SKKN Rèn kỹ năng giải phương trình chứa căn thức bậc hai cho học sinh khá giỏi lớp 9

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài:

Trong trường phổ thông, môn Toán chiếm một vị trí khá quan trọng, nó là nền tảng cho các môn học tự nhiên khác. Đây là một môn học rất hấp dẫn và liên quan đến chúng ta trong cuộc sống hàng ngày. Song nó đòi hỏi người học phải có sự say mê và tính sáng tạo thì mới chiếm lĩnh được những điều lí thú mà toán học dành cho.

Trong số những bài toán được đề cập trong chương trình Đại số bậc THCS, tôi nhận thấy bài tập “Giải phương trình” chiếm một thời lượng lớn, nó xuyên suốt chương trình học. Điều đó khẳng định vai trò và vị trí của phương trình là đối tượng nghiên cứu trung tâm của môn Đại số.

Thực tế khi giảng dạy về bài tập: “Giải phương trình” đặc biệt là “phương trình chứa căn thức bậc hai” ở lớp 9 trường THCS Phú Nhuận năm học qua, tôi nhận thấy rằng:

1, Học sinh lúng túng khi giải bài toán chứa căn thức bậc hai, có em chỉ biết giải bằng một cách là bình phương hai vế, còn có em cảm thấy sợ khi gặp trường hợp khác không xác định được hướng giải cho bài toán.

2, Học sinh thường mắc phải những sai lầm khi giải là  không tìm điều kiện xác định cho bài toán, không kiểm tra giá trị tìm được với điều kiện ban đầu,…

Với mong muốn giúp các em có phương pháp giải dạng bài tập “Giải phương trình chứa căn thức bậc hai”, khắc phục được những sai lầm thường gặp khi giải phương trình, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Rèn kĩ năng giải phương trình chứa căn thức bậc hai cho học sinh khá giỏi lớp 9 ở trường THCS Phú Nhuận”.

1.2. Mục đích nghiên cứu:

–  Đề tài này có tác dụng giúp cho học sinh học về chuyên đề “giải phương trình chứa căn thức bậc hai” tốt hơn, tránh được những sai sót khi làm bài tập. Trang bị cho học sinh một số kiến thức nhằm nâng cao năng lực học môn Toán, giúp các em tiếp thu bài một cách chủ động, sáng tạo và làm công cụ giải bài tập trong chuyên đề “giải  phương trình vô tỉ” sau này.

– Giải đáp được những thắc mắc, sửa chữa những sai lầm hay gặp khi giải   phương trình chứa căn thức bậc hai.

– Giúp học sinh nắm vững một cách có hệ thống các phương pháp cơ bản để xác định chính xác hướng đi và giải thành công bài tập về “phương trình chứa căn thức bậc hai” trong chương trình Toán THCS.

– Gây được hứng thú cho học sinh khi làm bài tập trong SGK, sách tham khảo, giúp học sinh tự giải được một số bài tập hay và khó về phương trình chứa căn thức bậc hai, đặc biệt trong các kỳ thi häc sinh giỏi, thi vào THPT.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

– Tập trung nghiên cứu về việc “Rèn kĩ năng giải phương trình chứa căn thức bậc hai cho học sinh khá giỏi lớp 9”.

– Một số phương trình chứa căn bậc hai và cách giải.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

– Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.

– Phương pháp điều tra viết người điều tra có thể nắm được thông tin học tập bộ môn toán 9 tại thực tiễn.

– Phương pháp vấn đáp.

– Phương pháp suy luận.

– Phương pháp tìm tòi.

– Phương pháp đàm thoại.

– Phương pháp thống kê và xử lí dữ liệu: Sau khi điều tra, khảo sát thực tế học sinh làm các bài toán giải phương trình chứa căn thức bậc hai chưa áp dụng đề tài, từ đó so sánh với kết quả học sinh giải toán khi đã áp dụng đề tài.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lí luận:

Trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục thì nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh khá giỏi được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, nó đòi hỏi cả một quá trình hết sức công phu và gian khó, tuy nhiên rất vinh dự. Học sinh khá, giỏi khẳng định chất lượng mũi nhọn của mỗi đơn vị giáo dục còn thước đo về trí tuệ và danh dự cho cả một nền giáo dục. Làm tốt nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh khá giỏi của mỗi giáo viên, của mỗi nhà trường chính là thực hiện tốt nhiệm vụ bồi dưỡng nhân tài, tạo nguồn cho các cấp học cao hơn và đóng góp cho Đất nước những hiền tài trong tương lai.

Khi giảng dạy bộ môn Đại số lớp 9, chúng ta gặp bài toán về phương trình chứa căn thức bậc hai có những bài tập rất đơn giản nhưng không phải học sinh nào cũng giải được. Thực tế cho thấy phương trình chứa căn thức bậc hai là một dạng toán khó đối với học sinh cấp THCS, kể cả những học sinh khá giỏi cũng gặp khó khăn hoặc mắc phải sai lầm khi giải dạng toán này. Điều mong muốn của tôi là làm sao để học sinh không sợ, không mắc sai lầm khi giải phương trình chứa căn thức bậc hai và có thể “hóa giải” dạng bài tập này, giúp các em có những phương pháp giải chung hiệu quả. Chính vì thế, tôi mạnh dạn đưa ra những phương pháp giải phương trình chứa căn thức bậc hai cho học sinh với hy vọng các em sẽ bớt khó khăn khi học dạng toán này, với những dẫn dắt cẩn thận, tỉ mỉ và những lưu ý mà các em dễ mắc sai lầm khi giải toán về phương trình chứa căn bậc hai.

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

“Giải phương trình chứa căn thức bậc hai” là một dạng khó, đa số các em không làm được vì không nghĩ ra cách giải. Hơn nữa các em lại lười suy nghĩ nên gặp dạng toán này các em rất lúng túng không xác định được cách giải, khi giải thường mò mẫm dẫn đến thiếu điều kiện, biến đổi không tương đương, bài giải không chặt chẽ. Chính vì vậy bộ phận học sinh không giải được dạng toán này ngày càng nhiều hơn.

Trước khi áp dụng đề tài, tôi đã tiến hành khảo sát một nhóm học sinh có học lực  khá giỏi của lớp 9A, năm học …………..

Thời gian khảo sát: Tháng …………..

Nội dung khảo sát: Yêu cầu học sinh giải bài tập sau:

Giải các phương trình sau:    a,    = x – 2

b,