SKKN Tích hợp giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước trong bài 12 “Sự Nổi” – Môn Vật lý lớp 8

1. MỞ ĐẦU

 1.1. Lý do chọn đề tài:

     Trong những năm gần đây, trên khắp mọi miền cả nước, những vụ đuối nước thương tâm đã cướp đi hàng nghìn sinh mạng của trẻ em, tập trung chủ yếu ở vùng nông thôn và miền núi. Theo thống kê mới nhất của cục Y tế dự phòng- Bộ Y tế, tỷ lệ chết do đuối nước ở trẻ em Việt Nam là cao nhất, chiếm 22,6%

( Trong đó, trẻ dưới 15 tuổi là 70%), cao gấp 10 lần so với các nước phát triển. Cũng theo thống kê này, trên 50% các trường hợp chết đuối xảy ra ngoài trời khi trẻ tắm ao, hồ, sông, biển. Đây là một con số đáng báo động.[5]

    Điển hình như vụ tai nạn đuối nước của 9 học sinh nam, trường THCS Nghĩa Hà khi tắm trên sông Trà Khúc( Quảng Ngãi) vào ngày ……….. Hay vụ tai nạn đuối nước diễn ra vào ngày ………., khi 4 nữ sinh trường THCS Nguyễn Huệ trong lúc tắm, vui chơi gặp phải dòng nước xoáy, cuốn ra xa và chìm dần tại khu vực bãi biển gành Bãi Dài (Vạn Ninh, Khánh Hòa). Và đến giờ chúng ta vẫn còn bàng hoàng trước khoảnh khắc đau thương trong vụ sóng biển cuốn trôi 7em học sinh của trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (Tỉnh Tây Ninh) khi tắm trên bãi biển 30-4 trong chuyến du lịch tham quan tại khu du lịch Rừng Sác thuộc huyện Cần Giờ- TP. HCM vào sáng ngày ……….…. Chính sự bất cẩn của người lớn, môi trường sống xung quanh trẻ không an toàn, và trẻ em không được trang bị đầy đủ kỹ năng bơi và kiến thức về sự an toàn khi tắm ở sông, suối, ao, hồ….là nguyên nhân chính gây nên các vụ đuối nước tang thương đó.

    Có thể nói, tai nạn đuối nước đang ngày càng gia tăng và thực sự là một vấn đề gây nhiều bức xúc trong cộng đồng, gây tâm lý hoang mang cho mỗi người dân và nghiêm trọng hơn là đến sự sống còn và phát triển của trẻ em.

    Vì vậy, việc giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước cho trẻ em hiện nay đang là vấn đề cấp bách và quyết liệt của xã hội.  Tuy nhiên, trên thực tế, ở các nhà trường nói chung, trường THCS Nga Thủy nói riêng, công tác giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước chưa trở thành nhiệm vụ cấp bách, chưa được lãnh đạo nhà trường, xã, huyện quan tâm đúng mức. Việc tổ chức thực hiện công tác giáo dục kỹ năng bơi và phòng tránh đuối nước cho giáo viên(GV), học sinh (HS) còn nhiều hạn chế. Nhận thức, thái độ, hành vi của  người dân, của cán bộ GV, HS về vấn đề này còn mờ nhạt và nhiều biểu hiện không phù hợp, nhất là đối với HS THCS. Giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước cho trẻ em, đặc biệt là trẻ ở bậc học THCS – các em ở độ tuổi đang phát triển và định hình về nhân cách, những người chủ tương lai của đất nước, những học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất, kinh tế nhất và có tính bền vững trong các biện pháp để thực hiện mục tiêu bảo vệ con người và góp phần phát triển bền vững đất nước.

     Xuất phát từ những lý do trên, trong nhiều năm qua chúng tôi đã thử nghiệm và thực hiện nhiều giải pháp để giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh và đúc rút thành kinh nghiệm “Tích hợp giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước trong bài 12 “Sự Nổi” – môn Vật lý lớp 8, cho học sinh trường THCS Nga Thủy”

1.2 .  Mục đích nghiên cứu:

    –  Xác định vai trò, tầm quan trọng của việc dạy học tích hợp kỹ năng  phòng tránh  tai nạn đuối nước cho học sinh thông qua mônVật lí, góp phần đổi mới  phương pháp dạy học.

    –  Góp phần trang bị cho học sinh các kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước để bảo vệ chính mình, người thân, bạn bè…

    –  Giáo dục ý thức thường trực cho học sinh trong công tác phòng tránh tai nạn đuối nước, lòng nhân đạo, tình yêu thương con người.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

    Nghiên cứu cách thức, biện pháp tích hợp giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh trường THCS Nga Thủy thông qua giảng dạy bài 12 ” Sự nổi” – môn Vật lý 8, một cách khoa học và hiệu quả nhất.  

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

  Trong phạm vi đề tài này tôi đã lựa chọn một số phương pháp sau:

1. Phương pháp điều tra, khảo sát : 

    Sử dụng câu hỏi để điều tra, khảo sát mức độ nhận thức của học sinh về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước.

2. Phương pháp nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm giáo dục: 

   Lắng nghe, trao đổi, rút kinh nghiệm từ những nhận xét, góp ý của đồng nghiệp để trau rồi, nâng cao trình độ nghệp vụ sư phạm của bản thân.

3. Tích hợp kiến thức về kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước :

    – Tích hợp theo từng phần học có liên quan trong bài học

    – Kiến thức về kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước được huy động từ môn Sinh học, tài liệu giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước và thông qua xem video.

1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm:

   Sáng kiến này được làm, áp dụng lần đầu tại trường THCS Nga Thủy và đã đem lại hiệu quả cao.

2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1.  Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:

     Ngày 15/4/2016 Thủ tướng chính phủ ra Công điện số 641/CĐ-TTg, Kèm theo quyết định số 234/QĐ-TTg ngày 05/02/2016 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình phòng, chống tai nạn đuối nước cho trẻ giai đoạn 2016-2020, các văn bản chỉ đạo của Bộ GD&ĐT và các Bộ, ngành Trung ương về công tác này đến các cấp quản lý giáo dục, cơ sở giáo dục, ban đại diện cha mẹ học sinh và các em học sinh. Phối hợp với các cơ quan truyền thông đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của học sinh, gia đình và cộng đồng về các biện pháp phòng, chống tai nạn đuối nước cho trẻ em, học sinh. Chỉ đạo các nhà trường phối hợp chặt chẽ với gia đình trong việc quản lý, giáo dục học sinh về ý thức phòng, chống tai nạn đuối nước, đưa nội dung giáo dục kỹ năng phòng, chống tai nạn đuối nước vào các hoạt động của trường, lớp, Đoàn, Đội….[5]

     Gần đây nhất, ngày 21/4/2016 Bộ GD&ĐT có văn bản yêu cầu các Sở GD&ĐT tăng cường giáo dục, tuyên truyền phòng, tránh tai nạn đuối nước cho trẻ em, học sinh. Cụ thể: 

  – Bộ GD&ĐT yêu cầu giám đốc các Sở GD&ĐT quán triệt văn bản chỉ đạo của Bộ đến từng giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh, triển khai các biện pháp phòng tránh tai nạn đuối nước cho trẻ em, học sinh.  

    – Bộ yêu cầu các Sở GD&ĐT tham mưu với địa phương đầu tư xây dựng bể bơi tại các trường hoặc cụm trường với quy mô phù hợp, đồng thời tăng cường xã hội hóa, huy động các nguồn lực hợp pháp khác để đầu tư xây dựng bể bơi phục vụ dạy và học bơi cho học sinh. Tổ chức dạy bơi chính khóa và ngoại khóa nâng cao ki thuật bơi, kĩ năng phòng, tránh tai nạn đuối nước.[5]

    Với những căn cứ nêu trên cho thấy công tác giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh là vấn đề hết sức cấp thiết.

 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:

 2.2.1. Thực trạng về tình trạng trẻ em tử vong do đuối nước tại xã Nga Thủy:

     Đối với Nga Thủy, là một xã bãi ngang ven biển của huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Với đường bờ biển kéo dài 8km, hệ thống kênh rạch, ao hồ, đầm… dày đặc. Đây là điều kiện thuận lợi cho địa phương phát triển nền kinh tế nhưng mặt trái của vấn đề là điểm tụ tập vui chơi, tắm mát của trẻ, nhất là vào thời điểm nghỉ hè. Hoạt động này đã gây ra nhiều vụ đuối nước thương tâm ở trẻ em.

     Mặt khác do điều kiện địa hình, hằng năm Nga Thủy phải đối mặt với nhiều loại hình thiên tai như áp thấp nhiệt đới, bão, lũ, ngập lụt,… Ban chỉ huy phòng chống lụt bão cấp tỉnh, cấp trung ương phải thường xuyên có mặt để chỉ đạo phòng tránh, đưa dân sơ tán đến nơi an toàn. Tuy nhiên có nhiều cơn bão, lũ lụt diễn biến hết sức bất thường, nước dâng lên quá nhanh, dân di chuyển không kịp, có nhiều trường hợp trẻ em bị nước cuốn trôi…