SKKN Đa dạng hóa hoạt động luyện tập trong dạy học thơ ca cách mạng Việt Nam 1930-1945 (Ngữ văn 11 tập 2) nhằm bồi dưỡng phẩm chất, năng lực cho học sinh

A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

1. Vào những thập niên cuối của thế kỉ 20 các nhà giáo dục tiến bộ trên thế giới họp bàn và đi đến thống nhất quan điểm thế kỉ 21 là thế kỉ học tập suốt đời. Để làm được điều đó họ đã xây dựng nên 4 trụ cột: Học để biết; Học để làm; Học để làm người và Học để chung sống. Nắm được xu hướng thế giới như vậy để theo kịp tinh thần đó Đảng và Nhà nước ta đã thực hiện quan điểm đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục nước nhà. Đổi mới chứ không phải là thay đổi nghĩa là luôn có tính kế thừa, một trong những quan điểm đó chính là học để làm, học đi đôi với hành, quan điểm giáo dục học sinh sẽ vận dụng kiến thức kĩ năng vào giải quyết những vấn đề thực tiễn. Để học tập suốt đời thì học sinh phải học được phương pháp tiếp cận do đó chúng ta đã thay đổi phương pháp dạy học. Trong kế hoạch dạy học hiện nay chúng ta đã xây dựng trên quan điểm 04 hoạt động trong 01 tiết học: thứ nhất là khởi động tạo tâm thế tiếp nhận, thứ hai hình thành kiến thức, thứ ba là  luyện tập và thứ tư là vận dụng. Từ các hoạt động đó chúng tôi nhận thấy để tạo sự ghi nhớ cách làm thì khâu luyện tập đóng vai trò quan trọng, then chốt của vấn đề. Nắm được tầm quan trọng đó chúng ta cần xây dựng một hệ thống cách thức thực hiện đa dạng để tránh tình trạng nhàm chán máy móc ở một phương pháp dạy học.             
2. Chương trình giáo dục phổ thông mới chuyển đổi mục tiêu dạy học từ chỗ dạy cho học sinh biết cái gì sang mục tiêu học sinh làm được gì sau khi đã học. Điều này có thể xem là một bước đột phá của việc đổi mới trong ngành giáo dục. Nếu như trước đây, quá trình dạy học, giáo viên chủ yếu tập trung trang bị cho học sinh của mình những kiến thức thông qua các bài học. Chủ yếu đó là những kiến thức lí thuyết, nghĩa là mới dừng lại ở chỗ học sinh biết cái gì. Có thể nói điều đó là không sai bởi kiến thức luôn đóng vai trò trọng tâm trong học tập nhưng khi xã hội phát triển thì giáo dục cần có sự chuyển hướng biến tri thức đó gắn liền thực tiễn cuộc sống. Học không chỉ để biết mà còn để làm và làm người, học không phải cho một cá nhân mà là để chung sống. 
3. Để thực hiện tốt một giờ dạy học, giáo viên luôn xác định rõ mục tiêu bài học về kiến thưc, kĩ năng, thái độ cũng như năng lực cần hướng tới…Đồng thời xây dựng bài học qua hệ thống các hoạt động một cách cụ thể đầy đủ như: hoạt động khởi động, hoạt động hình thành kiến thức mới, hoạt động luyên tập, hoạt động vận dụng. Qua thực tiễn dạy học chúng tôi nhận thấy, trong bốn hoạt động đó, khi dạy học trên lớp, giáo viên thường dành phần nhiều thời gian cho hoạt động hình thành kiến thức mới, có thể xem đây là hoạt động trọng tâm, cần thiết, còn thời gian dành cho các hoạt động khác tương đối ít, đặc biệt là hoạt động luyện tập. Đây là một thực trạng trong dạy học Ngữ Văn nói chung và trong tiết dạy về thơ ca cách mạng 1930-1945 nói riêng. Vậy nên, hoạt động luyện tập nên tổ chức thực hiện như thế nào, cần lượng thời gian bao nhiêu, học sinh cần chuẩn bị những gì, hoạt động ra sao để tiết học mang lại hiệu quả cao trong việc đạt mục tiêu học sinh làm được gì sau khi học có rất nhiều vấn đề cần trăn trở, bàn bạc… 

     Trên cơ sở đó, xây dựng đề tài này chúng tôi sẽ đi sâu bàn về việc tổ chức hoạt động luyện tập như thế nào trong giờ dạy học thơ ca cách mạng 1930-1945 để nâng cao chất lượng giờ học nhằm phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực cho học sinh               Mặt khác thông qua đề tài này chúng tôi hi vọng sẽ mang đến cho đồng nghiệp những phương pháp dạy học tích cực, phù hợp khi dạy thơ ca cách mạng 1930-1945, đặc biệt là văn bản Từ ấy của Tố Hữu và Chiều tối của Hồ Chí Minh. Đồng thời thông qua diễn đàn này để có cơ hội trao đổi với đồng nghiệp từ đó rút ra cho bản thân những kinh nghiệm dạy học bổ ích nhằm mang lại hiệu quả cao cho mỗi giờ dạy.  

               Trên đây là nhưng lí do để tôi lựa chon đề tài Đa dạng hóa hoạt động luyện tập trong dạy học thơ ca cách mạng Việt Nam 1930-1945 (Ngữ văn 11 tập 2) nhằm bồi dưỡng phẩm chất, năng lực cho học sinh. 

II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 

1. Đối tượng nghiên cứu 

Hoạt động Luyện tập trong dạy học Ngữ Văn nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh. Thực nghiệm qua 02 văn bản Từ ấy  của Tố Hữu và Chiều Tối của 

Hồ Chí Minh 

2. Mục đích nghiên cứu 

• Đối với học sinh: Biết xác định nhiệm vụ học tập, nhận nhiệm vụ để tiếp cận tri thức và củng cố, phát triển phẩm chất, năng lực của mình. 
• Đối với giáo viên: Thiết kế nội dung hoạt động Luyện tập trong Kế hoạch bài dạy nhằm đáp ứng yêu cầu mới. 

 III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

Để thực hiện đề tài này tôi sử dụng các phương pháp sau đây: 

1. Phương pháp khảo sát so sánh 
2. Phương pháp thực nghiệm 
3. Phương pháp phân tích, bình luận 

IV. CẤU TRÚC ĐỀ TÀI 

Đề tài được thực hiện theo cấu trúc gồm có ba phần: 

+ Phần đặt vấn đề:  Thực hiện những nội dung mở đầu cho đề tài nghiên cứu. 

+ Phần nội dung : Triển khai cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài 

+ Phần kết luận:  Thực hiện tóm tắt những nội dung đã làm và những đề xuất đối với giáo viên và học sinh.