SKKN Tổ chức một số trò chơi học tập trong dạy học môn Khoa học ở lớp 4

1. PHẦN MỞ ĐẦU

  I.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 

    Trong chương trình Tiểu học, mỗi môn học có một vai trò riêng. Mỗi môn học đem đến cho học sinh những nguồn kiến thức cơ bản khác nhau và rèn cho các em những kĩ năng, thái độ nhất định, phù hợp với môn học. 

   Môn Khoa học là môn học không chỉ nhằm cung cấp cho các em kiến thức về môi trường tự nhiên, xã hội, con người mà còn nhằm hình thành, phát triển và rèn cho các em những năng lực và kĩ năng cần thiết, những thái độ và hành vi phù hợp để tiếp tục học tập và vận dụng trong đời sống thực tế. Vì vậy, môn Khoa học là môn học đóng vai trò quan trọng trong nội dung chương trình Tiểu học.

   Hiện nay, ngành giáo dục đã và đang thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo hướng “Lấy học sinh làm trung tâm” và “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm mục đích phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng đối tượng học sinh, từng môn học, từng lớp học. Trong đó, người giáo viên đóng vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức, hướng dẫn và lôi cuốn được các em tham gia vào các hoạt động học tập, tạo được động lực và hứng thú học tập cho các em. Trong đó trò chơi học tập là một trong những hoạt động mà các em thích nhất và tham gia rất tích cực, sôi nổi. Việc tổ chức các trò chơi học tập lý thú, bổ ích, phù hợp với nội dung bài học và nhận thức của các em sẽ giúp các em tiếp thu kiến thức một cách tự giác, tích cực ; củng cố, khắc sâu và hệ thống kiến thức một cách vững chắc, giúp các em có niềm say mê, hứng thú trong học tập. Nếu giáo viên thực hiện một cách thường xuyên, khoa học các trò chơi học tập trong các môn học trong đó có môn Khoa học thì sẽ nâng cao được chất lượng học tập.

    Với những lí do đó, tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu và tiến hành thực hiện chuyên đề “Tổ chức một số trò chơi học tập trong dạy học môn Khoa học ở lớp 4”.

I.2. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI: 

– Tạo không khí học tập môn Khoa học một cách vui vẻ, sôi nổi và góp phần nâng 

cao chất lượng, hiệu quả học tập môn Khoa học.

  – Góp phần thực hiện có hiệu quả việc đổi mới phương pháp dạy học bộ môn Khoa học ở Tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh.

  – Giúp các em phát huy trí tuệ, phát triển khả năng phân tích, tư duy sáng tạo.

  – Tạo ra môi trường học tập và giao tiếp thân thiện, rèn được các kĩ năng cần thiết. Giúp các em biết cách phối hợp, hợp tác với bạn bè trong học tập.

I.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:   

    – Học sinh lớp 4A1, Trường Tiểu học Lê Văn Tám.

    – Các trò chơi được áp dụng và thực hiện trong các tiết dạy môn Khoa học.

I.4. GIỚI HẠN, PHẠM VI NGHIÊN CỨU:

    – Nghiên cứu một số trò chơi của bộ môn Khoa học và các biện pháp để nâng cao hiệu quả của phương pháp trò chơi học tập trong môn Khoa học lớp 4.

I.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

    Để thực hiện được mục đích đề ra, tôi mạnh dạn nghiên cứu, học hỏi, tìm tòi, áp dụng những phương pháp sau:

1. Phương pháp nghiên cứu lí luận (đọc tài liệu), sưu tầm.
2. Phương pháp điều tra.
3. Phương pháp quan sát.
4. Phương pháp đàm thoại.
5. Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.
6. Phương pháp thực nghiệm.
7. PHẦN NỘI DUNG

II.1. Cơ sở lí luận: 

   Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi rất hiếu động nên các em rất thích tham gia trò chơi đặc biệt là những trò chơi trong học tập vì vui chơi phù hợp với đặc điểm tâm lí của lứa tuổi này. Vì vậy, nếu giáo viên biết tổ chức tốt, hợp lí các trò 

chơi học tập thì đây sẽ là một hình thức học tập hết sức hứng thú đối với học sinh 

và góp phần nâng cao hiệu quả học tập môn học.

     Như chúng ta đã biết, trò chơi học tập có vai trò rất quan trọng trong việc giúp 

học sinh học tập vì trò chơi học tập là trò chơi có nội dung tri thức gắn với hoạt động học tập của học sinh và gắn với nội dung bài học, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi và để học. Trò chơi học tập không chỉ có tác dụng đối với học sinh mà đối với giáo viên cũng có nhiều thuận lợi. Đối với học sinh thì trò chơi học tập có tác dụng cả về mặt rèn luyện trí tuệ lẫn thể chất và các phẩm chất đạo đức như sự kiên trì, nhẫn nại, chịu khó, ham học hỏi, ham tìm tòi … ; phát huy các kĩ năng, năng lực như quan sát, phân tích, so sánh, xử lí tình huống ; đồng thời các em được rèn tính mạnh dạn, nhanh nhẹn, cởi mở, rèn kĩ năng học tập hợp tác và tiếp thu bài tự giác, tích cực hơn …. Đối với giáo viên thì việc tổ chức trò chơi học tập giúp giáo viên không phải giảng giải, truyền đạt tri thức nhiều mà chỉ cần tổ chức, hướng dẫn và theo dõi, ghi nhận mặt tốt, bổ sung những thiếu sót của các em. Qua trò chơi, giáo viên có thể kiểm tra, nắm bắt tình hình học tập của các em một cách cụ thể, chính xác để có biện pháp giúp các em rèn luyện, phát huy. Bên cạnh đó, trò chơi còn tạo được sự hứng thú học tập của học sinh, giờ học tránh được không khí suy nghĩ căng thẳng, mệt mỏi, làm thay đổi không khí lớp học, tiết học trở nên vui vẻ, nhẹ nhàng, thân thiện, gắn liền với mục tiêu “Học mà chơi, chơi mà học”.

II.2. Thực trạng:

1. Thuận lợi – khó khăn: 

  * Thuận lợi:

   – Các em đã được làm quen với một số trò chơi học tập từ các lớp dưới qua việc các giáo viên tổ chức trong các tiết học.

   – Nhà trường quan tâm, tạo điều kiện và giúp đỡ thực hiện các biện pháp để phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động học tập của học sinh thông qua việc tổ chức chuyên đề về trò chơi học tập.

   – Đội ngũ giáo viên trong khối dày dạn kinh nghiệm nên có thể học hỏi, hỗ trợ 

lẫn nhau khi cần thiết.