SKKN Ứng dụng phần mềm Sketchup giúp nâng cao hiệu quả dạy phần Vẽ kĩ thuật trong môn Công nghệ lớp 8

1. MỞ ĐẦU
2. Lý do chọn đề tài

Dạy học phần vẽ kĩ thuật môn Công Nghệ lớp 8 đòi hỏi học sinh cần có trí tưởng tượng không gian tốt, là môn học góp phần giúp học sinh tích cực, sáng tạo tiếp cận với tri thức khoa học – kĩ thuật và định hướng tốt hơn cho nghề nghiệp của học sinh sau này [4]. Qua đó, học sinh nắm được phương pháp về các khối đa diện, các khối tròn xoay, các hình biểu diễn (hình chiếu, hình cắt, mặt cắt,…) để thể hiện, biểu diễn một vật thể, một chi tiết máy hay một sản phẩm cơ khí hoàn chỉnh. Thông qua đó giúp các em đọc được các bản vẽ kĩ thuật đơn giản, là cơ sở cho quá trình học tập lên cao sau này và giáo dục học sinh trong lao động, sản xuất.

Vì tầm quan trọng nêu trên nên cần đi sâu nghiên cứu, đổi mới phương pháp sao cho việc truyền thụ kiến thức tới học sinh đạt hiệu quả cao nhất.

Cách dạy truyền thống giáo viên sử dụng mô hình dạy học có sẵn từ các thiết bị của nhà trường kết hợp với sự mô tả bằng lời để truyền tải nội dung kiến thức đến học sinh. Nhưng những tính năng của những mô hình có sẵn này chưa đủ điều kiện để diễn tả hết được những kiến thức mà giáo viên cần hình thành cho học sinh.

       Phần mềm Sketchup có nhiều tính năng hay có thể tạo ra những mô hình dạy học trên máy tính giải quyết được những khó khăn trên. Ngoài ra phần vẽ kĩ thuật ở bậc học THCS chứa đựng nhiều nội dung thuận lợi để khai thác phần mềm Sketchup nhằm hỗ trợ cho việc dạy học. Bởi những yếu tố trên tôi quyết định chọn đề tài:“ Ứng dụng phần mềm Sketchup giúp nâng cao hiệu quả dạy phần Vẽ kĩ thuật trong môn Công nghệ lớp 8”.

2. Mục đích nghiên cứu

Tìm hiểu, nghiên cứu một số tính năng, tác dụng của phần mềm Sketchup để hỗ trợ học sinh hình thành các kiến thức về khối đa diện, khối tròn xoay và làm một số bài tập thực hành. Từ đó dẫn tới học sinh dễ hiểu bài, hấp dẫn, tập trung hơn khi học tập, giáo viên thì có phương án dạy học đơn giản.

3. Đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu việc ứng dụng phần mềm Sketchup vào dạy học nội dung đọc bản vẽ các khối đa diện, khối tròn xoay phần vẽ kĩ thuật môn Công nghệ lớp 8.

4. Phương pháp nghiên cứu

* Phương pháp nghiên cứu lí luận:

– Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc sử dụng phần mềm Sketchup trong việc dạy – học cấp Trung học cơ sở, trong dạy học phần vẽ kĩ thuật môn Công nghệ.

– Nghiên cứu các tài liệu về phương pháp dạy học, những tài liệu liên quan về phần vẽ kĩ thuật đặc biệt là bản vẽ các khối đa diện và khối tròn xoay.

 Trong mục I.1: Được tham khảo từ TLTK số 4.

* Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm: Khi giảng dạy bằng Sketchup tôi thấy rằng cần phải thử nghiệm cách dạy qua những lớp khác nhau thì mới rút ra những kinh nghiệm và cải tiến phù hợp cho các khối lớp sau.

1. NỘI DUNG

1. Cơ sở lí luận

Cơ sở tâm lý học: con người chỉ bắt đầu tư duy tích cực khi nảy sinh nhu cầu cần tư duy. Tự mình đề xuất được hướng giải quyết vấn đề.

Yêu cầu của thực tiễn: Đổi mới phương pháp dạy học theo tinh thần sách giáo khoa mới. Thực hiện lấy học sinh làm trung tâm của quá trình dạy học.

Với tinh thần đổi mới của SGK hiện nay đòi hỏi học sinh phải tích cực, chủ động sáng tạo trong quá trình lĩnh hội tri thức. Vai trò của người giáo viên không còn như trước, không chỉ đơn giản là hướng dẫn học sinh làm các bài tập, mà giáo viên phải là người dẫn dắt học sinh khám phá, tìm đến tri thức và tự mình kiến tạo tri thức cho bản thân. Với định hướng như vậy thì phương pháp dạy học của người giáo viên có vai trò rất lớn trong việc quyết định sự thành công của công tác giảng dạy và giáo dục. Phương pháp dạy học của người giáo viên cần phải phát huy được tính chủ động tích cực, sáng tạo của học sinh. Tuy nhiên, các phương pháp dạy học truyền thống lại đề cao vai trò trung tâm của giáo viên. Người giáo viên truyền thụ tri thức một chiều, ít nhận được thông tin phản hồi từ học sinh, còn học sinh lại lĩnh hội tri thức một cách bị động, học sinh ít có cơ hội tư duy khám phá kiến tạo tri thức cho bản thân.

2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
3. Thuận lợi.

Về cơ sở vật chất của nhà trường đã có sự đổi mới thuận lợi cho việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học: Như máy chiếu, phòng chức năng…

Hiện nay trên mạng Internet có nhiều phần mềm, nhiều sách hướng dẫn phần mềm rất thuận lợi cho việc nghiên cứu.

Phần vẽ kĩ thuật trong môn Công nghệ 8 có nhiều nội dung, bài học phù hợp với việc sử dụng phần mềm Sketchup để hỗ trợ dạy học, phát huy hiệu quả cao kết quả học tập.

Đối với việc rèn luyện và phát triển tư duy cho học sinh: Phần mềm Sketchup có sức hấp dẫn, thu hút học sinh ham thích tìm tòi nghiên cứu, tự khám phá. Trong môi trường đó học sinh được kích thích học tập hơn hẳn so với khi dạy học theo phương pháp truyền thống.

1. Hạn chế

Môn Công Nghệ 8, ở phần vẽ kĩ thuật là nội dung khó. Nội dung kiến thức kĩ thuật vừa cụ thể vừa trừu tượng: Kiến thức kĩ thuật thường là những khái 

niệm, cấu tạo. Học sinh rất khó tiếp thu nếu không hiểu được nội dung các hình 

vẽ mang nhiều yếu tố của môn vẽ kĩ thuật.

Kênh hình trong sách giáo khoa ở nhiều môn học đều mang kiến thức của môn Vẽ kĩ thuật như các hình không gian môn Toán, hình cắt (cắt dọc, cắt ngang) môn Sinh… Đặc biệt kênh hình của môn Công nghệ có rất nhiều hình vẽ liên quan tới hình vẽ kĩ thuật được ứng dụng trong thực tế.

Trong thực tế hiện nay môn Công nghệ đang gặp nhiều khó khăn thiếu thốn về cơ sở vật chất cho dạy học và thực hành: thiếu vật thể trực quan, thiếu mô hình dạy học, thiếu tranh vẽ, thiếu dụng cụ vẽ cho giáo viên dạy phần vẽ kĩ thuật….Chính vì những hạn chế đó làm cho học sinh khó tiếp thu kiến thức. Để giải quyết vấn đề này giáo viên rất cần những mô hình dạy học trực quan có thể hỗ trợ hiệu quả cho việc dạy.

Năm học ………tôi được phân công giảng dạy môn Công nghệ lớp 8 với cách dạy truyền thống qua bài kiểm tra tiết 16 kết quả đạt được như sau:

Qua kết quả kiểm tra tôi nhận thấy đa số học sinh còn thụ động, chưa tích cực trong việc tích luỹ, làm chủ kiến thức nội dung.

3. Giải pháp tổ chức thực hiện.

Sketchup với các tính năng cơ bản của nó cùng với người giáo viên sẽ giúp học sinh tự khám phá tri thức. Học sinh không những nắm được tri thức mà còn phát triển tư duy tích cực, độc lập, sáng tạo. Ưu thế mạnh nhất của phần mềm Sketchup là khả năng tạo các mô hình dạy học trực quan sinh động, tạo môi trường dạy học tích cực. Đặc biệt là khả năng dựng hình trực quan trong không gian với sự hỗ trợ của các công cụ thường dùng được tạo sẵn.

Với những ưu thế của nó phần mềm Sketchup có tiềm năng rất lớn trong công tác đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hiện đại như hiện nay, đặc biệt hỗ trợ học sinh hình hành tri thức mới [1]. Ở đây tôi khai thác một số tính năng cơ bản của Sketchup để thiết kế các “tiến trình dạy học” một số nội dung về khối đa diện và khối tròn xoay trong phần vẽ kĩ thuật môn Công nghệ lớp 8.

3.1. Sử dụng phần mềm Sketchup thiết kế mô hình dạy hình thành khái niệm hình hộp chữ nhật và thực hành đọc bản vẽ các khối đa diện

1. Hình thành khái niệm hình hộp chữ nhật