SKKN Vận dụng phương pháp dạy học theo dự án để thiết kế, tổ chức dạy học và đánh giá theo định hướng tiếp cận năng lực cho học sinh qua môn địa lí

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI

“VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO DỰ ÁN ĐỂ THIẾT KẾ, TỔ CHỨC DẠY HỌC VÀ ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4 QUA MÔN ĐỊA LÍ.”

Môn: Địa lý

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

           Đổi mới chương trình giáo dục và cùng với đó là đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá đã thể hiện sự quyết tâm cải cách, đem lại những thay đổi về chất lượng và hiệu quả giáo dục.Và ở khía cạnh hoạt động, tất cả những đổi mới này đều được biểu hiện sinh động trong mỗi giờ học qua hoạt động của người dạy và người học. Một giờ học tốt là một giờ học phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của cả người dạy và người học nhằm nâng cao tri thức, bồi dưỡng và phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Để có một giờ học tốt thì ngoài việc nắm vững những định hướng đổi mới phương pháp dạy học, người giáo viên phải biết lựa chọn và sử dụng những phương pháp và hình thức dạy học thích hợp: Thích hợp với đặc thù môn học, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường đặc biệt là phù hợp với nội dung bài học và đối tượng học sinh. Một trong những phương pháp dạy học tích cực, đem lại hiệu quả cao là phương pháp dạy học dự án (DHDA). Là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Là mô hình học tập mới giúp phát triển kiến thức cùng các kỹ năng bản thân học sinh thông qua những nhiệm vụ. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Khuyến khích việc học sinh tự tìm tòi và trau dồi kiến thức cũng như thực hiện hóa kiến thức trong quá trình tạo ra sản phẩm do chính mình làm ra .Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của DHDA.

     Thông qua dạy học theo dự án, việc học của học sinh thực sự có giá trị vì nó kết nối với thực tế và rèn luyện được nhiều kĩ năng hoạt động và kĩ năng sống. Học sinh cũng được tạo điều kiện minh họa kiến thức mình vừa nhận được và đánh giá mình học được bao nhiêu và giao tiếp tốt như thế nào.Với cách tiếp cận này, vai trò của giáo viên chủ yếu đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn, giúp đỡ chỉ là người chỉ bảo thay vì quản lý trực tiếp học sinh làm việc. Dạy học theo dự án ở bậc trung học là sự cố gắng tăng cường tích hợp kiến thức, làm cho kiến thức có mối liên hệ mạng lưới nhiều chiều, là sự tích hợp vào nội dung những ứng dụng kĩ thuật và đời sống thông dụng làm cho nội dung học có ý nghĩa hơn, hấp dẫn hơn. Có thể nói, việc áp dụng mô hình dạy học theo dự án như là luồng gió mới, “thổi hơi thở” của cuộc sống vào những kiến thức cổ điển, hàn lâm, nâng cao chất lượng “cuộc sống thật” trong các bài học. Là cách thức tổ chức dạy học trong đó HS thực hiện một nhiệm vụ phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết với thực hành, tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. 

Đánh giá kết quả học tập theo định hướng tiếp cận năng lực cần chú trọng vào khả năng vận dụng sáng tạo tri thức trong những tình huống ứng dụng khác nhau. Hay nói cách khác, đánh giá theo năng lực là đánh giá kiến thức, kĩ năng và thái độ trong những bối cảnh có ý nghĩa. Đánh giá kết quả học tập của học sinh đối với các môn học và hoạt động giáo dục theo quá trình hay ở mỗi giai đoạn học tập chính là biện pháp chủ yếu nhằm xác định mức độ thực hiện mục tiêu dạy học về kiến thức, kĩ năng, phẩm chất và năng lực, đồng thời có vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả học tập của học sinh.

Qua nhiều năm giảng dạy và năm học 2021 – 2022, tôi được giao nhiệm vụ giảng dạy Địa lí lớp 11,12. Trong quá trình giảng dạy các chủ đề và các bài học, tôi thấy rất nhiều chủ đề hay, phù hợp với việc thiết kế và tổ chức dạy học và đánh giá năng lực học sinh theo phương pháp DHDA. Xuất phát từ thực tiễn trên và qua thực tế giảng dạy môn Địa lí tại trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã mang lại hiệu quả nhất định, nên tôi đã lựa chọn nghiên cứu biện pháp: “Vận dụng phương pháp dạy học theo dự án để thiết kế, tổ chức dạy học và đánh giá theo định hướng tiếp cận năng lực cho học sinh trường THPT Quỳnh Lưu 4 qua môn địa lí.”

2. Tính mới của đề tài.

– Thực hiện được yêu cầu của đổi mới phương pháp dạy học, đa dạng hóa các hình thức thiết kế, tổ chức dạy học và đánh giá môn Địa lí trong giai đoạn hiện nay.

– Hình thành và phát triển cho học sinh phẩm chất và năng lực cốt lõi mà chương trình GDPT hướng tới như tự học, giao tiếp, hợp tác….

– Vận dụng và phát huy được những ưu điểm của phương pháp dạy học mới DHDA

3. Mục đích nghiên cứu

Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích.

– Giới thiệu được phương pháp dạy dự án trong đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng tiếp cận năng lực học sinh

– Giúp học sinh Trường THPT Quỳnh Lưu 4 hiểu được các kiến thức địa lí liên quan đến thực tiễn  trong đời sống.

– Rèn luyện cho học sinh kỹ năng chủ động, tích cực tìm  hiểu kiến thức