SKKN Đa dạng hình thức tổhoạt động Trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh thông qua các Câu lạc bộ,Đội, Nhóm trong trường THPT

Phần 1. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI  

Chương trình GDPT 2018 tiếp tục kế thừa quan điểm chỉ đạo của ngành giáo dục từ trước đến nay đó chính là đào tạo con người toàn diện về tri thức, đạo đức, thể chất và kỹ năng sống cho các em học sinh. Trường THPT có nhiệm vụ chính là dạy học, qua đó cung cấp cho học sinh những kiến thức khoa học cơ bản để các em có đủ điều kiện tiếp tục học ở các trường THCN, cao đẳng, đại học hoặc trực tiếp tham gia vào lao động sản xuất. Bên cạnh việc cung cấp tri thức, nhà trường phổ thông còn hướng dẫn học sinh tham gia vào các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, giúp các em có ý thức rèn luyện đạo đức, lối sống cũng như định hướng nghề nghiệp trong tương lai.  

Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, Hoạt động trải nghiệm (cấp tiểu học) và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông) là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12.  

Năm học 2022-2023 là năm học đầu tiên thực hiện Chương trình GDPT mới, bắt đầu áp dụng cho lớp 10. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp được tổ chức thành một môn học bắt buộc. Thông qua việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và các năng lực đặc thù cho học sinh; nội dung hoạt động được xây dựng dựa trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh với bản thân, với xã hội, với tự nhiên và với nghề nghiệp. 

Hiện nay các hoạt động trải nghiệm đã được các cơ sở giáo dục quan tâm triển khai thực hiện thông qua các giáo viên dạy chuyên đề đã được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng và giáo viên chủ nhiệm lớp. Tuy các hoạt động này trước đây cũng đã được tổ chức trong nhà trường thông qua các hoạt động ngoài giờ nhưng việc tổ chức thành môn học có đánh giá thì năm học này mới bắt đầu. Do đó, việc tổ chức triển khai các hoạt động trải nghiệm ở nhiều nhà trường còn chưa hiệu quả, một số cơ sở giáo dục còn chưa xác định được vị trí, vai trò của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong Chương trình giáo dục. Thời gian giành cho các hoạt động còn hạn chế, hình thức tổ chức chưa đa dạng nên hiệu quả của hoạt động này chưa được cao. Để đảm bảo cho việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp có hiệu quả và thu hút học sinh tham gia thì việc đa dạng hình thức tổ chức các hoạt động là rất cần thiết.   

Chúng tôi là những giáo viên trong số nhiều giáo viên được giao nhiệm vụ quản lý và trực tiếp tổ chức Hoạt động TNHN và phụ trách các hoạt động sinh hoạt dưới cờ cũng như một số hoạt động ngoài giờ khác. Qua một thời gian tổ chức các hoạt động này chúng tôi rút ra được một số bài học kinh nghiệm và luôn có suy nghĩ làm thế nào để hoạt động này trở nên bổ ích đồng thời tạo cảm hứng cho học sinh. Cùng với đó chúng tôi nhận thấy đề thu hút học sinh tham gia các hoạt động ngoài giờ học thì trước hết cần xác định các hoạt động phù hợp với tâm lý lứa tuổi và sở thích của học sinh.   

Với những suy nghĩ trên và những kinh nghiệm tích lũy được từ khi tham gia phụ trách Hoạt động TNHN chúng tôi chọn đề tài: “Đa dạng hình thức tổ hoạt động Trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh thông qua các Câu lạc bộ, Đội, Nhóm trong trường THPT”.  

II. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 

1. Mục tiêu đề tài 

 Đa dạng hình thức tổ chức, nâng cao hiệu quả các hoạt động TN-HN thông qua mô hình hoạt động của các Câu lạc bộ, Đội, Nhóm trong trường THPT. Nhằm hình thành và phát triển các phẩm chất, năng lực cho học sinh đáp ứng mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.   

2. Nhiệm vụ nghiên cứu 

Từ những nhận định ban đầu về mục tiêu, chúng tôi xác định một số nhiệm vụ nghiên cứu sau:  

1. Khảo sát, đánh giá thực trạng tổ chức Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường THPT trong giai đoạn hiện nay. 
2. Xây dựng các hoạt động, đa dạng hình thức tổ chức Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp thông qua các mô hình các CLB, Đội, Nhóm trong trường 

THPT 

1. Thực nghiệm đề tài tại các Trường THPT trên địa bàn thị xã Hoàng Mai 

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

• Phương pháp điều tra, khảo sát thực tiễn – Phương pháp phân tích quy nạp. 
• Phương pháp so sánh đối chiếu. 
• Phương pháp thống kê.  

IV. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 

• Đối tượng nghiên cứu: Giáo viện và học sinh Trường THPT Hoàng Mai, THPT Hoàng Mai 2.  

• Phạm vi nghiên cứu: Các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong trường THPT trên địa bàn thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An.  

V. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI 

Tiếp nối hoạt động hướng nghiệp cũng như hoạt động NGLL của chương trình GDPT 2006, Hoạt động trải nghiệm và trải nghiệm hướng nghiệp của chương trình GDPT 2018 là những hoạt động bắt buộc thực hiện trong cơ sở giáo dục. Hoạt động TNHN ở THPT là một hoạt động cần thiết và thiết thực. Nhằm rèn luyện cho học sinh những năng lực và phẩm chất cần có theo chuẩn đầu ra, trang bị cho học sinh những kĩ năng cơ bản phục vụ cho cuộc sống hằng ngày cũng như trong nghề nghiệp tương lai.  

Chương trình GDPT 2018 được thực hiện bắt đầu từ năm học 2022-2023 ở cấp học THPT, do đó đã và đang gặp không ít khó khăn trong việc lựa chọn nội dung cũng như hình thức triển khai. Đề tài “Đa dạng hình thức tổ hoạt động Trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh thông qua các Câu lạc bộ, Đội, Nhóm trong trường THPT” mà chúng tôi tiến hành nghiên cứu là những bước đi đầu tiên trong việc khắc phục những khó khăn mắc phải khi thực hiện Hoạt động TNHN dành cho khối 10. Tính mới của đề tài thể hiện ở việc lựa chọn các hình thức trải nghiệm cụ thể cho học sinh, ngoài việc được hoạt động TNHN tập trung theo hình dưới cờ thì học sinh được TN còn được trải nghiệm theo nhóm thông qua các CLB, đội, nhóm. Học sinh được sinh hoạt với nhau theo sở thích của mình từ đó phát huy những thế mạnh của bản thân, góp phần định hướng nghề nghiệp trong tương lai.  

Đề tài sẽ là một bước thử nghiệm cho việc tổ chức Hoạt động TNHN tại đơn vị chúng tôi đang công tác. Nếu thành công chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển theo mục đích của hoạt động TNHN và chúng tôi hi vọng đề tài sẽ là cơ sở ban đầu để đồng nghiệp nhân rộng ở các trường THPT.  

VI. CẤU TRÚC ĐỀ TÀI 

Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm: 

• Cơ sở lý luận của đề tài. 
• Cơ sở thực tiễn. 
• Khái quát mô hình Câu lạc bộ, Đội, Nhóm ở trường THPT 
• Đánh giá thực trạng hoạt tổ chức hoạt động TNHN ở trường THPT trong giai đoạn hiện nay.  
• Xây dựng các mô hình giải pháp nhằm đa dạng hình thức tổ chức hoạt động TNHN thông qua thiết kế và tổ chức hoạt động các CLB, Đội, nhóm.