Phát huy năng lực làm việc nhóm của học sinh thông qua các hoạt động học trong môn Toán 7

Trong bối cảnh Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 nhấn mạnh việc phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh, việc rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm trở thành một trong những yêu cầu quan trọng. Sáng kiến kinh nghiệm với tên đề tài “Phát huy năng lực làm việc nhóm của học sinh thông qua các hoạt động học trong môn Toán 7” được thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu này. Đề tài hướng đến mục tiêu tạo điều kiện để học sinh được hợp tác, thảo luận, cùng nhau giải quyết vấn đề Toán học thông qua các hoạt động học đa dạng và sinh động. Đối tượng áp dụng là học sinh lớp 7, giáo viên giảng dạy Toán ở cấp THCS. Đây là hướng đi phù hợp, góp phần phát triển năng lực tự học, hợp tác và tư duy logic cho học sinh theo định hướng chương trình mới.

1. Tóm tắt lý do chọn đề tài

Thực tế cho thấy, nhiều học sinh trung học cơ sở còn thụ động trong học tập, thiếu khả năng tương tác và phối hợp khi làm việc nhóm. Trong khi đó, Toán học là môn học có tiềm năng lớn để rèn luyện tư duy và kỹ năng hợp tác thông qua các hoạt động giải quyết vấn đề. Vì vậy, cần thiết có những giải pháp tổ chức dạy học phù hợp để phát huy năng lực làm việc nhóm cho học sinh. Từ đó, tôi mạnh dạn chọn đề tài này nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giờ học Toán theo định hướng phát triển năng lực.

2. Các biện pháp thực hiện

Biện pháp 1: Giao nhiệm vụ tìm hiểu kiến thức tại nhà và thuyết trình trên lớp theo hình thức nhóm

Biện pháp này giúp học sinh rèn kỹ năng tự học, tìm hiểu kiến thức mới tại nhà trước khi đến lớp. Giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm được giao nhiệm vụ nghiên cứu một nội dung và chuẩn bị thuyết trình. Trên lớp, các nhóm trình bày kết quả và nhận phản hồi từ bạn bè. Điểm mới của biện pháp là tạo ra môi trường học tập đa chiều, trong đó học sinh là trung tâm của quá trình khám phá kiến thức.

Biện pháp 2: Tăng cường các hoạt động “học thông qua chơi” theo nhóm

Việc tổ chức các trò chơi học tập như giải đố, ô chữ, đua tiếp sức,… theo nhóm tạo nên sự hứng thú, từ đó nâng cao tinh thần làm việc nhóm. Học sinh cùng nhau suy luận, tranh luận để đưa ra đáp án đúng. Biện pháp này có ưu điểm giúp học sinh vừa học vừa chơi, tăng khả năng ghi nhớ và khuyến khích sự phối hợp nhịp nhàng trong nhóm.

Biện pháp 3: Tổ chức các hoạt động trải nghiệm, nâng cao khả năng vận dụng kiến thức Toán học theo nhóm

Giáo viên thiết kế các tình huống thực tế như tính toán ngân sách, đo đạc, lập kế hoạch,… để học sinh giải quyết theo nhóm. Mỗi thành viên đóng vai trò khác nhau và cùng hoàn thiện sản phẩm. Biện pháp này không chỉ phát triển kỹ năng Toán học mà còn giúp học sinh trải nghiệm tinh thần làm việc trách nhiệm và gắn kết nhóm.

Biện pháp 4: Vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực KWL theo nhóm nhằm giúp học sinh cùng nhau tự nghiên cứu và tìm hiểu kiến thức

Kỹ thuật KWL (Know – Want to know – Learned) giúp học sinh hệ thống hoá kiến thức và định hướng quá trình học. Giáo viên yêu cầu học sinh thảo luận nhóm để xác định kiến thức đã biết, điều cần tìm hiểu và kết quả học được. Biện pháp này giúp học sinh nâng cao tư duy phản biện, khả năng lập luận, và quan trọng nhất là khả năng cùng nhau khám phá kiến thức.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Lồng ghép nhiều hình thức hoạt động nhóm vào các giai đoạn của tiết học, không chỉ ở phần luyện tập.

• Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật dạy học tích cực như KWL, thuyết trình, trò chơi, trải nghiệm.

• Tăng cường tính liên hệ thực tế trong các hoạt động nhóm giúp học sinh rèn luyện cả kỹ năng sống và tư duy Toán học.

• Tạo không gian học tập sinh động, cởi mở giúp học sinh thể hiện năng lực hợp tác một cách tự nhiên.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh hứng thú hơn với môn Toán, chủ động hơn trong học tập.

• Kỹ năng giao tiếp, hợp tác, trình bày, lắng nghe của học sinh được cải thiện rõ rệt.

• Giáo viên có thêm nhiều phương pháp tổ chức hoạt động nhóm hiệu quả, tiết học trở nên sinh động và cuốn hút hơn.

• Phụ huynh ghi nhận sự tiến bộ trong thái độ học tập và khả năng làm việc của con em mình.

Đề tài “Phát huy năng lực làm việc nhóm của học sinh thông qua các hoạt động học trong môn Toán 7” không chỉ góp phần đổi mới phương pháp dạy học mà còn hướng đến mục tiêu hình thành và phát triển năng lực toàn diện cho học sinh. Để xem và tải tài liệu đầy đủ, quý thầy cô vui lòng truy cập đường link: Phát huy năng lực làm việc nhóm của học sinh thông qua các hoạt động học trong môn Toán 7