Đa dạng hóa phương pháp dạy học tích cực nhằm cải thiện chất lượng phân môn Tập đọc Tiếng Việt lớp 3 (đủ 3 bộ sách)

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 đặt ra yêu cầu cao về việc phát triển năng lực toàn diện cho học sinh. Trong đó, môn Tiếng Việt – đặc biệt là phân môn Tập đọc – giữ vai trò then chốt giúp học sinh mở rộng ngôn ngữ, tăng cường tư duy và khả năng biểu đạt. Xuất phát từ thực tế giảng dạy, tôi đã xây dựng sáng kiến “Đa dạng hóa phương pháp dạy học tích cực nhằm cải thiện chất lượng phân môn Tập đọc Tiếng Việt lớp 3”, với mong muốn làm mới cách dạy, nâng cao chất lượng tiết học, từ đó giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn.

1. Lý do chọn đề tài

Thực tế cho thấy, nhiều học sinh lớp 3 vẫn tiếp cận tiết Tập đọc một cách thụ động, thiếu hứng thú và còn hạn chế trong kỹ năng đọc diễn cảm, cảm thụ nội dung. Nguyên nhân không chỉ đến từ năng lực học sinh mà còn do phương pháp dạy học chưa linh hoạt, ít sáng tạo, chưa phát huy được vai trò chủ động của người học. Việc đổi mới phương pháp dạy học tích cực, linh hoạt và đa dạng là yêu cầu thiết yếu để khơi dậy niềm yêu thích và nâng cao hiệu quả học tập trong phân môn Tập đọc. Đó là lý do tôi chọn đề tài này để nghiên cứu và triển khai thực tiễn.

2. Các biện pháp thực hiện

Biện pháp 1: Sử dụng hệ thống câu hỏi gợi mở trong phần khởi động đầu bài đọc để kích thích tư duy, tính tò mò cho học sinh trong tiết tập đọc

Biện pháp này nhằm mục tiêu gây hứng thú học tập và tạo tâm thế tích cực cho học sinh. Giáo viên xây dựng hệ thống câu hỏi khơi gợi liên tưởng, suy đoán hoặc đặt tình huống có liên quan đến nội dung bài đọc. Nhờ vậy, học sinh được kích thích tư duy từ đầu tiết học, chủ động khám phá văn bản và tăng khả năng kết nối kiến thức.

Biện pháp 2: Tổ chức tiết tập đọc theo mô hình “Lớp học đảo ngược” để đổi mới phương pháp học tập và phát huy tinh thần tự chủ trong tiết tập đọc cho học sinh

Biện pháp này giúp học sinh được chuẩn bị nội dung bài học trước ở nhà thông qua video hoặc tài liệu định hướng. Trên lớp, giáo viên tổ chức các hoạt động thảo luận, luyện đọc diễn cảm, phân tích nhân vật. Phương pháp này phát huy tính chủ động, nâng cao khả năng tự học và giúp học sinh mạnh dạn chia sẻ suy nghĩ về bài học.

Biện pháp 3: Vận dụng đa dạng các trò chơi học tập để tạo không khí học tập thoải mái, vui vẻ, cải thiện kỹ năng đọc và kỹ năng giao tiếp cho học sinh

Các trò chơi như “Đọc nhanh – bắt đúng”, “Ai là chuyên gia từ vựng”, “Bốc thăm tình huống” được thiết kế phù hợp với nội dung bài đọc và lứa tuổi học sinh lớp 3. Trò chơi không chỉ củng cố kiến thức bài học mà còn rèn luyện kỹ năng đọc trôi chảy, hiểu nội dung và phản xạ giao tiếp ngôn ngữ linh hoạt.

Biện pháp 4: Áp dụng hiệu quả phương pháp phân vai sân khấu hóa bài đọc để giúp học sinh phát huy sự sáng tạo và rèn luyện kỹ năng đọc diễn cảm

Thông qua việc phân vai các nhân vật trong bài đọc, học sinh được hóa thân vào tình huống cụ thể, luyện đọc có cảm xúc và tăng khả năng biểu đạt. Phương pháp này còn giúp học sinh hiểu sâu hơn nội dung bài học, phát triển kỹ năng giao tiếp và tăng tinh thần hợp tác trong nhóm.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Khơi gợi hứng thú học tập từ đầu tiết thông qua câu hỏi gợi mở.

• Áp dụng mô hình “Lớp học đảo ngược” vào dạy Tập đọc – lần đầu triển khai ở lớp 3.

• Kết hợp trò chơi học tập để tăng tương tác và hiệu quả tiếp thu.

• Đưa sân khấu hóa vào dạy học để rèn luyện biểu cảm và sáng tạo ngôn ngữ.

• Linh hoạt chuyển đổi vai trò giữa giáo viên – học sinh trong quá trình tiếp cận văn bản.

4. Hiệu quả của đề tài

Việc triển khai các biện pháp đã giúp tiết học Tập đọc trở nên sinh động, thu hút và hiệu quả hơn. Học sinh chủ động chuẩn bị bài, mạnh dạn chia sẻ và đọc bài có cảm xúc. Tình trạng học sinh thụ động, ngại phát biểu được cải thiện rõ rệt. Kỹ năng đọc hiểu, đọc diễn cảm và khả năng giao tiếp của học sinh được nâng cao đáng kể. Giáo viên cũng có thêm nhiều hình thức tổ chức lớp học phong phú, tạo môi trường học tập tích cực và nhân văn hơn.

Sáng kiến “Đa dạng hóa phương pháp dạy học tích cực nhằm cải thiện chất lượng phân môn Tập đọc Tiếng Việt lớp 3” không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện năng lực học sinh. Kính mời quý thầy cô quan tâm tham khảo toàn văn tài liệu tại đường link gốc: Đa dạng hóa phương pháp dạy học tích cực nhằm cải thiện chất lượng phân môn Tập đọc Tiếng Việt lớp 3 (đủ 3 bộ sách)