SKKN Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện năng góp phần bảo vệ môi trường ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua bộ môn Công nghệ 8

1. Mở đầu:
2. Lí do chọn đề tài:

        Môi trường sống của chúng ta hiện nay đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, khí hậu biến đổi làm cho trái đất ngày càng nóng lên, thời tiết diễn ra bất thường, thiên tai, lũ lụt làm thiệt hại rất lớn đến người và của… Tình trạng trên sảy ra do nhiều nguyên nhân như do khói, bụi, khí thải từ các nhà máy, công trình, giao thông, nạn chặt phá rừng, rác thải sinh hoạt… Trong đó việc khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên làm nguyên liệu cho việc sản xuất điện năng, việc xây dựng các nhà máy điện… là một nguyên nhân lớn dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường như hiện nay. Để góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường chúng ta cần nâng cao ý thức cho người dân trong cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày cũng như trong các hoạt động sản xuất. Đặc biệt đối với lứa tuổi học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường thì việc giáo dục ý thức bảo vệ thiên nhiên, môi trường, sống hòa hợp với thiên nhiên là việc làm hết sức cần thiết, bởi không có gì vững bền hơn bằng việc ý thức đó có được ngay từ ban đầu, khi các em bắt đầu được tiếp cận với các kiến thức cũng như mọi vấn đề của tự nhiên- xã hội. Vì vậy việc đưa giáo dục bảo vệ môi trường vào trường học là rất cần thiết.

       Giáo Dục Việt Nam đang thực hiện biên soạn và đổi mới chương trình nhà trường theo định hướng phát triển năng lực. “Giáo dục định hướng phát triển năng lực nhằm mục tiêu phát triển năng lực người học, đảm bảo chất lượng đầu ra của việc dạy học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân cách, chú trọng năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho người học năng lực giải quyết các tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp”, đồng thời giáo dục kĩ năng sống cho người học. Những năm gần đây ngành giáo dục tổ chức các cuộc thi cũng như khuyến khích giáo viên giảng dạy theo hướng tích hợp các môn học và tích hợp các vấn đề tự nhiên xã hội vào dạy học. Dạy học tích hợp là quá trình dạy học mà từ đó các nội dung, hoạt động dạy kiến thức, kĩ năng, thái độ được tích hợp với nhau trong cùng một nội dung và hoạt động dạy học để hình thành và phát triển năng lực thực hiện hoạt động cho người học; tạo ra mối liên kết giữa các môn học và tri thức, giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo và tính tích cực học tập, học sinh có khả năng liên kết, vận dụng những kiến thức tương tự ở các môn học khác nhau vào giải quyết vấn đề học tập hoặc những tình huống gặp phải trong thực tiễn. Dạy học tích hợp cũng là một định hướng để biên soạn lại chương trình giáo dục hiện nay. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi luôn tìm hiểu, tham khảo các môn học khác nhau trong nhà trường nhằm tìm những địa chỉ tích hợp phù hợp với môn phụ trách, phù hợp với từng lớp, từng đối tượng học sinh, gây được sự hứng thú học tập của học sinh, nhằm đạt được mục tiêu giáo dục, nhất là những nội dung tích hợp ” giáo dục bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu” .

        Với lí do trên tôi chọn đề tài giáo dục ý thức: “Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện năng góp phần bảo vệ môi trường ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua bộ môn Công nghệ 8 ở trường THCS Cẩm Long, huyện Cẩm Thủy“.

       Thông qua đề tài này tôi muốn gửi đến các đồng nghiệp một vài kinh nghiệm nhằm mục đích nâng cao giáo dục toàn diện cho học sinh, đồng thời góp phần nhỏ bé để bảo vệ môi trường sống.

2. Mục đích nghiên cứu:

Để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu cho mọi người, một trong những giải pháp hàng đầu, đó là: Thường xuyên giáo dục, tuyên truyền, xây dựng thói quen, nếp sống và các phong trào quần chúng nhằm bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu. 

      Việc giáo dục Bảo vệ môi trường, chống Biến đổi khí hậu ở nhà trường là một quá trình nhận thức giúp các em hiểu biết về thiên nhiên và môi trường, từ đó giáo dục cho các em ý thức quan tâm thường xuyên đến môi trường, dần dần hình thành ở các em lòng yêu thích tôn trọng thiên nhiên, bảo vệ môi trường sống, phong cảnh đẹp, các di tích văn hoá lịch sử của đất nước. Hình thành niềm đam mê môn học, hăng say tìm tòi khám phá định hướng tìm ra lời giải cho bài toán Biến đổi khí hậu  trong tương lai. 

       Đề tài này với mục tiêu giúp học sinh:

– Hiểu được ảnh hưởng của các nhà máy điện đến môi trường sống và khí hậu của toàn cầu.

– Hiểu được lí do vì sao ta cần sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện năng.

– Hiểu được các biện pháp sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện năng 

           – Góp phần nâng cao chất lượng giờ học , tạo hứng thú môn học

– Hiểu biết bản chất của các vấn đề môi trường: Tính phức tạp, quan hệ nhiều mặt, nhiều chiều, tính hữu hạn của tài nguyên thiên nhiên và khả năng chịu tải của môi trường; quan hệ chặt chẽ giữa môi trường và phát triển, giữa môi trường Địa phương, vùng, quốc gia với môi trường khu vực và toàn cầu.

          – Nhận thức được ý nghĩa,  tầm quan trọng của các vấn đề môi trường như một nguồn lực để sinh sống, lao động và phát triển của mỗi cá nhân, cộng đồng, quốc gia và quốc tế. Từ đó có thái độ, cách ứng xử đúng đắn trước các vấn đề về môi trường, xây dựng quan niệm đúng về ý thức trách nhiệm, về giá trị  nhân cách để dần hình thành các kĩ năng thu thập số liệu và phát triển sự đánh giá thẩm mỹ.

– Có tri thức, kĩ năng, phương pháp hành động để nâng cao năng lực lựa chọn phong cách sống, thích hợp với việc sử dụng hợp lí và khôn ngoan các nguồn tài nguyên thiên nhiên; có thể tham gia có hiệu quả  vào việc phòng ngừa và giải quyết các vấn đề môi trường cụ thể nơi sinh sống và làm việc.

3. Đối tượng nghiên cứu:

      –  Đối tượng nghiên cứu của dự án này là môi trường, ảnh hưởng của các nhà máy điện đến môi trường và các biện pháp sử dụng hợp lý, tiết kiệm điện năng góp phần bảo vệ môi trường. 

      – Đề tài được áp dụng trong môn Công nghệ lớp 8, phần Kĩ thuật điện qua hai bài: bài 32 “Vai trò của điện năng trong sản xuất và đời sống”, bài 48 “Sử dụng hợp lý điện năng”

4. Phương pháp nghiên cứu:

      – Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: tìm hiểu các yếu tố lí thuyết về môi trường, . 

      – Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: tìm hiểu các yếu tố tác động, nguyên nhân và hậu quả của ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu; ảnh hưởng của các nhà máy điện đến môi trường.

      – Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: khảo sát thống kê, so sánh các số liệu về môi trường hiện nay, các giải pháp sử dụng hợp lý, tiết kiệm điện năng và kết quả thực hiện các giải pháp.

1. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm:
2. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:

      “Môi trường  bao gồm các yếu tố  tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và sinh vật”(Điều 3, luật bảo vệ môi trường năm 2005). Môi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, là nơi chứa đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất, là nơi chứa đựng và phân hủy các chất thải do con người tạo ra trong đời sống và trong hoạt động sản xuất…  Môi trường có vai trò cực kì quan trọng đối với đời sống con người. Đó không chỉ là nơi tồn tại, sinh trưởng và phát triển mà còn là nơi lao động và nghỉ ngơi, hưởng thụ và trau dồi những nét đẹp văn hóa thẩm mỹ…

     Tuy nhiên sự phát triển nhanh về kinh tế – Xã hội, sự bùng nổ dân số và chiến tranh… đã làm cho tình hình môi trường thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng hiện nay đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Đây là một vấn đề nóng bỏng, gây bức xúc trong dư luận xã hội hiện nay, ô nhiễm môi trường không chỉ liên quan đến sự thay đổi của tự nhiên mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ xã hội cũng như