SKKN Biện pháp nâng cao hứng thú học toán cho học sinh lớp 1 thông qua tổ chức trò chơi học tập (CTST)

I. THÔNG TIN CHUNG VỀ BIỆN PHÁP

1. Tên biện pháp: Biện pháp nâng cao hứng thú học toán cho học sinh lớp 1 thông qua tổ chức trò chơi học tập (CTST)
2. Lĩnh vực áp dụng biện pháp: Môn Toán
3. Phạm vi áp dụng biện pháp: Lớp 1… Trường Tiểu học…
4. Thời gian áp dụng biện pháp: 2022 – 2023
5. Tác giả:…

II. MÔ TẢ BIỆN PHÁP

1. Tình trạng giải pháp đã biết

Chương trình Toán lớp 1 là một bộ phận của chương trình môn Toán ở tiểu học. Môn toán lớp 1 cung cấp những tri thức khoa học ban đầu, những nhận thức về thế giới xung quanh nhằm phát triển các năng lực nhận thức, hoạt động tư duy và bồi dưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người. Toán học còn góp phần giáo dục lí trí và những đức tính tốt như: trung thực, cần cù, chịu khó, ý thức vượt khó khăn, tìm tòi sáng tạo và nhiều kĩ năng tính toán cần thiết để con người phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao động trong thời đại mới.

Chương trình GDPT 2018 cũng đã có chủ trương thay đổi phương thức giáo dục cho học sinh, chuyển từ dạy học lý thuyết, kỹ năng sang định hướng phát triển năng lực và phẩm chất. Theo đó, bộ sách Chân trời sáng tạo đã xây dựng nội dung chương trình sách giáo khoa môn Toán lớp 1 mới để đáp ứng đúng yêu cầu của bộ giáo dục. Bản thân là một giáo viên giảng dạy môn Toán lớp 1, tôi nhận thấy cần phải tìm ra phương pháp mới phù hợp với sách mới và giúp học sinh học tập hiệu quả hơn. 

Với yêu cầu của giáo dục hiện nay là đòi hỏi giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở bậc Tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh, học sinh tự phát hiện vấn đề, tự tìm cách giải quyết và ứng dụng theo khả năng của mình. Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học tập cho các em bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động như trò chơi học tập. Thông qua các trò chơi các em sẽ lĩnh hội tri thức một cách dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong việc làm. Qua trò chơi sẽ giúp các em học sinh có thời gian giải trí, vui chơi nhưng trọng tâm vẫn gắn với bài học, mặt khác còn giúp cho học sinh phát huy khả năng tìm tòi, học hỏi và sáng tạo trong học tập để tìm ra kết quả bài toán. 

Qua thời gian quan sát và giảng dạy tại trường, tôi nhận thấy tình hình giảng dạy và học tập môn Toán lớp 1 còn nhiều bất cập. Về phía giáo viên vẫn còn nặng tâm lí, đây là môn học chính nên trong quá trình giảng dạy họ rất chú trọng đến việc truyền thụ kiến thức giúp học sinh học tốt môn này. Việc sử dụng trò chơi học tập đối với giáo viên còn là hình thức hay sử dụng trò chơi thì cũng ở mức độ hời hợt, miễn cưỡng. Mặt khác, còn một số giáo viên khi sử dụng các trò chơi học tập thì chưa chọn lọc kĩ, không có tác dụng thiết thực, không phù hợp với dạng bài tập, không có tác dụng thiết thực phục vụ mục tiêu của bài học nên việc sử dụng trò chơi chưa đạt hiệu quả. 

Với lứa tuổi của học sinh lớp 1, nhu cầu vui chơi của các em chiếm một vị trí rất lớn. Nhưng do việc áp dụng phương pháp giảng dạy truyền thống khô cứng, nhàm chán trong khi môn Toán có nhiều kiến thức khó và trừu tượng, dẫn đến chất lượng học tập của học sinh chưa cao. Trong các tiết học, học sinh mất tập trung vào bài giảng của giáo viên, bị động không có tư duy, sáng tạo mà chỉ chép kiến thức vào vở. Việc hiểu và ghi nhớ kiến thức của các em rất khó khăn và không ghi nhớ lâu, đồng thời các em rất lúng túng khi áp dụng làm bài tập. Học sinh thiếu sự tự tin, thiếu đi các kỹ năng như kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng tư duy, kỹ năng xử lý tình huống.

Để kiểm chứng điều trên, tôi đã tiến hành khảo sát 40 em học sinh lớp 1… về thái độ học tập môn Toán. Kết quả thu được như sau:

Bảng khảo sát thái độ học tập môn Toán của học sinh lớp 1… trước khi áp dụng biện pháp

Nhìn vào bảng khảo sát có thể thấy, học sinh không có sự hứng thú khi học môn Toán. Trong tiết học, chỉ có 10 học sinh tích cực, sôi nổi khi học Toán chiếm 25%, có đến 75% học sinh thờ ơ, mất tập trung. Bên cạnh đó, chỉ có 8 em học sinh chiếm 20% học sinh cả lớp là tiếp thu được kiến thức môn Toán một cách hiệu quả. Điều này khẳng định phương pháp giảng dạy hiện tại của giáo viên chưa phù hợp.

Xuất phát từ thực tế trên tôi đã rút kinh nghiệm, đề xuất biện pháp “Biện pháp nâng cao hứng thú học toán cho học sinh lớp 1 thông qua tổ chức trò chơi học tập” thông qua bộ sách Chân trời sáng tạo, nhằm nâng cao hứng thú và cải thiện chất lượng học tập môn cho học sinh.

2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là biện pháp

a. Trò chơi “Nhanh mà đúng”

Áp dụng: Bài “Phép cộng trong phạm vi 10” trang 56 Sách giáo khoa toán lớp 1 theo bộ sách chân trời sáng tạo 

Mục đích trò chơi: Luyện tập cho học sinh các phép cộng trong phạm vi 10

Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị hình ảnh dưới đây và dán trên bảng. 

Hai nhóm cùng chơi, mỗi nhóm 5 bạn. Đặt tên hai nhóm là nhóm hình Tròn và hình Vuông. Khi giáo viên ra hiệu lệnh bắt đầu thì bạn đầu tiên của mỗi nhóm lên điền số thích hợp vào ô trống trong khung xuất phát rồi nhanh chóng trao bút viết cho bạn thứ hai. Cứ như thế, bạn thứ năm lên điền số thích hợp vào ô trống trong khung cuối cùng.

Nhóm nào làm đúng và về đích trước thì nhóm đó thắng cuộc và được tuyên dương.

b. Trò chơi “Ong đi tìm nhụy”

Áp dụng: Bài “Phép trừ trong phạm vi 10” trang 64 Sách giáo khoa toán lớp 1 theo bộ sách chân trời sáng tạo 

Mục đích trò chơi: Rèn tính tập thể, giúp cho học sinh nắm được phép cộng trong phạm vi 10. 

Chuẩn bị: 

+ 2 bông hoa 5 cánh, mỗi bông một màu, trên mỗi cánh hoa ghi các số như sau, mặt sau gắn nam châm.

+ 10 chú Ong trên mình ghi các phép tính, có gắn nam châm vào mặt sau

+ Phấn màu

Cách chơi :

+ Chọn 2 đội, mỗi đội 5 em.

+ Giáo viên chia bảng làm 2, gắn mỗi bên bảng một bông hoa và 5 chú Ong, ở bên dưới không theo trật tự, đồng thời giới thiệu trò chơi: “Cô có 2 bông hoa trên những cánh hoa là các kết quả của phép tính, còn những chú Ong thì chở các phép tính đi tìm kết quả của mình. Nhưng các chú Ong không biết phải tìm như thế nào, các chú muốn nhờ các con giúp, các con có giúp được không?”

Hai đội xếp thành hàng. Khi nghe hiệu lệnh “bắt đầu” thì lần lượt từng bạn lên nối các phép tính với các số thích hợp. Bạn thứ nhất nối xong phép tính đầu tiên, trao phấn cho bạn thứ 2 lên nối, cứ như vậy cho đến khi nối hết các phép tính. Trong vòng 1 phút, đội nào nối đúng và nhanh hơn là đội chiến thắng.

* Lưu ý: Sau khi học sinh chơi xong, giáo viên nhận xét và hỏi thêm một số câu hỏi sau để khắc sâu bài học

+ Tại sao chú Ong không tìm được đường về nhà ?

+ Phép tính ” 10 – 4″ có kết quả bằng bao nhiêu ?

+ Muốn chú Ong này tìm được về thì phải thay đổi số trên cánh hoa như thế nào.

c. Trò chơi “Xếp đúng thứ tự”

Áp dụng: Bài “So sánh các số: bằng, bé hơn, lớn hơn” trang 34 Sách giáo khoa toán lớp 1 theo bộ sách chân trời sáng tạo 

Mục đích trò chơi: học sinh rèn luyện khả năng so sánh các số: bằng, bé hơn, lớn hơn

Chuẩn bị: Học sinh chuẩn bị 5 tấm bìa, trên đó có ghi các số : 7 ; 5 ; 2; 9 ; 8. 

Cách chơi: Trò chơi sẽ chơi cá nhân. Mỗi học sinh để sẵn các tấm bìa trên bàn. Giáo viên ra hiệu lệnh “Hãy! sắp xếp các số theo thứ tự từ bé đến lớn (hoặc từ lớn đến bé)”. Các bạn xếp lại quân bài theo hiệu lệnh của giáo viên. Ai làm xong trước và đúng sẽ thắng cuộc.