SKKN “Ứng dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường THPT Nghi Lộc 5”

A. ĐẶT VẤN ĐỀ 

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

Ngày 03/06/2020, Thủ tƣớng Chính phủ ký quyết định số 749/QĐ-TTg về việc phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, Giáo dục là lĩnh vực đƣợc ƣu tiên chuyển đổi số thứ 2 sau lĩnh vực Y tế. Điều đó cho thấy chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đóng vai trò hết sức quan trọng, không chỉ đối với ngành mà còn tác động rất lớn đối với đất nƣớc 

Ngày 25/01/2022, Thủ tƣớng Chính Phủ tiếp tục ban hành Quyết định số 131/QĐ-TTg về việc phê duyệt “Đề án Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030”. Trong đó xác định rõ mục tiêu chung là: Tận dụng tiến bộ công nghệ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong dạy và học, nâng cao chất lƣợng và cơ hội tiếp cận giáo dục, hiệu quả quản lý giáo dục; xây dựng nền giáo dục mở thích ứng trên nền tảng số, góp phần phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. 

Hiểu một cách đơn giản thì chuyển đổi số trong giáo dục chính là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến giúp nâng cao trải nghiệm của ngƣời học; cải thiện những phƣơng pháp giảng dạy cũng nhƣ tạo môi trƣờng để học tập thuận tiện nhất.Ứng dụng chuyển đổi số  tạo ra mô hình giáo dục thông minh, từ đó giúp việc học kiến thức của ngƣời học trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Sự bùng nổ của các nền tảng công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi để truyền đạt kiến thức và phát triển đƣợc khả năng tự học của ngƣời học mà không bị giới hạn về thời gian cũng nhƣ không gian. 

Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số vào hoạt động quản lý giáo dục và dạy học đã đem lại hiệu quả thiết thực trong các hoạt động của các trƣờng học, trong đó có công tác chủ nhiệm. Đặc biệt, vai trò của giáo viên chủ nhiệm (GVCN) rất quan trọng, đây là lực lƣợng chính và là cầu nối hữu hiệu nhất trong mối quan hệ Gia đình – Nhà trƣờng – Xã hội, là lực lƣợng trung tâm trong việc thực hiện chuyển đổi số từ nhà trƣờng đến với học sinh và cha mẹ học sinh. 

Chuyển đổi số hỗ trợ rất lớn cho công tác làm giáo dục, công tác chủ nhiệm lớp, trong đó phải kể đến vai trò của ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm lớp nhƣ: Điều hành lớp chủ nhiệm; Quản lý lớp chủ nhiệm; Tăng cƣờng tƣơng tác với lớp chủ nhiệm; Nâng cao năng lực và phẩm chất cho học sinh lớp chủ nhiệm; Tăng cƣờng mối quan hệ với Giáo viên – Học sinh – Phụ huynh. 

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của xã hội cũng nhƣ nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục trong giai đoạn hiện nay, chúng tôi lựa chọn đề tài “Ứng dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường THPT Nghi Lộc 5” để tiến hành nghiên cứu. 

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 

– Qua đề tài này, ngƣời viết muốn khảo sát thực tế để tìm hiểu, nắm bắt, đánh giá đƣợc thực trạng về vấn đề ứng dụng chuyển đổi số tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5; trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp pháp ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm,  góp phần hoàn thiện nhân cách HS THPT nói chung và HS trƣờng THPT Nghi Lộc 5 nói riêng, đáp ứng yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực học sinh theo chƣơng trình GDPT mới. 

III. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU 

• Trƣờng THPT Nghi Lộc 5 
• Ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm 

IV. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

• Phương pháp nghiên cứu, tổng hợp tài liệu 

• Phương pháp điều tra 

• Phương pháp phỏng vấn 

• Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động 

• Phương pháp thống kê, phân tích 

V. TÍNH MỚI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 

Đề tài đúc rút kinh nghiệm trong việc ứng dụng Công nghệ số vào việc quản lý, điều hành tất cả các hoạt động của tập thể lớp (nắm bắt, chỉ đạo lớp trong từng ngày, từng tuần, từng kỳ theo kế hoạch cả trƣờng và lớp, tổ chức các tiết sinh hoạt lớp, các buổi sinh hoạt hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt chuyên đề, chủ đề, hƣớng nghiệp,…) một cách nhanh chóng và hiệu quả. 

Trên thực tế, trong thời gian qua việc ứng dụng Chuyển đổi số vào công tác chủ nhiệm đã đƣợc chú ý và vận dụng nhƣng còn rời rạc, thiếu tính hệ thống, thiếu đồng bộ và thiếu lộ trình cụ thể. GVCN chỉ quen sử dụng một số công cụ hoặc biết cái gì thì sử dụng cái đó nên công tác chủ nhiệm chƣa đạt hiệu quả cao, nhất là chƣa tạo nên sự chuyển biến thực sự. Đề tài đã khắc phục đƣợc điều này. Bởi thế, bên cạnh việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số từ phía GVCN, chúng tôi đã chú trọng năng cao khả năng ứng dụng chuyển đổi số cho đội ngũ cán bộ lớp và các HS trong lớp. Đây cũng là đề tài đầu tiên áp dụng tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5 về việc tăng cƣờng ứng dụng này. Dựa vào kết quả tích cực nhận đƣợc sẽ giúp các giáo viên chủ nhiệm, các nhà quản lý có những hoạch định tốt để xây dựng lớp học hạnh phúc, trƣờng học hạnh phúc trong thời đại 4.0 hiện nay cũng nhƣ  đáp ứng việc đổi mới toàn diện trong giáo dục. 

B. NỘI DUNG 

I. CỞ SỞ KHOA HỌC 

1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 

1.1. Khái niệm 

1.1.1. Chuyển đổi số 

Theo Wikipedia, Chuyển đổi số (tiếng Anh: Digital transformation, viết tắt DT) là việc vận dụng tính luôn đổi mới, nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật để giải quyết vấn đề. 

Theo FPT Digital, Chuyển đổi số là sự thay đổi mang tính căn bản về công nghệ và tâm lý, tạo ra sự đột phá và chuyển đổi quy trình cả bên trong và bên ngoài doanh nghiệp, xã hội. Chuyển đổi số đƣợc hiểu theo nghĩa rộng hơn, bao gồm cả các hoạt động chuyển đổi con ngƣời, nhận thức, và chuyển đổi doanh nghiệp. Trong đó, số hóa thông tin và số hóa quy trình sẽ là một phần để doanh nghiệp chuyển đổi số thành công. 

Theo Microsoft, Chuyển đổi số là một sự đổi mới kinh doanh đƣợc thúc đẩy bởi sự bùng nổ của đám mây, trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT), cung cấp những cách mới để hiểu, quản lý và chuyển đổi cho các hoạt động kinh doanh của họ. 

Có nhiều định nghĩa khác nhau về chuyển đổi số (Digital transformation) nhƣng có thể nói chung đó là chuyển các hoạt động của chúng ta từ thế giới thực sang thế giới ảo ở trên môi trƣờng mạng. Sự tham gia ngày càng sâu rộng của công nghệ (chủ yếu là CNTT ) vào mọi mặt đời sống, kinh tế, xã hội đang làm thay đổi căn bản và toàn diện cách chúng ta sống, làm việc, liên hệ với nhau. 

Nhƣ vậy, chuyển đổi số là: Quá trình thay đổi tổng thể và toàn diện của cá nhân, tổ chức về cách sống, cách làm việc và phƣơng thức sản xuất dựa trên các công nghệ số. 

Theo đó, mọi ngƣời tiếp cận thông tin nhiều hơn, rút ngắn về khoảng cách, thu hẹp về không gian, tiết kiệm về thời gian. Chuyển đổi số là xu thế tất yếu, diễn ra rất nhanh đặc biệt trong bối cảnh của cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 hiện nay. 

1.1.2. Chuyển đổi số trong Giáo dục 

 “Chƣơng trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hƣớng đến năm 2030” đƣợc phê duyệt tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3.6.2020 của Thủ tƣớng Chính phủ nhƣ sau: 

“Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa. 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học”. 

Nhƣ vậy, việc chuyển đổi số trong Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tập trung vào hai nội dung chính: Chuyển đổi số trong quản lý và chuyển đổi số trong dạy học, kiểm tra, đánh giá. 

Chuyển đổi số trong quản lý là số hóa thông tin quản lý, tạo ra những hệ thống cơ sở dữ liệu lớn liên thông, trực tuyến, ứng dụng các công nghệ 4.0 (AI, blockchain, phân tích dữ liệu, ..) để quản lý, điều hành, dự báo, hỗ trợ các cấp lãnh đạo, quản lý ra quyết định trong lãnh đạo, điều hành. 

Chuyển đổi số trong dạy, học và kiểm tra, đánh giá là số hóa học liệu (sách giáo khoa điện tử, bài giảng điện tử, kho bài giảng e-learning, ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm), thƣ viện số, phòng thí nghiệm ảo, triển khai hệ thống đào tạo trực tuyến…; chuyển đổi toàn bộ cách thức, phƣơng pháp giảng dạy, kỹ thuật quản lý lớp học, tƣơng tác với ngƣời học sang không gian số, khai thác công nghệ thông tin để tổ chức giảng dạy thành công. 

  Có thể thấy, trong lĩnh vực GDĐT, chuyển đổi số sẽ hỗ trợ đổi mới GDĐT theo hƣớng giảm thuyết giảng, từ truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực ngƣời học, tăng khả năng tự học, tạo cơ hội học tập mọi lúc, mọi nơi, cá nhân hóa việc học, góp phần tạo ra xã hội học tập và học tập suốt đời. Sự bùng nổ của nền tảng công nghệ IoT, Big Data, AI, SMAC (mạng xã hội – di động – phân tích dữ liệu lớn – điện toán đám mây) đang hình thành nên hạ tầng giáo dục số. Theo đó, nhiều mô hình giáo dục thông minh đang đƣợc phát triển trên nền tảng ứng dụng CNTT; hỗ trợ đắc lực việc cá nhân hóa học tập (mỗi ngƣời học một giáo trình và một phƣơng pháp học tập riêng không giống với ngƣời khác, việc này do các hệ thống CNTT thực hiện tự động); làm cho việc truy cập kho kiến thức khổng lồ trên môi trƣờng mạng đƣợc nhanh chóng, dễ dàng; giúp việc tƣơng tác giữa gia đình, nhà trƣờng, giáo viên, học sinh gần nhƣ tức thời.