằm nâng cao chất lượng dạy môn chính tả.

Bên cạnh những nỗ lực phấn đấu của giáo viên đã nêu ở trên, chúng ta còn thấy có một số xu hướng giảng dạy môn chính tả của một số giáo viên chưa có hiệu quả, làm hạn chế việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh ở phân môn này. Những biểu hiện đó có thể tóm tắt như sau: