SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác Đội ở trường Tiểu học

1 – Lý do chọn đề tài

• Lý do về mặt lý luận:

Phần I ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong công cuộc đổi mới công nghiệp 4.0, con người được đặt ở trung tâm chiến lược phát triển kinh tế – xã hội. Trong đó, lớp thiếu niên nhi đồng hôm nay sẽ là những công dân, những người chủ tương lai của đất nước. Hơn nữa, đứng trước những nhu cầu và sự phát triển đa dạng phong phú của thiếu nhi, đòi hỏi những người làm công tác chăm sóc và giáo dục thiếu niên nhi đồng phải cố gắng, phấn đấu để thực sự trở thành những nhà giáo dục, có đầy đủ những kiến thức khoa học về công tác xây dựng Đội và phong trào thiếu nhi. Điều lệ Đội nêu rõ tính chất của Đội TNTP Hồ Chí Minh là: “Tổ chức của thiếu nhi Việt Nam do Chủ Tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phụ trách” . Hiện nay đất nước đang tiến hành sự nghiệp đổi mới toàn diện và sâu sắc, với mục tiêu tổng quát của chiến lược phát triển kinh tế xã hội Việt Nam từ năm 2001 – 2020 theo Nghị Quyết TW2 (khoá VIII) đã khẳng định: “Đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển , nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân, tạo nền tảng đến năm 2020 nước ta cơ bản đã trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại hoá”. Để tiến hành sự nghiệp đổi mới đó thì chúng ta phải hết sức coi trọng con người, nhân tố con người được đặt vào vị trí trung tâm của chiến lược kinh tế xã hội, xây dựng đất nước. Muốn vậy phải phát triển giáo dục “Coi giáo dục là quốc sách hàng đầu” mà “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho con người”. Đáp ứng yêu cầu về con người , mục tiêu giáo dục đào tạo nói chung và giáo dục học sinh tiểu học nói riêng có nhiệm vụ đào tạo ra những con người có tính tự chủ, năng động, sáng tạo, có kiến thức văn hoá , đặc biệt phải có lòng nhân ái yêu đất nước, yêu chủ nghĩa xã hội. Trong đó giáo dục là nền tảng nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn, lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản giúp các em phát triển toàn diện về nhân cách. Trong số các lực lượng giáo dục tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh giữ vị trí vô cùng quan trọng.

• Lý do về thực tiễn:

Thực tế, các trường tiểu học đều hướng tới mục tiêu giáo dục trên nhưng thực hiện chưa đồng đều và hiệu quả. Để đạt được mục tiêu phát triển học sinh toàn diện đức – trí – lao – thể – mĩ, chúng ta phải giáo dục các em trong một môi trường đồng bộ nghĩa là phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các lực lượng giáo dục trong nhà trường, trong đó nhà trường giữ vai trò chủ đạo. Đội là thành phần hỗ trợ tích cực với nhà trường và cùng nhà trường thực hiện nội dung, mục đích giáo dục. Đội là tổ chức nòng cốt trong các phong trào thiếu nhi, thể hiện vai trò chủ động tập hợp thiếu nhi vào các hoạt động do Đội tổ chức. Để làm được điều đó, đòi hỏi người giáo viên làm Tổng phụ trách Đội phải chủ động, sáng tạo trong quá trình tổ chức các hoạt động nhằm thu hút được toàn thể đội viên và nhi đồng tham gia một cách tích cực, có hiệu quả. Thông qua các hoạt động đó nhằm giúp các em thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy, phấn đấu học tập và rèn luyện trở thành những con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ.

• Lý do về tính cấp thiết:

Ở lứa tuổi tiểu học, để lôi cuốn các em học sinh tham gia hoạt động Đội, tham gia tổ chức các chương trình gây được sự thích thú trong các em thì đòi hỏi người giáo viên làm Tổng phụ trách Đội cần phải xây dựng được những kế hoạch thực hiện cụ thể, hoàn chỉnh, phù hợp với đặc điểm của liên đội và tổ chức, chỉ đạo các hoạt động cụ thể đó trong toàn liên đội luôn chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiểu các em và biết xu thế phát triển của độ tuổi để tổ chức được phong trào theo đúng sở thích của các em. Các hoạt động đó phải đảm bảo tính toàn diện và phát huy được vai trò tự quản của Đội. Là giáo viên làm Tổng phụ trách Đội ở một ngôi trường lớn của Thủ đô, lại là một ngôi trường có truyền thống công tác Đội và phong trào thiếu nhi được Hội đồng đội Quận, Phòng giáo dục và đào tạo Quận, Ban giám hiệu, hội đồng sư phạm, cha mẹ học sinh và đội viên ủng hộ, đó là tiền đề lớn, quan trọng giúp cho tôi thực hiện nhiệm vụ của mình. Bản thân tôi thấy rằng, hiện nay, tâm lý và nhu cầu muốn thể hiện bản thân của các em học sinh rất mạnh mẽ, và hơn nữa hiện nay các em rất sáng tạo, nhanh nhẹn và chủ động trong mỗi hoạt động của mình khi được thầy cô giao cho, các em luôn muốn thể hiện mình, thể hiện cái tôi – đặc trưng. Các chi đội tự tin thể hiện tài năng, thi đua lập thành tích trong đợt phát động. Hơn nữa, hoạt động trọng tâm công tác Đội và phong trào thiếu nhi mỗi năm học đều cần tổ chức những chương trình thật sự chất lượng, qua đó phát triển tài năng cá nhân của các em, giúp các em học sinh còn nhút nhát, dụt dè có điều kiện chứng tỏ bản thân, mạnh dạn và tự tin hơn khi tham gia hoạt động Đội.

• Lý do lựa chọn về năng lực nghiên cứu

Thực tế hiện nay, cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động Đội của một số trường chưa có sự đầu tư, còn thiếu thốn như: Phòng Đội, trống, cờ, các loại sổ sách, tạp chí về nghiệp vụ và một số thiết bị khác phục vụ cho hoạt động Đội. Mặt khác, các hoạt động đội còn nhàm chán, chưa gây hứng thú cho học sinh. Từ những vấn đề và thực trạng trên, bằng kinh nghiệm của bản thân, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và áp dụng thành công đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác Đội ở trường Tiểu học” tại Liên đội trường Tiểu học Khương Đình đạt hiệu quả cao. Mong rằng đây sẽ là tài liệu nhỏ hữu ích để giúp các giáo viên làm Tổng phụ trách có thêm cách làm việc hiệu quả, để công tác Tổng phụ trách Đội trở nên nhẹ nhàng và trở thành đam mê của mỗi người khi lựa chọn cho mình công việc tuy vất vả những cũng rất nhiều thú vị này.

• Phương pháp nghiên cứu:

• Phương pháp giáo dục trực quan: Lập bảng khảo sát thực trạng hoạt động Đội của các chi đội, lớp trong Liên đội từ đó cho thấy khả năng giáo dục học sinh thông qua hoạt động này.
• Phương pháp quan sát, phương pháp điều tra về thực trạng hoạt động SHDC.
• Phương pháp vấn đáp, trao đổi và trò chuyện với học sinh về nội dung các hoạt động Đội.
• Phương pháp Tổng kết kinh nghiệm, đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt dưới cờ thông các các hoạt động của Liên đội.
• Đọc tài liệu, tìm hiểu tài liệu để có được những hiểu biết cơ bản về xây dựng kế hoạch trong công tác Đội và phong trào thiếu nhi.
• Trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của các đồng chí cựu tổng phụ trách và các đồng chí tổng phụ trách đã và đang làn tổng phụ trách các trường bạn trong Quận và Thành phố.
• Thực hiện và rút kinh nghiệm ngay trong công việc hàng ngày của một Tổng phụ trách Đội.

• Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
• Phạm vi : Trường tiểu học đang công tác
• Thời gian: Bắt đầu từ tháng  
• Đối tượng: Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác Đội tại trường tiểu học.
  
• Mục đích nghiên cứu:

• Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tế hoạt động ngoài giờ lên lớp, đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động đội, góp phần tăng cường hiệu quả giáo dục toàn diện cho học sinh trong trường tiểu học.

• Nhiệm vụ:

• Nghiên cứu cơ sở lí luận giáo dục học sinh toàn diện, phát huy thực sự vai trò tự quản của Đội trong trường tiểu học.
• Đánh giá thực trạng hoạt động Đội và khả năng giáo dục học sinh thông qua hoạt động này.
• Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động của Liên đội.

PHẦN II

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

• Cơ sở lý luận:

• Đặc điểm tâm sinh lí học sinh tiểu học:

Trong thư gửi cán bộ phụ trách thiếu nhi tháng 11 năm 1949 Bác căn dặn đội ngũ cán bộ phụ trách thiếu nhi: “….Phải giữ toàn vẹn cái tính vui vẻ, hoạt bát, tự nhiên, tự động, trẻ trung của chúng (chớ nên làm cho chúng hóa ra những người già sớm)…Trong lúc học, cũng cần cho chúng vui, trong lúc vui cũng cần làm cho chúng học. Ở nhà, ở trường học, ở xã hội, chúng đều vui, đều học”.

Lời dạy của Bác cho đến nay vẫn rất gần và sống động trong thực tiễn công tác Đội và phong trào thiếu nhi, đòi hỏi người cán bộ phụ trách Đội phải luôn lấy lời dạy của Bác làm kim chỉ nam cho hoạt động của mình nghĩa là bên cạnh việc dạy chữ cần tổ chức cho các em vui chơi. Vui chơi cũng là một hình thức giáo dục vui vẻ, nhẹ nhàng mà hiệu quả. Giáo dục cho thiếu nhi phải kết hợp cả ba yếu tố đức dục, trí dục, thể dục.

Hiểu được ý nghĩ sâu sắc từ câu nói đó và bằng cả tấm lòng tôn kính Bác, tôi đã tìm hiểu để nắm bắt được yêu cầu về nội dung phương pháp giáo dục, nắm bắt được đặc điểm về tâm sinh lý lứa tuổi của các em: Hiếu động, dễ nhớ, dễ quên, thích tìm hiểu, khám phá nhưng cũng chóng nhàm chán, tâm lý thích: “Học mà chơi, chơi mà học” của các em để đưa ra những nội dung phù hợp trong mỗi chương trình, tạo sự hấp dẫn, thu hút các em tham gia đồng thời tạo cho các em sự vui vẻ, hoạt bát, hồn nhiên.

*. Vai trò của tổ chức Đội trong nhà trường:

Trong nhà trường, tổ chức Đội đóng vai trò rất quan trọng. Tổ chức Đội tạo ra phong trào hoạt động Đội – là nơi thiếu nhi được tắm mình trong bầu không khí vui tươi, trong lành sau mỗi giờ học căng thẳng. Hoạt động Đội là một trong những hoạt động hiệu quả trong các tiết sinh hoạt tập thể và hoạt động ngoài giờ lên lớp trong nhà trường, sinh hoạt dưới cờ thường diễn ra vào thứ 2 hàng tuần, điều đó đem lại hứng khởi cho học sinh khi bắt đầu một tuần học tập mới. Thông qua chương trình, các em phát huy được tính sáng tạo, tính năng động, tự chủ của mình, được hoà mình vào tập thể, được giao lưu học tập, được tìm hiểu các kiến thức có nội dung phong phú để từ đó hướng các em tới những chuẩn mực về đạo đức, những hiểu biết về văn hoá mà các cấp, ngành làm công tác giáo dục mong muốn.

• Nội dung, ý nghĩa của các hoạt động Đội:

Một Liên đội có phong trào hoạt động Đội phát triển mạnh là do cách tổ chức hoạt động Đội thường xuyên có tính sáng tạo, phù hợp với lứa tuổi và có hiệu quả. Tổ chức, chỉ đạo hoạt động Đội trong trường tiểu học bao gồm hai nội dung cơ bản:

Thứ nhất: Thiết kế nội dung, chương trình và lập kế hoạch thực hiện.

Để thiết kế, tổ chức các hoạt động Đội trong nhà trường đạt mục tiêu giáo dục, GV –TPT Đội cần phải xem xét tất cả các vấn đề có liên quan, trên cơ sở đó xây dựng một chương trình, kế hoạch hoạt động tổng thể đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau:

Tính cụ thể, khoa học tức là các nội dung, chương trình hoạt động phải rõ ràng về mục tiêu, cụ thể trong kế hoạch, phương pháp triển khai đồng bộ với kế hoạch chung của nhà trường và các Đoàn cấp trên.

Đánh giá được, tức là các chương trình nội dung hoạt động phải chỉ ra được cách đánh giá các tiêu chí, xác định chất lượng hoạt động một cách rõ rang, chi tiết trên cơ sở phát huy thực sự vai trò tự quản của từng nhi đồng, đội viên.

Có giới hạn về thời gian, tức là nội dung, chương trình kế hoạch hoạt động phải rõ ràng, chi tiết đến từng tuần, từng tháng, từng học kỳ… về nội dung và mức độ thực hiện.

Khả năng thành công cao, tức là nội dung chương trình hoạt động phải phù hợp với khả năng thực tiễn của toàn liên đội, phù hợp với tâm sinh lý của các em, đồng thời đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của đại đa số các nhi đồng, đội viên trong trường.