SKKN Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệp môn Lịch sử tại trường THPT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lí do chọn đề tài

Giáo dục nói chung và giáo dục bộ môn Lịch sử nói riêng đóng một vai trò quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ đáp ứng yêu cầu sự nghiệp đổi mới toàn diện của đất nước. Lịch sử là môn học thuộc nhóm khoa học xã hội có vai trò to lớn trong việc phát triển năng lực lịch sử, thành phần của năng lực khoa học. Giáo dục lịch sử ở trường phổ thông giữ vai trò chủ đạo trong việc giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, giúp học sinh nhận thức sâu sắc và vận dụng được các bài học lịch sử để giải quyết những vấn đề thực tiễn của cuộc sống đặt ra, phát triển tầm nhìn, củng cố các giá trị nhân văn, tinh thần cộng đồng, lòng khoan dung nhân ái; góp phần hình thành những phẩm chất của công dân Việt Nam, công dân toàn cầu trong xu thế phát triển của thời đại ngày nay.

Môn Lịch sử hình thành, phát triển cho học sinh tư duy lịch sử, tư duy hệ thống, tư duy phản biện, kĩ năng khai thác và sử dụng các nguồn sử liệu, nhận thức và trình bày lịch sử trong logic lịch đại và đồng đại, kết nối quá khứ với hiện tại. Môn Lịch sử cũng giúp học sinh nhận thức được giá trị khoa học và giá trị thực tiễn của sử học trong đời sống xã hội hiện đại, hiểu biết và có tình yêu đối với lịch sử, văn hoá dân tộc và nhân loại; góp phần định hướng cho học sinh lựa chọn những nghề nghiệp như: nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, ngoại giao, quản lí, hoạt động du lịch, công nghiệp văn hoá, thông tin truyền thông,…

Môn lịch sử có tầm quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ như vậy nhưng trong nhiều năm qua việc dạy học và thi môn Lịch sử còn nhiều vấn đề bất cập: Học sinh không quan tâm học, tâm lý nhàm chán, đối phó trong học Lịch sử. Hậu quả là phần lớn học sinh không nắm được kiến thức cơ bản, mơ hồ về sự kiện, nhầm lẫn kiến thức, điều này thể hiện rõ trong kì thi tốt nghiệp THPT. Mỗi khi kì thi kết thúc, xã hội lại dậy sóng với kết quả của bộ môn, nhiều người đặt câu hỏi vì sao học sinh chán học Lịch sử, sợ môn Lịch sử, tại sao điểm môn Lịch sử lại thấp như thế? 

Trước thực trạng trên, nhiều thầy cô giáo đã vào cuộc tiến hành nhiều biện pháp để đổi mới dạy học, tạo hứng thú cho học sinh học tập, hoàn thành mục tiêu môn học và mục tiêu giáo dục song kết quả vẫn chưa được như ý muốn. 

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên nhưng chủ yếu xuất phát từ giáo viên, học sinh và nội dung, chương trình môn học, trong đó phải kể tới các biện pháp ôn thi TN THPT cho học sinh chưa thật sự hiệu quả. 

Trước thực trạng đó, chúng tôi – những giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy môn Lịch sử luôn trăn trở phải dạy làm sao cho phù hợp với đối tượng học sinh, những giải pháp nào giúp học sinh biết cách tự học, tự ôn thi hiệu quả nhất để giúp các em đạt kết quả cao trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, từ đó góp phần nâng cao chất lượng môn Lịch sử tại trường tôi nói riêng và môn Lịch sử trong tỉnh nhà nói chung. Với những lí do đó, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệp môn Lịch sử tại trường THPT Hoàng Mai 2” để làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm.

Các giải pháp này đã được bản thân tôi đúc rút qua các năm ôn thi tốt nghiệp, gần nhất là năm học 2021 – 2022 và đang tiến hành trong năm học 2022 – 2023. Qua gần hai năm thực hiện đề tài, điểm thi tốt nghiệp cũng như vị trí môn Lịch sử trường tôi tăng lên rõ rệt, được nhà trường và lãnh đạo Sở GD&ĐT Nghệ An đánh giá cao. Qua đề tài này tôi mong muốn đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệp của bộ môn, thông qua đó cũng rất mong muốn nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để kinh nghiệm ôn thi của bản thân ngày càng phong phú hơn, góp phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử tại trường THPT Hoàng Mai 2 nói riêng và tỉnh Nghệ An nói chung.

2. Điểm mới của đề tài

         – Đề tài đã phân tích, hệ thống cơ sở lý luận, thực tiễn trong việc dạy, học ôn thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử của giáo viên và học sinh hiện nay nói chung và của trường THPT Hoàng Mai 2 nói riêng.

       – Đề tài đã đề xuất các giải pháp ôn thi tốt nghiệp THPT phù hợp với đối tượng học sinh của nhà trường, giúp cho các em ôn thi có hiệu quả.

      – Đề tài đã trình bày được phương pháp thực nghiệm, kết quả và bài học kinh nghiệm rút ra từ quá trình thực nghiệm.

3. Đối tượng nghiên cứu

        Chủ thể: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệp môn Lịch sử tại trường THPT Hoàng Mai 2.

        Khách thể: Học sinh khối 12 ôn thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử tại trường THPT Hoàng Mai 2.

4. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện nhiệm vụ đề ra, đề tài đã sử dụng các phương pháp chủ yếu sau 

– Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

– Phương pháp điều tra, khảo sát sư phạm

– Phương pháp thực nghiệm sư phạm 

– Phương pháp so sánh đối chiếu

– Phương pháp phân tích tổng hợp

– Phương pháp quan sát