SKKN Tìm hiểu thêm về ngôn ngữ lập trình Pascal

1. MỞ ĐẦU
2. Lý do chọn đề tài:

Như ta đã biết Tin học là một bộ môn được đưa vào giảng dạy chính thức trong nhà trường phổ thông gần đây. Đối với các em học sinh, có thể nói đây là một hành trang để giúp các em vững bước đi tới tương lai – tương lai của một thế hệ công nghệ thông tin bùng nổ! 

Phần mềm phát triển nhanh và phong phú đáp ứng hầu hết mọi lãnh vực trong xã hội, đời sống con người. Người ta, đặc biệt là các bạn trẻ khi sử dụng một phần mềm chỉ biết được phần mềm đó ứng dụng vào lãnh vực nào, sử dụng ra sao và cố gắng tìm hết chức năng của phần mềm đó chứ ít khi mà nghĩ đến phần mềm mình đang sử dụng ở đâu ra? Ai đã tạo ra nó? Và tạo ra như thế nào? Những người quan tâm đến công nghệ thông tin thì đều biết được chính các lập trình viên đã sáng tạo nên, viết nên các phần mềm đó mà viết được nó là nhờ vào các ngôn ngữ lập trình. 

Cũng vì lẽ đó mà Bộ Giáo dục đã chọn ngôn ngữ lập trình Pascal đưa vào trong chương trình học của lớp 8 để các em biết được thế nào là tư duy, thế nào là lập trình và chắc chắn sẽ có được một số em thích thú, say mê để rồi trở thành những lập trình viên chuyên nghiệp mai sau.

Vậy thì chúng ta phải làm như thế nào để sau khi kết thúc lớp 8 thì các em có thể nắm và hiểu được như thế nào là ngôn ngữ lập trình, cụ thể là ngôn ngữ lập trình Pascal mà ta đã nói ở trên.

Trong chương trình Pascal lớp 8, phần nào cũng rất hay và rất quan trọng nhưng tôi thấy câu lệnh lặp với số lần lặp biết trước For..Do rất đặc biệt mà lại thường gặp trong các bài toán cơ bản và nâng cao. Khi tới phần này, rất nhiều em mơ hồ về việc lặp lại các thao tác của câu lệnh lặp mặc dù chương trình được chạy trực tiếp bằng phần mềm Pascal trên màn hình chiếu. Nên sau khi chạy chương trình xong, tôi ghi đoạn chương trình có chứa câu lệnh For lên bảng và hướng dẫn các em chạy bằng tay nghĩa là tự mình tính toán và ghi lại kết quả trong mỗi lần lặp lại của lệnh lặp For. Tôi nhận thấy các em hiểu rõ hơn phần này và cảm thấy thích thú hơn. 

Xuất phát từ những cảm nhận trên, tôi chọn đề tài “TÌM HIỂU THÊM VỀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH PASCAL” để đi sâu thêm và mở rộng thêm về câu lệnh lặp với số lần lặp biết trước For..Do. 

1. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
2. Mục tiêu:

Sử dụng các ví dụ minh họa cụ thể để học sinh hiểu như thế nào gọi  là ‘lặp’ và như thế nào là ‘lặp với số lần biết trước’, tiếp theo đó là  học sinh nắm được cú pháp, ý nghĩa của  cấu trúc lặp. Và thông qua các ví dụ đó, hướng dẩn học sinh  phân biệt, nắm vững dạng lặp.

2. Nhiệm vụ:

Xuất phát từ yêu cầu thực tế của việc dạy và học bộ môn Tin học, hàng năm cứ vào đầu năm là tôi đề ra kế hoạch cụ thể nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất, với những nhiệm vụ như sau:

– Khảo sát chất lượng đầu năm của học sinh để từ đó có phương pháp phù hợp với từng đối tượng.

– Luôn trao đổi kinh nghiệm với tổ bộ môn sau mỗi tiết dự giờ để đóng góp những ý kiến hay và bổ sung cho tiết dạy hoàn thiện hơn.

– Tham khảo nhiều tài liệu về Pascal để có những bài tập rèn luyện kỹ năng lập trình cho học sinh.

III. Đối tượng nghiên cứu

– Căn cứ vào tình hình thực tế, tôi thực hiện nghiên cứu trên đối tượng là học sinh những lớp tôi được phân công gồm các lớp: 8A1 🡪 8A8

1. Giới hạn của đề tài

Đưa ra vấn đề  là bài 7 trong sách tin học 8, để học sinh thảo luận tính toán qua đó nắm vững câu lệnh lặp với số lần biết trước và hình thành ở học sinh kĩ năng phân tích, xử lý các vấn đề liên quan đến vòng lặp trong quá trình lập trình các chương trình đơn giản sau này.

1. Phương pháp nghiên cứu:

– Kết hợp thực tiễn giáo dục ở trường THCS Nguyễn Trường Tộ

– Kiểm tra chất lượng học tập của học sinh đầu tiết học, sau mỗi buổi học.

– Sử dụng máy tính, máy chiếu (projector).

– Rèn luyện kỹ năng viết chương trình theo mức độ từ dễ đến khó.

1. NỘI DUNG
2. Cơ sở lí luận:

– Nhận thấy được tầm quan trọng của ngành Tin học, Bộ Giáo dục đã đưa môn học này vào nhà trường phổ thông như những môn khoa học khác bắt đầu từ năm học 2006-2007. 

– Chỉ thị số 55/2008/CT- BGDĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ GDĐT về tăng cường giảng dạy, đào tạo  và ứng dụng  công nghệ thông tin trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2012.

Trong bối cảnh toàn ngành Giáo dục và Đào tạo đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong hoạt động học tập. Điều 24.2 của Luật giáo dục đã nêu rõ: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Cốt lõi của việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông là giúp học sinh hướng tới việc học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động.

1. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

Qua thực tế giảng dạy ở trường THCS Nguyễn Trường Tộ đã nhiều năm, tôi nhận thấy đa số học sinh lớp 8, 9 đều nhận xét Tin học 8 là môn học khó.

Khi học sinh học Bài 7_CẤU TRÚC LẶP, học sinh đã có rất nhiều khó khăn, nhầm lẫn trong việc xác định vòng lặp.

Một số thuận lợi và khó khăn khi thực hiện chuyên đề này:

1. Thuận lợi:

–  Nhà trường trang bị cơ sở vật chất tương đối đủ (máy  chiếu) để phục vụ việc giảng dạy và học tập.

–  Giáo viên chuẩn bị nội dung bài giảng tốt, sử dụng phương pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh; luôn trao đổi chuyên môn với các đồng nghiệp.

– Học sinh chuẩn bị bài tốt, hứng thú học tập, tích cực phát biểu. 

2. Khó khăn:

– Về phía nhà trường, phòng máy tính chưa đủ phục vụ cho việc thực hành vì hai học sinh chung một máy tính. Khi viết chương trình Pascal nếu mỗi học sinh một máy thì sự sáng tạo của các em rất dễ bộc lộ và sẽ có nhiều giải thuật hay.

– Một số học sinh ở vùng dân tộc thiểu số, ít có điều kiện tiếp xúc với máy tính, vì thế mà các em thao tác rất chậm.

– Một số các em học yếu môn toán nên để giải được một bài tập đơn giản liên quan đến toán cũng còn gặp không ít khó khăn.

III.  Nội dung và hình thức của giải pháp:

1. Mục tiêu của giải pháp:

– Căn cứ vào yêu cầu cụ thể của việc dạy và học Tin học 8.

– Căn cứ vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy và sự ham thích học môn tin học của học sinh khối 8.

– Căn cứ vào thực trạng sử dụng ngôn ngữ lập trình và kỹ năng lập trình của học sinh.

2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:

Để truyền đạt cho học sinh nắm vững kiến thức về câu lệnh lặp, cũng như kỹ năng lập trình thành thạo là vấn đề rất khó khăn. Chính vì vậy, cần phải có phương pháp giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo ở học sinh. 

+ Về phương pháp: Sử dụng phương pháp thuyết trình kết hợp vấn đáp. Bài giảng được soạn bằng phần mềm Microsoft Powerpoint, liên kết với Pascal để chạy những chương trình cụ thể.