SKKN Đổi mới giảng dạy tiết 2 môn đạo đức lớp 3 qua trò chơi sắm vai

Phần A:  Đặt vấn đề 

        Đào tạo thế hệ trẻ trở thành chủ nhân tương lai của đất nước là chủ trương lớn của Đảng và nhà nước ta trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo. 

        Ngày nay khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, vì vậy nhu cầu đào tạo con người toàn diện về trí lực, thể lực, đạo đức…ngày càng cần thiết hơn bao giờ hết .         Ở nhà trường, nhiệm vụ dạy trẻ những tri thức khoa học và các phẩm chất đạo đức là hai nhiệm vụ song song không thể thiếu được. Một trong những mục tiêu quan trọng góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện là học sinh phải được học đầy đủ chín môn học, trong đó có môn đạo đức. Đối với học sinh tiểu học không chỉ được giáo dục đạo đức trong một tiết học, một môn học mà các em được giáo dục đạo đức ở tất cả chín môn học. 

        Môn đạo đức ở tiểu học có nhiệm vụ giúp học sinh nắm  những điều sơ đẳng của phép ứng sử trong cuộc sống hàng ngày, nắm được nội dung và ý nghĩa các chuẩn mực hành vi đạo đức trong các hoạt động và các mối quan hệ xã hội, phân biệt được thế nào là hành vi tốt – xấu, đúng – sai, thiện – ác….. từ đó bồi dưỡng cho học sinh những xúc cảm , tình cảm đạo đức đúng đắn, sâu sắc, ( Biết yêu cái đúng, cái tốt, ham muốn làm theo cái đúng cái tốt và ghét cái xấu, cái ác). Xây dựng cho học sinh những kỹ năng, hành vi góp phần hình thành ở các em những thói quen , hành vi tốt. 

        Môn đạo đức đã góp phần quan trọng vào việc giáo dục cho các em những phẩm chất đạo đức như hiếu thảo với Ông bà, Cha mẹ, yêu thương anh chị em trong gia đình, kính trọng và biết ơn thầy cô giáo, yêu quí bạn bè, yêu trường mến lớp…Để giáo dục cho học sinh những nét phẩm chất đó quan trọng là phải luyện tập, rèn luyện các em , giúp các em thể hiện hành vi đạo đức của mình không chỉ ở không chỉ ở nhà trường, ở gia đình mà còn ở ngoài xã hội. Việc dạy tiết 2 môn đạo đức – tiết thực hành có vai trò quan trọng trong việc luyện tập, rèn luyện. 

        Tuy nhiên, để giúp cho việc thực hành trở nên thiết thực, gần gũi thì người giáo viên phải biết lựa chọn phương pháp giảng dạy cho phù hợp đối với học sinh. Bản sáng kiến kinh nghiệm này của tôi được viết ra với mục đích là nêu lên một số phương pháp để thực hiện tốt tiết thực hành này.      

Phần B: Giải quyết vấn đề   

• –        Nhận xét về việc dạy học môn đạo đức 

    Mỗi bài đạo đức được dạy trong 2 tiết 

•         Tiết 1:

    Chủ yếu giáo viên giúp học sinh nắm được nội dung và ý nghĩa của chuẩn mực hành vi cần thực hiện (cần làm gì ? làm như thế nào ? vì sao cần làm như  vậy ? ), tự làm các bài tập nhỏ để bước đầu học sinh nắm được kỹ năng hành vi. 

•         Tiết 2 :

    Nhiệm vụ chủ yếu là tổ chức luyện tập cho học sinh có: 

• Kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi, chuẩn mực đạo đức. 
• Kỹ năng lựa chọn cách ứng xử trong một số tình huống cụ thể. 
• Kỹ năng  thực hiện chuẩn mực đạo đức. 

    Trong tiết 2, nếu chỉ nêu tình huống để học sinh phát biểu phải xử lý tình huống đó như thế nào và nhận xét về hành vi đạo đức mà các bạn nêu trong cách xử lý đó thì sự thu hút số đông học sinh vào bài học không cao, giờ học dễ tẻ nhạt, không gây được ấn tượng sâu sắc về thái độ và hành vi đạo đức phải có, cần luyện tập để xử lý tình huống. 

• .       Sử dụng trò chơi sắm vai trong tiết 2 – Đạo đức 

    2 . 1 .   Tác dụng của trò chơi đối với trẻ em  

    Trò chơi là nhu cầu tất yếu của trẻ. Thông qua trò chơi, các em nhỏ nhất là ở tiểu học, như được thâm  nhập vào một xã hội có niềm vui và có nhu cầu sáng tạo, có lề luật (chơi) có sự khen chê… trò chơi trực tiếp tạo ra thú vui cho trẻ và gián tiếp hình thành cho trẻ năng lực nhận thức các tình huống, đề ra phép cư xử, hành động để giải quyết. 

–          Qua chơi mà luyện tập và tập luyện những thao tác, những hành vi đạo đức, phù hợp với chuẩn mực đã học, một cách tự nhiên, hứng thú. –          Qua chơi mà phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo trong học tập ( như nảy sinh những thao tác, những cách ứng xử… ngoài những điều giáo viên đã dạy.) 

    2 . 2 .   Thế nào là trò chơi sắm vai 

    Trò chơi sắm vai được sử dụng trên cơ sở học sinh đã học bài đạo đức ở tiết 1. ở đây trẻ được phân sắm vai các nhân vật trong một tình huống và phải vận dụng bài đạo đức đã học để giải quyết tình huống gặp phải trong đời sống hàng ngày ở lớp, ở nhà, ở trường, trong xã hội… Qua đó được nhận xét, bổ sung cho vai diễn. 

    2 . 3 .    Vai trò của trò chơi Sắm vai 

    Trò chơi sắm vai được đưa vào quá trình dạy học môn đạo đức vì nó giúp các em: 

–          Qua chơi mà học những chuẩn mực hành vi đạo đức một cách nhẹ nhàng, thoải mái. 

    2 . 4 . Yêu cầu của trò chơi sắm vai 

• Mỗi học sinh đều phải nắm vững tình huống đề ra, tình huống phải vừa sức và phổ biến để các em có thể sắm vai được. 
• Cung cấp cho học sinh biết cách diễn đạt, nhất là những lời thoại (Giáo viên có thể gợi ý cho học sinh). 
• Hoá trang để gây hứng thú cho học sinh. 

            VD      

                                    Vai bà:           Quàng khăn. 

                                    Ông:              Đeo kính 

                                    Mẹ:               Xách làn, đeo túi… 

• Có ít nhất 2 lần học sinh sắm vai để các em được trao đổi, nhiều em được chơi. 
• Tránh nhàm chán, giáo viên cụ thể sưu tầm những mẩu chuyện nhỏ cho học sinh đóng vai để các bạn nhận xét vai diễn hoặc bổ sung thêm cho bài học.    

         VD      

                  Qua tiểu phẩm đó cần học tập ai ?        Vì sao ?                                            Không học ai ?        Vì sao ? 

Từ đó học sinh thêm khắc sâu bài học. 

• Số còn lại của lớp theo dõi, nhận xét từng vai, bổ sung ” Nên nói hoặc làm (cử chỉ, hành động, thái độ…) như thế nào cho hay hơn đúng hơn. 

Từ đó các em rút ra được kinh nghiệm ứng xử trong những tình huống cụ thể. 

    2 . 5 .  Quá trình điểu khiển trò chơi sẵm vai –          Giáo viên phổ biến tình huống. 

• Yêu cầu học sinh nhắc lại tình huống, các vai trong tình huống. 
• Học sinh xung phong sắm vai (thêm trang phục đơn giản). 
• Lớp nhận xét, cô bổ sung thêm. 
• Giáo viên chốt: 

                                       + Phân tích rút ra bài học gì ? 

                                       + Mỗi tình huống cần ứng xử như thế nào ?  

    2 . 6 .  Ví dụ     Bài :  Chăm sóc ông bà cha mẹ ( tiết 2 ) 

–          Sau khi học sinh làm bài tập trong phiếu học tập (có phiếu mẫu) –          Giáo viên chốt và nhận xét: 

Qua bài tập, các em đã hiểu và biết cách ứng xử một số tình huống cụ thể về chủ đề: Chăm sóc ông bà, cha mẹ. Bây giờ cô sẽ hướng dẫn lớp mình chơi trò chơi sắm vai, các em có thích chơi không?