SKKN Một số giải pháp quản lí học sinh trong dạy học trực tuyến tại trường THPT

PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ. 

1. Lí do chọn đề tài. 

Năm học 2021-2022 là năm học có nhiều biến động do dịch Covid-19 

(SARS-CoV-2) gây ra. Như các thầy cô đã nắm được, tình hình dịch bệnh Covid19 trong thời gian qua diễn biến rất phức tạp. Học sinh cả nước nghỉ học trực tiếp từ ngày đầu tháng 8 đến nay mới  bắt đầu quay trở lại trường học. Trong thời gian này, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quyết định tổ chức dạy học trực tuyến cho học sinh trong những ngày nghỉ dịch. Sở GD&ĐT Nghệ an ban hành Công văn về việc hướng dẫn dạy học trên truyền hình và dạy học trực tuyến, theo đó cho phép các nhà trường kiểm tra, đánh giá thường xuyên kết quả học tập của học sinh. Qua đây, các thầy cô cũng tiếp cận gần hơn với hình thức dạy học trực tuyến. Một trong những yếu tố góp phần vào thành công của nhà trường chính là sự tiếp cận nhanh nhạy kịp thời với sự phát triển của công nghệ thông tin hiện nay. Tuy nhiên do việc thực hiện còn tự phát, đơn lẻ và hạn chế về trình độ công nghệ thông tin đã tạo ra những kết quả chưa thực sự cao. Với tình hình phát triển của dịch bệnh Covid 19 đã đặt ra nhu cầu thực sự cho việc học tập của học sinh. 

Là giáo viên chắc hẳn các thầy cô cũng đã từng trăn trở làm thế nào để giờ học diễn ra hiệu quả, an toàn, không khí lớp học diễn ra thoải mái nhẹ nhàng với mình cũng như học sinh và làm thế nào để học sinh có hứng thú trong việc học? 

Đối với một giờ học trên lớp, trong không gian lớp học, thầy và trò được trao đổi trực tiếp, các hoạt động diễn ra nhịp nhàng đôi khi vẫn không tránh khỏi sự nhàm chán hay hoạt động dạy – học chưa thực sự hiệu quả và an toàn. Vậy khi học sinh học tập trực tuyến, không gian học tập bị hạn chế, tương tác giữa thầy cô và học sinh bị giảm đi đáng kể, làm thế nào để tiết học vẫn diễn ra một cách hiệu quả, an toàn, học sinh có hứng thú học tập và phát huy được tính tích cực của mình hẳn là một bài toán mà các thầy cô quan tâm. Với vốn kinh nghiệm còn ít ỏi của mình, cùng với việc thực hiện giảng dạy trực tuyến trong thời gian vừa qua, chúng tôi mạnh dạn nghiên cứu: “Một số giải  pháp quản lí học sinh trong  dạy học trực tuyến tại trường THPT” nhằm giúp các thầy cô có cách làm phù hợp để giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách tốt nhất khi tham gia học trực tuyến, thầy cô quản lí học sinh trong quá trình học cũng như kiểm tra đánh giá trong quá trình học tập. 

2. Mục tiêu nghiên cứu. 

• Đưa ra một số biện pháp giúp giáo viên tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả.  
• Nhằm nâng cao chất lượng dạy học làm tăng hứng thú học tập cho học sinh. 
• Nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh.  
• Nhằm giúp cho giáo viên quản lí được học sinh trong các giờ học trực tuyến và kiểm tra đánh giá học sinh. – Rèn luyện kĩ năng cần thiết cho học sinh: làm việc hợp tác nhóm, phân tích trao đổi vấn đề, công nghệ thông tin.. 

3. Nhiệm vụ nghiên cứu. 

• Trình bày các vấn đề cốt lõi về nền tảng, ứng dụng dạy học trực tuyến. 
• Trình bày một số giải pháp quản lí giờ dạy trực tuyến của giáo viên trên các nền tảng dạy hoc trực tuyến. 
• Trình bày một số giải pháp kiểm tra đánh giá học sinh trong quá trình dạy học trực tuyến phù hợp với địa phương. 

4. Đối tượng nghiên cứu. 

• Đối tượng nghiên cứu: Một số giải  pháp quản lí học sinh trong  dạy học trực tuyến tại trường THPT.  
• Phạm vi nghiên cứu: Học sinh tại trường THPT Đặng Thai Mai. 

5. Phương pháp nghiên cứu. 

• Phương pháp quan sát, nhận xét. 
• Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu. 
• Phương pháp so sánh đối chiếu. 

PHẦN NỘI DUNG 

I.   CƠ SỞ LÍ LUẬN:  

1. Cơ sở lí luận.  

* Một số vấn đề chung của dạy học trực tuyến. 

Học tập là quá trình nhận thức khách quan lô gic đi từ tư duy trực quan đến tư duy trừu tượng rồi tác động ngược trở lại khách quan tạo ra sự thay đổi trong ý thức và hàng động của con người. Giáo dục là quy trình được tổ chức để thực hiện mục đích học tập, quy trình đó được hiện theo những nguyên lí của nhận thức và các bước của tư duy. 

Dạy học ở THPT có tính chất đặc thù và mang đậm bản chất của quá trình nhận thức. Học sinh nhận thức thế giới khách quan thông qua các hoạt động học tập kết hợp sự định hướng của người dạy nhằm chiếm lĩnh kiến thức cho bản thân. 

Việc tiếp nhận kiến thức được thực hiện qua nhiều kênh, trải nghiệm thực tế, học trực tiếp trên lớp, học qua truyền hình, học qua các phần mềm… Tuy nhiên không một phương pháp hay hình thức dạy học nào là không có ưu điểm và hạn chế. Vì vậy việc kết hợp các phương pháp và hình thức dạy học là vô cùng quan trọng. 

Dạy học online qua mạng Internet là một hình thức nhằm thực hiện mục đích của giáo dục. Việc học online qua mạng Internet đảm bảo nguyên tắc cơ bản của quá trình nhận thức trong giáo dục. Bên cạnh đó việc học online còn có nhiều ưu điểm phù hợp với xu thế phát triển của xã hội, tạo nền tảng cho học sinh có các kĩ năng trong quá trình tiếp cận tri thức. 

Việc dạy học online không phải là mới mẻ trong giáo dục, nhưng đối với giáo dục Nghệ An nói chung và ở trường THPTchúng tôi, cũng chưa được chú trọng trước khi có đại dịch Covid 19 xuất hiện. Hiện nay việc dạy học online qua mạng internet đã được phổ biến rộng rãi nhưng về bản chất còn nhiều khó khăn và hiệu quả đem lại chưa thực sự cao. Từ những lí do trên, tác giả chọn đề tài: “Một số giải  pháp quản lí học sinh trong  dạy học trực tuyến tại trường THPT” làm sáng kiến kinh nghiệm. 

2. Cơ sở thực tiễn. 

Qua thực tế giảng dạy trong nhiều năm và tình hình dịch bệnh Covid 19 đặt ra nhu cầu cấp bách cho việc tìm ra phương pháp học tập hiệu quả phù hợp. Để việc học sinh không tới trường nhưng không ngừng việc học thì hình thức dạy học online qua mạng internet đã đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh. 

Tuy nhiên việc dạy và học online qua mạng internet ở Nghệ An nói chung và trường THPT Đặng Thai Mai nói riêng còn nhiều khó khăn và tự phát. Việc xây dựng chương trình, kế hoạch dạy học; việc thiết kế bài giảng, kĩ thuật công nghệ thông tin và đặc biệt là kĩ năng sư phạm khi dạy online của giáo viên còn gặp nhiều khó khăn. 

Cùng với sự phát triển nhanh của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã tạo ra nhiều cơ hội cho phụ huynh, học sinh được tiếp cận với máy vi tính, điện thoại thông minh với mạng xã hội, thông tin được trao đổi nhanh, dễ dàng và ngày càng rộng rãi hơn. Đây là cơ hội nắm bắt của các thầy cô trong việc đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợp với mục tiêu đổi mới giáo dục của nước nhà. Xuất phát từ nhu cầu thực tế đó, tác giả chọn đề tài: “Một số giải  pháp quản lí học sinh trong  dạy học trực tuyến tại trường THPT” làm sáng kiến kinh nghiệm.  

2.1. Thực trạng dạy học trực tuyến tại nhà trường.  

Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên, phụ huynh học sinh về dạy học online qua mạng internet.Thực tế cho thấy, cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh đều rất quan tâm và nhận rõ việc cần thiết phải tổ chức dạy học online cho học sinh trường THPT Đặng Thai Mai. 

Qua biểu đồ dưới đây, cho thấy rằng, đa số cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh, học sinh nhận thức hoạt động dạy học online là rất cần thiết và cần thiết, trong đó, 90% cán bộ quản lý đánh giá ở mức độ cần thiết và rất cần thiết; ở đội ngũ giáo viên tỉ lệ này ít hơn đó là có 56% ý kiến đánh giá là rất cần thiết và 87% ý kiến cần thiết. Chỉ 10% giáo viên đánh giá là không cần thiết. Bên cạnh đó, có 23% phụ huynh đánh giá là không cần thiết và có 78% phụ huynh đánh giá là cần thiết. Đây là những nội dung mà tác giả cần tham mưu với cán bộ quả lý để có những biện pháp để nâng cao nhận thức của các đối tượng về hình thức dạy học này. 

Biểu đồ: Đánh giá thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên,và phụ huynh học sinh về dạy học online qua mạng internet. 

2.2. Thực trạng nhận thức của học sinh về hoạt động học trực tuyến. Khảo sát về số lượng học sinh có máy tính ở gia đình và được kết nối mạng internet. 

Biểu đồ số lượng học sinh có máy tính ở gia đình và được kết nối mạng internet.  Qua khảo sát về số lượng học sinh có máy tính kết nối mạng internet và thực trạng sử dụng máy tính của học sinh cho thấy: số lượng học sinh có máy tính còn hạn chế, đa số các em dùng chung máy tính của phụ huynh, hoặc  điện thoại thông minh. Vì vậy việc định hướng cho học sinh học trực tuyến qua mạng internet là nhiệm vụ cần thiết mà giáo dục ở nhà trường cần giải quyết. 

Bảng: Tổng hợp kết quả đánh giá thực trạng thực hiện nội dung dạy học online cho học sinh tại nhà trường. 

Việc thực hiện các nội dung dạy học online cho học sinh ở các lớp học còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là kĩ năng sử dụng máy tính. Tuy nhiên bên cạnh đó là năng lực tự học và tự quản của học sinh còn hạn chế do việc chưa quen với không gian học tự do và không gian mở. Mặc dù vậy năng lực tiếp thu nội dung bài và kĩ năng thực hành làm bài kiểm tra trực tuyến của học sinh đã đạt ngưỡng trung bình. Nhìn chung việc dạy học trực tuyến qua mạng đã bước đầu có được kết quả, tuy vậy còn rất nhiều hạn chế và chưa đạt được mục tiêu đề ra về kiến thức và kĩ năng cho học sinh. Đây là hạn chế cần quan tâm khắc phục để nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các hình thức dạy học hiện nay. 

Qua khảo sát cho thấy: Việc quan tâm đến dạy học trực tuyến của giáo viên trước khi có dịch Covid 19 còn ở mức độ hạn chế. Phần lớn giáo viên không quan tâm tới hình thức dạy học này, thường bằng lòng với hình thức dạy học truyền thống. Việc có suy nghĩ là dạy học trực tiếp đã đủ cho nghề dạy học, chính việc bằng lòng với hiện tại đã bỏ lỡ cơ hội học tập nâng cao kiến thức, kĩ năng về sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Tình trạng này gặp nhiều ở các giáo viên dạy ở hầu như khối lớp.