THÔNG TIN CHUNG VỀ BÁO CÁO BIỆN PHÁP 

1. Tên báo cáo biện pháp: Biện pháp nâng cao hiệu quả khâu chuẩn bị của giáo viên trong hoạt động kể chuyện cho học sinh lớp 1 (Cánh diều)
2. Tác giả

– Họ và tên:

– Trình độ chuyên môn:

– Chức vụ, đơn vị công tác:

– Điện thoại:                                                 Email:

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn biện pháp

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, yêu cầu về dạy và học ngày càng nâng cao. Để đáp ứng được những yêu cầu này, việc đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các môn học trở nên vô cùng cần thiết. Trong số đó, môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Kể chuyện nói riêng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng ngôn ngữ và sự sáng tạo cho học sinh.

Từ phía học sinh, các em thường chỉ thụ động tiếp thu những tri thức mà giáo viên truyền đạt, thiếu sự sáng tạo và linh hoạt trong quá trình kể chuyện. Một số học sinh còn gặp khó khăn trong việc tái hiện lại câu chuyện, khiến cho quá trình kể chuyện trở nên lúng túng và thiếu tự tin. Thực trạng trên đã đặt ra một bài toán khó cho các giáo viên là cần phải làm thế nào để có thể đảm bảo và nâng cao chất lượng phân môn Kể chuyện nói riêng và bộ môn Tiếng Việt cho các em học sinh nói chung.

Đặc biệt, trước sự đổi mới của giáo dục hiện nay, rất nhiều bộ sách mới được ra đời, trong đó nổi bật là bộ sách Cánh diều. Về nội dung của sách Tiếng Việt lớp 1 theo bộ sách Cánh diều, phân môn kể chuyện đóng vai trò rất quan trọng trong việc khởi tạo ngôn ngữ và phát triển kỹ năng giao tiếp cho học sinh. Chính vì vậy, khi đứng lớp giảng dạy phân môn với bộ sách này, các thầy cô cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo. Sự chuẩn bị đầy đủ của các thầy cô trong mỗi giờ dạy Kể chuyện sẽ góp phần vô cùng lớn trong việc tổ chức lớp học, xây dựng hoạt động và nâng cao hiệu quả, chất lượng phân môn.

Riêng đối với học sinh lớp 1, việc đảm bảo khâu chuẩn bị của giáo viên trước khi kể chuyện cho học sinh lớp 1 đóng vai trò quan trọng, không chỉ góp phần cải thiện chất lượng mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp, chỉn chu, tận tâm với nghề của mỗi giáo viên. Từ đó giúp cho quá trình giảng dạy hay tổ chức các hoạt động trở nên thuận lợi, nhanh chóng hơn. Xuất phát từ cơ sở trên, bằng sự yêu nghề của mình, tôi quyết định nghiên cứu và phát triển biện pháp “Biện pháp nâng cao hiệu quả khâu chuẩn bị của giáo viên trong hoạt động kể chuyện cho học sinh lớp 1 (Cánh diều)”.

2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu

– Phạm vi nghiên cứu: 30 em học sinh lớp 1… trường Tiểu học …

– Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp dạy học nhằm nâng cao khâu chuẩn bị của giáo viên để nâng cao chất lượng hoạt động kể chuyện cho học sinh lớp 1 theo bộ sách Cánh diều.

3. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu thực trạng công tác dạy học phân môn kể chuyện tại trường Tiểu học … để căn cứ vào đó đưa ra biện pháp, hoạt động phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả khâu chuẩn bị của giáo viên để nâng cao chất lượng hoạt động kể chuyện cho học sinh lớp 1. 

PHẦN NỘI DUNG

1. Nội dung các biện pháp của tác giả đã thực hiện

1.1 Đọc truyện, tìm hiểu thâm nhập truyện.

Để có thể kể được truyện, kể có nghệ thuật, hấp dẫn, hơn ai hết, tôi hiểu: Trước tiên, giáo viên phải thuộc truyện, nắm vững tình tiết, cốt truyện, hiểu cặn kẽ nội dung, ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện. Lúc đầu, tôi đọc thầm toàn bộ truyện kể cả phần hướng dẫn ở sách giáo viên. Sau đó, tôi đọc to thành tiếng có kết hợp ngữ điệu phù hợp để tìm giọng điệu chuẩn vì khi phát âm vang bên tai, tôi mới có thể nuôi cấy chuyện kể đó trong kí ức của mình và giúp tôi tự kiểm tra khả năng nghệ thuật phát âm thực tế, để tôi biểu hiện được sắc thái ngôn ngữ của các nhân vật khác nhau, ngôn ngữ đối thoại theo tâm trạng nhân vật.

Khi đọc truyện, tôi chú ý dừng ở những chỗ cần thiết để tìm hiểu rõ từng tình tiết, từ ngữ của truyện. Tôi lược ghi ra nháp những tình tiết chính để ghi nhớ. Cũng trong quá trình đọc truyện, tôi tìm hiểu những chú giải về từ ngữ, địa danh, tên nhân vật, ý nghĩa và bài học rút ra từ truyện. Phần ý nghĩa toát ra trực tiếp từ cốt truyện, còn phần tổng kết rút ra bài học có tính chất nâng cao, khái quát hơn.

1.2 Tập kể chuyện

Đọc và thâm nhập truyện là bước đầu làm quen với truyện kể. Như vậy là tôi mới thuộc nội dung truyện và văn bản truyện. Tôi đã tập kể một mình đó là quá trình tập kể chuyển ngôn ngữ từ văn bản in ấn sang ngôn ngữ của bản thân mình. Tôi tập kể theo nhiều cách thể nghiệm khác nhau sao cho bộc lộ được tâm lí nhân vật trong truyện một cách sâu sắc nhất. Tôi đã thoát ly sách để kể bằng ngôn ngữ, bằng giọng điệu hàng ngày của mình, tất nhiên là có cách điệu hoá đi một chút nhưng tôi không biến mình thành người biểu diễn nghệ thuật và tiết kể chuyện không phải là tiết xem nghệ thuật nên việc tập kể chuyện chỉ dừng ở mức: Kể có nghệ thuật diễn cảm, kể rành mạch các tình tiết, ngôn ngữ trong sáng, dễ hiểu. Kể lại được toàn bộ truyện nghĩa là giáo viên đã thuộc truyện đó cũng là cơ sở để người tôi chủ động trong tiết lên lớp. Khi đã kể lại được truyện, tôi chú trọng luyện kể kết hợp hài hòa giữa ánh mắt với động tác, cử chỉ, điệu bộ. Ánh mắt của người kể có vai trò rất quan trọng trong kể chuyện, nó là yếu tố cơ bản để làm cho người kể tạo dựng được câu chuyện có hồn. Nếu biết kết hợp hài hòa giữa ánh mắt với động tác, điệu bộ, cử chỉ thì câu chuyện mới sinh động, mới thu hút được học sinh. Muốn làm được điều này đòi hỏi người kể phải nhập vai, hòa mình vào câu chuyện. Vì vậy, người kể phải hiểu rõ tâm trạng vui buồn, hay tức giận động tác cho phù hợp với ngôn ngữ kể chuyện đó là biện pháp sư phạm có hiệu quả.

Ví dụ: Tôi sẽ không bắt chước tiếng cười, tiếng khóc, tiếng chó sủa, tiếng gà gáy một cách dễ dãi hay tự nhiên chủ nghĩa bởi nó sẽ gây ra hiện tượng cười đùa vô nguyên tắc.Vì tôi hiểu người giáo viên dù kể bất kỳ truyện nào cũng nên biết mình chỉ là người kể chứ không phải là người trực tiếp ở trong truyện đó.

1.3 Xác định rõ mục tiêu tiết kể chuyện.

Mục tiêu mỗi bài học kể chuyện phải đảm bảo ba mặt: Kiến thức, kĩ năng, thái độ. Trong đó, chú trọng mục tiêu rèn luyện kĩ năng thực hành nghe và nói, rèn luyện khả năng tư duy, phát triển khả năng sáng tạo, trí tưởng tượng phong phú.

Mục tiêu của bài học phải được xác định rõ ràng, phù hợp với trình độ học sinh. Nghĩa là làm sao để sau khi nghe giáo viên kể chuyện, học sinh nhớ lại được nội dung chính của câu chuyện, kể lại được từng đoạn và toàn bộ truyện, trong giờ kể chuyện đảm bảo tất cả các đối tượng học sinh trong lớp đều được thực hành và có những em kể được thật hay, hấp dẫn câu chuyện vừa học.

Ví dụ: Mục tiêu tiết học bài “Hai con dê” (bài 3, trang 10, sách tiếng Việt 1, tập 1, Cánh Diều) sẽ là:

– Nghe hiểu và kể được một đoạn truyện theo tranh truyện kể.

– Giáo dục học sinh biết nhường nhịn, chia sẻ và giúp đỡ nhau.

1.4 Chuẩn bị đồ dùng trực quan:

Đồ dùng trực quan là một đồ dùng dạy học không thể thiếu được để hướng dẫn học sinh thực hành kể chuyện. Vì học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 1 còn nhỏ nên nhận thức của các em đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Do đó, việc hướng dẫn học sinh kể được câu chuyện thông qua trực quan cụ thể là rất cần thiết. Đồ dùng trực quan đóng một vai trò vô cùng quan trọng, có tác dụng đối với kết quả giờ học cũng như tác động lớn đến tư duy nhận thức của học sinh để thể hiện nội dung câu chuyện, kích thích sự suy nghĩ, sáng tạo của học sinh. Chính vì vậy mà đồ dùng dạy học phải đẹp, phù hợp với nội dung bài học, đáp ứng yêu cầu thẩm mĩ và mang tính giáo dục cao.

Đồ dùng hoá trang

Đồ dùng hóa trang là những phục trang minh hoạ cho các nhân vật trong câu chuyện, là đồ dùng không thể thiếu trong phần hướng dẫn học sinh kể toàn bộ truyện. Đặc biệt là trong phần hướng dẫn học sinh kể theo cách phân vai.

 Ví dụ 1: Câu chuyện “Ba chú lợn con”(bài 44, trang 80, sách tiếng Việt 1, tập 1 Cánh Diều), tôi chuẩn bị mặt nạ (hoặc mũ) Lợn.