SKKN Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm nâng cao kỹ thuật chuyền bóng cao tay cho học sinh trung học phổ thông

PHẦN I.  ĐẶT VẤN ĐỀ 

I.  LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

Đất nước chúng ta bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển thì giáo dục thể chất trong nhà trường góp phần thực hiện mục tiêu của sự nghiệp giáo dục và đào tạo “nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước phù hợp với thực tiễn và truyền thống Việt Nam. 

“Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “…tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi người dân yêu nước”. Bác kêu gọi “tôi muốn đồng bào ta ai cũng cố gắng tập thể dục” và “tự tôi ngày nào cũng tập”. Trong công cuộc xây dựng và  bảo vệ đất nước Xã hội chủ nghĩa thì con người là yếu tố quyết định mà sức khỏe là vốn quý nhất  của con người. Để có con người hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội thì giáo dục cần phải đáp ứng được hai yêu cầu phát triển trí lực và thể lực. Vì thế, trong công tác giáo dục hiện nay, ngoài việc trang bị cho học sinh về mặt tri thức thì việc giáo dục thể chất trong nhà trường đóng góp một vai trò quan trọng. 

Bóng chuyền cũng là một trong những môn thể thao được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam quan tâm và phát triển cùng với các môn thể thao khác. Bóng chuyền là một môn thể thao ra đời ở Mĩ năm 1895.Chính vì sự hấp dẫn của nó nên được rất nhiều người trên toàn thế giới yêu thích và đón nhận, điều này đã tạo thuận lợi cho bóng chuyền phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Nó là một môn thể thao đồng đội đối kháng đòi hỏi mỗi VĐV phải có trình độ kĩ thuật cá nhân tốt, hoạt động với cường độ lớn, có thể lực tốt, sự khéo léo, linh hoạt, có tinh thần tập thể cao.  

Hiện nay, môn học thể thao tự chọn là một nội dung được học tập xuyên suốt ở các cấp học với số tiết được phân bố ngày một nhiều hơn. Chính vì thế thể thao tự chọn là nội dung có tầm quan trọng trong quá trình giáo dục thể chất ở nhà trường. Thể thao tự chọn là một nội dung được giảng dạy nhằm đi sâu vào sự yêu thích của học sinh và phát triển năng khiếu cá nhân. Do đó, thể thao tự chọn được học sinh yêu thích và say mê tập luyện. Trong số các môn thể thao tự chọn như bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, bơi, đẩy tạ,… thì môn bóng chuyền là môn thể thao được nhiều giáo viên lựa chọn để giảng day cho học sinh. Bởi vì môn bóng chuyền là môn thể thao được đa số học sinh yêu thích và phù hợp với điều kiện tập luyện của nhiều nhà trường. Môn thể thao tự chọn Bóng chuyền có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của các em về mọi mặt Trí – Đức – Thể – Mỹ. Nếu trong tiết dạy thể thao tự chọn có chất lượng sẽ giúp cho học sinh nắm được kiến thức từ đó hình thành kỹ năng vận động, tạo ra những giờ học vui vẻ và bổ ích cho học sinh.Nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã khẳng định, quá trình hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động dựa trên quá trình nhận thức “Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Như vậy, tính trực quan trong quá trình giảng dạy thể dục thể thao giữ một vai trò quan trọng. Vì hoạt động tiếp thu kiến thức động tác của học sinh về cơ bản là mang tính chất thực tiễn vận động phát triển các cơ quan cảm giác, từ đó học sinh hình thành thói quen vận động đúng.  

Để xây dựng kỹ năng vận động được tiến hành không chỉ bằng thị phạm động tác, mà bằng cả lời nói và tư duy, tức là phải sử dụng các phương pháp dạy học thể dục trong việc xây dựng kỹ năng vận động cho người luyện tập thể dục thể thao mà đối tượng ở đây là học sinh trung học phổ thông, và người huấn luyện hướng dẫn đó là giáo viên dạy thể dục thể thao. Trong thời gian của một tiết dạy chỉ 45 phút mà có đến hai hay ba nội dung học khác nhau đan xen vào, giáo viên phải làm thế nào để truyền tải kiến thức giúp học sinh nhanh chóng hình thành kỹ năng vận động, nghĩa là vừa xây dựng nhận thức cho các em về kỹ thuật động tác vừa phải đảm bảo đủ lượng vận động cần thiết cho các em trong một tiết học, hay nói cách khác trong một thời gian cực ngắn người giáo viên phải vừa giúp các em nắm được yếu lĩnh kỹ thuật động tác, vừa phải hướng dẫn cho các em thực hiện động tác. 

Muốn đạt được điều này, theo tôi, người thầy phải tăng cường sử dụng các phương pháp và các hình thức tổ chức như phương pháp sử dụng lời nói, nhóm phương pháp trực quan, nhóm phương pháp luyện tập. Hay phải tăng cường làm mẫu thị phạm kết hợp với sử dụng lời nói giảng giải ngắn gọn, mấu chốt, đủ ý. Hay nói cách khác là vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực như: Dạy học vấn đáp; Dạy và học phát hiện giải quyết vấn đề; Dạy và học hợp tác trong nhóm nhỏ vào giảng dạy để giúp học sinh hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động. 

Trong dạy học, toàn bộ hoạt động của giáo viên đều liên quan đến việc sử dụng lời nói, bằng lời nói giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh, kích thích tư duy, giao nhiệm vụ, phân tích và đánh giá kết quả, điều chỉnh hành vi người học. Đối với học sinh, lời nói cũng rất cần thiết trong quá trình nhận thức, tự đánh giá và tự điều chỉnh hành động. Các hình thức sử dụng lời nói gồm: Thuyết trình (giảng giải), kể chuyện và thảo luận (đàm thoại),… đôi khi giáo viên còn kết hợp sử dụng các phương tiện trực quan, nhưng các phương tiện trực quan đóng vai trò minh họa lời nói giáo viên. Trong quá trình giảng dạy, người giáo viên còn dùng các động tác bổ trợ là những động tác đơn giản hơn hoặc có kết cấu gần giống nhưng dùng sức nhẹ hơn động tác chính. Ngoài ra chúng ta thường sử dụng thêm các phương pháp trò chơi, thi đấu và tổng hợp vào giáo dục thể chất. 

Vậy làm thế nào để học sinh nhanh chóng hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động trong môn thể thao tự chọn bóng chuyền và tiến tới phát triển các tố chât nâng cao sức khoẻ? 

Chuyền bóng cao tay là cầu nối giữa phòng và tấn công, và được gọi như là linh hồn của đội bóng, chính vì vậy mà người tập cần để ý đến các yêu cầu của kỹ thuật động tác cũng như các bài tập bổ trợ cho kỹ thuật. 

Qua thực tế giảng dạy từ khi về trường đến nay tôi nhận thấy rằng cần phải đầu tư cho môn Bóng chuyền nhiều hơn ở các mặt để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục thể chất trong nhà trường. Đặc biệt là đối với học sinh khối 10 là học sinh đầu cấp cần nắm vững kỹ thuật cơ bản về môn thể thao tự chọn này là một điều kiện hết sức cần thiết thuận lợi cho việc phát triển kỹ năng, kỹ xảo vận động làm nền tảng cho các năm học tiếp theo. Vậy việc tìm ra phương pháp để truyền đạt cho học sinh là một vấn đề cần thiết để nâng cao chất lượng dạy và học môn Bóng chuyền. Đây vốn là bộ môn được giới trẻ hay tham gia hoạt động thể dục thể thao vào các buổi chiều hàng tuần. 

Trong lĩnh vực thể dục thể  thao nhà trường cũng đã đạt được một số kết quả cụ thể trong các đợt tổ chức hội khỏe phủ đổng cấp tỉnh cụ thể các môn như: cầu lông, điền kinh, đẩy gậy, bóng bàn…..Tuy nhiên xét về mặt toàn diện công tác giáo dục thể chất trong nhà trường vẫn cần bổ sung và hoàn thiện. 

Vì lí do đó, chúng tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm nâng cao kỹ thuật chuyền bóng cao tay cho học sinh trung học phổ thông” để có thể giảng dạy môn Bóng chuyền tốt hơn giúp cho học sinh tập luyện tiến bộ và ngày càng yêu thích môn Bóng chuyền. Qua đó góp phần làm tốt hơn nữa công tác rèn luyện sức khỏe cho học sinh Trung học phổ thông.  

1. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC THỰC HIỆN NỘI DUNG ĐỀ TÀI

1. Thuận lợi 

• Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo của đảng trong công cuộc đổi mới,thì các mặt kinh tế, văn hóa xã hội ở thị xã Hoàng Mai đã có những bước phát triển rõ rệt, cùng với sự phát triển đó thì thể thao nhà trường cũng được nâng lên. 

• Được sự quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện của Ban giám hiệu nhà trường và các đoàn thể trong Nhà trường đã xây dựng hai sân bóng chuyền để giúp cho học sinh có điều kiện tổ chức tập luyện và tổ chức thi đấu giao lưu môn bóng chuyền. Vì vậy các hoạt động thể dục thể thao  trở thành phương tiện chính để tăng cường sức khỏe, thúc đẩy các mặt đức – trí – thể – mỹ phát triển , hoàn thành tốt các mục đích và mục tiêu đào tạo đưa nhà trường trở thành trường chuẩn quốc gia và là trường tốp đầu của tỉnh. 

• Phần lớn học sinh đều yêu thích và nhiệt tình, hăng say tập luyện. 

• Ở trong nhà trường có nhiều giáo viên yêu thích và chơi tốt môn bóng chuyền qua đó lôi cuốn nhiều học sinh chơi và tập luyện thể thao.