SKKN Sử dụng một số tranh biếm họa trong dạy học chương : Các cuộc cách mạng tư sản ( từ giữa thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XVIII ) ( Lịch sử lớp 10 THPT) nhằm nâng cao hứng thú học tập lịch sử cho học sinh

I. MỞ ĐẦU

• Lí do chọn đề tài.

Trong quá trình đổi mới đất nước, Đảng ta luôn xác định “ Giáo dục và Đạo tạo là quốc sách hàng đầu”. Nhà nước ta luôn coi giáo dục là động lực quan trọng để thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng thành công xã hội chủ nghĩa.

Nền giáo dục Việt Nam trong những năm đổi mới đã đạt được nhiều thành tựu to lớn . Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần được khắc phục. Đổi mới giáo dục nói chung và đổi mới phương pháp dạy học nói riêng là yêu cầu cấp thiết trong cải cách giáo dục hiện nay.

Bộ môn lịch sử là môn học có ưu thế và ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục những con người toàn diện về cả mặt nhận thức, tư tưởng, tình cảm cũng như khả năng tư duy tìm tòi sáng tạo. Nhưng hiện nay trên thực tế môn học này vẫn chưa phát huy được hết vai trò của mình do việc dạy học vẫn còn áp dụng nhiều phương pháp dạy học truyền thống như phương pháp đọc chép, phương pháp hỏi đáp đơn thuần… nên hiệu quả bài học không cao, làm cho học sinh không say mê hứng thú học tập.

Lịch sử là một môn thuộc lĩnh vực khoa học – nhân văn, nghiên cứu những gì đã xảy ra trong quá khứ. Do đó nhận thức lịch sử không phải bằng con đường nhận thức trực tiếp từ trực quan sinh động mà nó chủ yếu được nhận thức bằng con đường gián tiếp. Từ đặc thù trên, việc tiếp nhận tri thức lịch sử đòi hỏi tính trừu tượng và óc tượng tượng phong phú của người học. Để bức tranh quá khứ được dựng lại một cách chân thực thì việc sử dụng phương pháp dạy học trực quan có vai trò quan trọng. Đồ dùng trực quan không chỉ là phương tiện minh họa mà nó còn là nguồn tri thức giúp học sinh khai thác kiến thức, rèn luyện kĩ năng, phát triển tư duy độc lập sáng tạo.

Trong các loại đồ dung trực quan, tranh ảnh là phương tiện có vai trò quan trọng trong dạy học lịch sử. Tranh ảnh không những giúp cho học sinh trình bày được những biểu tượng, khái niệm lịch sử mà còn giúp các em nhớ kĩ, nhớ sâu

các kiến thức, đồng thời tranh ảnh còn góp phần quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng, tình cảm cho học sinh. Tranh ảnh được chia làm nhiều loại hình khác nhau trong đó tranh biếm họa được coi là thể loại tranh có khả năng diễn đat kiến thức lịch sử một cách sâu sắc. Tranh biếm họa là một phương tiện thông tin chứa nhiều tri thức lịch sử quan trọng. Thông qua góc nhìn hài hước học sinh có thể nhận thức được hiện thực lịch sử. Sử dụng tranh biếm họa trong dạy học lịch sử là một trong những biện pháp hiệu quả có thể khắc phục thực trạng học sinh nhàm chán môn lịch sử hiện nay. Tranh biếm họa có tác dụng quan trọng trong việc gây hứng thú học tập cho học sinh vì thông qua quan sát tranh biếm họa học sinh có thể thấy những yếu tố châm biếm chứa đựng trong đó từ đó thúc đẩy học sinh tìm tòi ra tri thức lịch sử.

Việc sử dụng tranh biếm họa có vai trò rất lớn trong việc giáo dục dạy học lịch sử. Tuy nhiên sử dụng tranh biếm họa một cách đúng đắn và phù hợp vẫn còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế chính vì vậy tranh biếm họa vẫn chưa được sử dụng phổ biến trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông.

Xuất phát từ những lí do trên, tôi đã chọn đề tài “ Sử dụng một số tranh biếm họa trong dạy học chương : Các cuộc cách mạng tư sản ( từ giữa thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XVIII ) ( Lịch sử lớp 10 THPT) nhằm nâng cao hứng thú học tập lịch sử cho học sinh”.

• Mục đích nghiên cứu:

Việc sử dụng đồ dùng trực quan là chỗ dựa để hiểu biết sâu sắc bản chất của sự kiện lịch sử, là phương tiện rất hiệu quả để hình thành khái niệm lịch sử quan trọng nhất, giúp học sinh nắm vững các quy luật của sự phát triển xã hội. Trong quá trình dạy học đồ dùng trực quan có một ý nghĩa vô cùng lớn trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy, góp phần to lớn nâng cao chất lượng học lịch sử, gây hứng thú học tập cho học sinh. Đồ dùng trực quan được xem là chiếc cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Tranh biếm họa là một trong số các dạng đồ dùng trực quan.

Tranh biếm họa là thể loại tranh có khả năng gây ấn tượng sâu sắc nhất với học sinh. Tranh biếm họa là tranh có sử dụng thủ pháp cường điệu nhằm phản biện hoặc thể hiện quan điểm riêng và có chất trào lộng. Nhiều bức tranh biếm họa còn chứa đựng trong đó sự hài hước nhưng ẩn chứa bên trong lại là những nội dung lịch sử quan trọng. Thông qua việc tìm hiểu những bức tranh biếm họa lịch sử học sinh không chỉ có những phút giây thư giãn trong học tập mà học sinh có thể tìm thấy hiện thực lịch sử.

Hơn nữa chương “ Các cuộc cách mạng tư sản” ( từ giữa thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XVIII )” là một chương có dung lượng kiến thức lớn và khó, kiến thức không gần gũi đối với học sinh đầu cấp nên khi học học sinh dễ nhàm chán. Vì vậy sử dụng tranh biếm họa sẽ giúp bài giảng của giáo viên sinh động, hấp dẫn, qua đó giúp các em khắc sâu kiến thức bài học.

Thông qua tìm hiểu đề tài này giúp tôi có thể nắm được lý luận dạy học bộ môn nói chung và lý luận về sử dụng tranh biếm họa nói riêng để từ đó vận dụng vào việc dạy học lịch sử của mình ở trường phổ thông .

1. Đối tượng nghiên cứu:

Trong đề tài này tôi chọn chương Các cuộc cách mạng tư sản ( từ giữa thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XVIII ) phần lịch sử thế giới lớp 10 để vận dụng. Tìm hiểu nội dung lịch sử thế giới lớp thông qua tranh biếm họa giúp các em học sinh có thể nhận thức nhiều nhân vật, hiện tượng lịch sử một cách chân thực nhất, tạo nên sự hứng thú trong học tập lịch sử góp phần giáo dục các em phát triển toàn diện về cả cả ba mặt kiến thức, giáo dục và phát triển kĩ năng.

• Phương pháp nghiên cứu:

Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:

• Phương pháp trực quan ( Trực tiếp quan sát giờ dạy của các giáo viên trường phổ thông)
• Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết, phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh.

• NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: