SKKN Biện pháp giúp học sinh khối lớp 6 học tốt môn Âm nhạc

1. MỞ ĐẦU

 1.1. Lý do chọn đề tài 

Âm nhạc là vốn văn hóa lâu đời mang đậm đà bản bản sắc dân tộc, khi âm nhạc tồn tại thì nhu cầu thưởng thức âm nhạc là động lực thúc đẩy khả năng sang tạo của mỗi con người.Đối với học sinh, âm nhạc còn là phương tiện giáo dục tích cực góp phần hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sang, thị hiếu âm nhạc lành mạnh, tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng  tạo, giàu tình cảm luôn tự tin và có cái nhìn đẹp hơn, hoàn thiện hơn nhằm giúp các em giảm bớt căng thẳng cho những tiết học sau .

 “Phương châm giáo dục phát huy tính tích cực chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng người học tính tự học, khả năng thực hành, lòng  đam mê học tập và ý chí vươn lên” – Luật Giáo dục năm 2005 điều 5 dã quy định với mục tiêu giáo dục phổ thông là “giúp học sinh phát triển về đạo đức, trí tuệ, tính thẫm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo về Tổ quốc”

Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm  theo quyết định số 16/2006/ QĐ-BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo Dục và Đào tạo cũng đã nêu phải phát huy tính tính cực, chủ động sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, đặc biệt đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiên thức và thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm  vui, hứng thú và trách nhiệm học tập của học sinh”

Muốn cho học sinh, nhất là học sinh THCS có những tính tính cực, tự giác, chủ động, tư duy sang tạo có năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên thì đòi hỏi người giáo viên phải có một phương pháp dạy học đạt hiệu quả cao trong từng bài và từng tiết dạy đối với các môn học nói chung và môn âm nhạc nóí riêng.

Thông qua việc học ở trường THCS nói chung và khối lớp 6 nói riêng, môn âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu qủa nhất đê thể hiện nhiệm vụ giáo dục đạo tạo thẩm mĩ cho học sinh nhằm góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh theo mục tiêu đào tao, tạo cơ sở hình thành nhân cách con người mới. tuy nhiên âm nhạc trong nhà trường THCS với tư cách là một môn học có mức độ nhất định về mục đích và nội dung, song mục đích của việc dạy và học môn âm nhạc trong nhà trường phổ thông là giáo dục văn hóa âm nhạc cho học sinh nhằm trang bị cho các em những kiến thức sơ giản các kỹ năng nhằm tạo điều kiện cho khả năng cảm thụ, hiểu và thể hiện nghệ thuật âm nhạc, khơi dậy ở các em những khả năng sang tạo trong hoạt động âm nhạc, cũng cố thêm về

 tình cảm đạo đức, về niềm tin thị hiếu nghệ thuât  và nhu cầu âm nhạc 

Thông qua những phương tiện nghệ thuật âm nhạc để bồi dưỡng khả năng nhận thức, phát triển tư duy, óc sang tạo góp phần cùng các môn học khác phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh, bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật,đẩy mạnh phong trào văn  nghệ quần chúng làm cho không khí của nhà trường thêm vui tươi lành mạnh. Từ mục tiêu giáo dục và những lí do chung của môn học Âm nhạc nói trên, bản thân tôi nhận thấy đó là một hướng đi và là một phương pháp giáo duc đung đắn mang tính đặc thù cuả việc giáo dục cái hay cái đẹp giáo dục tình cảm, thẩm mĩ âm nhạc góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân  cách toàn diện của  con người mới: Đức-Trí-Thể -Mĩ .Trong nghệ thuật âm nhạc, sự sáng tạo của mỗi  cá nhân đóng vai trò cực kì quan trọng. Sáng tạo ở nhiều mức độ có thể phát trển từ những ý tưởng đã có, có thể là thay đổi hệ thống nguyên tắc.

Yêu cầu “Coi trọng đúng mức” giáo dục thẩm mĩ, giáo dục âm nhạc là mặt giáo dục đến nay vẫn còn yếu và thiếu, đòi hỏi chúng ta hơn lúc nào hết, lúc này phải đặt mạnh vấn đề không chỉ là triển khai rộng khắp mà là tổ chức học tập môn âm nhạc một cách có kết quả ở trường phổ thong nhất là ở trường THCS làm cho âm nhạc đích thực đi vào các em, làm cho các em yêu thích, và hơn nữa, còn tham gia tích cực vào việc sáng tạo nên  những cái hay cái đẹp trong âm nhạc, bằng âm nhạc và qua âm nhạc.

Hiện nay, bên cạnh những tiến bộ ở ngoài xã hội và trong nhà trường, cũng còn kèm theo những cái lạc hậu, chưa hay, chưa đẹp. Chúng đan xen, tồn tại đấu tranh va chạm hàng ngày. Có lúc cái lạc hậu chưa hay, chưa đẹp, còn có nhiều lấn lướt. Riêng về mặt thẩm mĩ, cũng có không ít những biểu hiện về thị hiếu thấp kém, lố lăng, thiếu văn hóa, phản thẩm mĩ, không hay không đẹp. Điều đó nếu không quan tâm, có nguy cơ dẫn đến một hiện tượng tâm lý là sự thờ ơ, tê liệt những tình cảm thẩm mỹ, đạo đức, quen và không còn khả năng phản ứng nhạy bén trước cái hay, cái dở và dần dần không còn thấy chính cái đó là cái không hay, là cái dở nữa.

Chính bệnh “tê liệt” tình cảm thẩm mỹ – đạo đức này (trong đó có sự tê liệt tình cảm say mê, ham thích những cái hay, cái đẹp âm nhạc). Là bệnh cần trước tiên được chữa trong việc giáo dục đào tạo con người.

Học sinh khối lớp 6 ở trường THCS đang trong thời kỳ phát triển nhanh về thể chất, tâm sinh lý. Giai đoạn này các em có nhiều ước mơ, suy nghĩ về cuộc sống. Trong quá trình học âm nhạc, đây là giai đoạn rất thích hợp để phát huy tính sáng tạo của học sinh. 

 Xuất phát từ những lý do và niềm hứng thú đó, cá nhân đi vào nghiên cứu một đề tài hết sức lý thú và không có tham vọng gì hơn ngoài việc trình bày những kinh nghiệm trong mấy năm qua đứng trên bục giảng, giảng dạy bộ môn âm nhạc. Việc đi vào tìm hiểu, đánh giá việc dạy và học môn Âm nhạc là điều cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Tõ thùc tÕ nh vËy xuất phát từ những lí do khách quan, chủ quan trên tôi xin mạnh dan nghiên cứu đề tài “Biện pháp giúp học sinh khối lớp 6 học tốt môn Âm nhạc ở trường THCS”.

1.2 .Mục đích nghiên cứu 

Mục đích giáo dục âm nhạc bao gồm những mục tiêu yêu cầu giáo dục cụ thể, là sự phản ánh kết quả mong muốn sau một quá trình giáo dục – dạy học. Kết quả ấy cũng chính là mô hình hay kiểu nhân cách cần hình thành, kiểu tập thể cần xây dựng ở học sinh, thông qua môn học âm nhạc. Có ba mức độ từ thấp lên cao biểu hiện của học tập tích cực là: Bắt chước – Tìm tòi – Sáng tạo. Sẽ thiệt thòi cho các em về nghệ thuật âm nhạc nếu giáo viên không tạo điều kiện để học sinh học tập, rèn luyện và thể hiện sự sáng tạo của mình. Môn Âm nhạc ở THCS nói chung và khối lớp 6 nói riêng gồm ba phân môn là: Học hát, tập đọc nhạc, nhạc lý và âm nhạc thường thức. Vậy phải dạy như thế nào để phát huy được tính sáng tạo của học sinh trong âm nhạc ?

Giúp học sinh hát đúng, tập hát diễn cảm và bước đầu tập luyện một số kỹ năng tập nhạc, giúp các em hiểu biết về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu và một vài sinh hoạt âm nhạc trong đời sống xã hội, cung cấp cho các em thêm một số kiến thức mang tính văn hoá âm nhạc đây cũng là luyện kĩ năng sống cho các em cần thiết, là cơ sở thực tiễn, hình thành nhân cách cho các em.

       1.3.  Đối tượng nghiên cứu

Trong phạm vi sang kiến này, hướng vào đối tượng là học sinh lớp 6, trọng tâm 

giúp học sinh khối lớp 6 học tốt môn Âm nhạc

       1.4 .Phương pháp nghiên cứu

– Phương pháp dạy hát  trong chương trình Âm nhạc THCS lớp 6.

– Thông qua thực hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành 

           2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Âm nhạc cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều người. Tạo cho các em hứng thú trong học tập môn âm nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi thoải mái về tinh thần.  Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong những năm qua tôi xin đưa. Biện pháp giúp học sinh khối lớp 6 học tốt môn Âm nhạc .

Thực chất của việc học tập là chuổi vấn đề được đặt ra, được nhận thức rồi được đặt ra và được ra mục tiêu ở mức độ cao hơn, đặc trưng của học môn âm nhạc chủ yếu là thực hành, thực hành là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt quá trình dạy và học. Thông qua thực hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành trên cơ sở sử dụng thời gian trên lớp một cách tối ưu (tránh thời gian chết) để tất cả học sinh được nhìn, nghe và luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học, giáo viên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học sinh, học sinh dể hiểu, dể nhớ, hay cho các em nghe hay tự thể hiện nhiều thì học sinh sẽ rất có hứng thú học tập và giờ dạy sẽ đạt kết quả cao hơn.

Với tư cách là giáo viên dạy môn âm nhạc ở trường THCS, bản thân cố gắng vận dụng các phương pháp tối ưu nhất đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Bên cạnh đó, bản thân luôn bám sát nội dung chương trình, sách giáo khoa ở bộ môn âm nhạc lớp 6. Chương trình sách giáo khoa về cơ bản là phù hợp với đối tượng học sinh ở từng khối lớp. Nếu giáo viên là người hiểu rõ mục tiêu môn học, biết cách tổ chức tiết dạy và có phương pháp phù hợp với từng tiết dạy thì nội dung bài học sẽ trở nên nhẹ nhàng, hấp dẫn. Ngược lại, nếu giáo viên chưa nắm được mục tiêu môn học, coi môn học hoàn toàn là môn năng khiếu thì sẽ dẫn đến tình trạng dạy môn học này như dạy trong các trường năng khiếu (chuyên nghiệp), yêu cầu quá cao về các kỹ năng thực hành, biến nội dung các bài học trở nên quá phức tạp và điều tất yếu là dẫn đến quá tải.