SKKN Hướng dẫn học sinh áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng để giải một số bài toán hóa học. Nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Hóa học lớp 9

1. MỞ ĐẦU
2. Lí do chọn đề tài:

Hoá học là môn học có vai trò quan trọng trong khối khoa học tự nhiên, góp phần vào việc thực hiện mục tiêu đào tạo ở bậc THCS. 

Chương trình hoá học THCS có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh hệ thống kiến thức cơ bản, phổ thông và thói quen làm việc khoa học. Góp phần hình thành ở học sinh các năng lực nhận thức, các phẩm chất, nhân cách mà mục tiêu giáo dục trong nhà trường đang đề ra hiện nay. 

Là một giáo viên đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Hoá học ở trường THCS, qua nghiên cứu nội dung chương trình và quá trình học tập môn Hoá học của học sinh tôi nhận thấy:

Học sinh tiếp thu môn Hoá học rất chậm, vì đây là môn học còn mới đối với các em vì đến lớp 8 các em mới được làm quen. Từ chỗ khó tiếp thu ngay ban đầu sẽ dẫn đến sự hời hợt của học sinh đối với môn Hoá học trong những năm học sau, mà cái khó của học sinh đối với môn Hoá học chính là bài tập. Học sinh thường rất lúng túng đối với các bài tập Hoá học, sự đa dạng của bài tập Hoá học thường làm học sinh bế tắc khi mà ở trên lớp các em luôn tiếp thu bài một cách thụ động, nhớ một cách máy móc những bài toán mà giáo viên làm mẫu, dẫn đến khi gặp các bài toán mà chỉ cần thay đổi số liệu thì các em thường bị lúng túng và không xác định được hướng giải bài toán hoặc không có những phương pháp giải phù hợp để áp dụng cho từng dạng toán Hoá học.

Để nâng cao chất lượng học môn Hoá học, mỗi học sinh cần phải tích cực chủ động học tập, song bên cạnh đó giáo viên phải đóng vai trò quan trọng, giáo viên phải cung cấp cho học sinh một hệ thống kiến thức cơ bản từ đó học sinh sẽ khai thác kiến thức đó vào những vấn đề cụ thể. Đặc biệt là trong quá trình giảng dạy, giáo viên cần tìm ra những phương pháp giảng dạy tối ưu nhất để giúp học sinh vừa nhanh hiểu bài, vừa có hứng thú với môn học.Vì vậy tôi thiết nghĩ phương pháp giải các dạng toán Hoá học không chỉ nắm được phương pháp giải, mà còn có thể chủ động trước các dạng toán của môn học.

Trong quá trình giảng dạy một số giáo viên chưa nhận thấy những điểm yếu trong việc giải bài tập của học sinh để tìm cách khắc phục, mà vẫn để học sinh tiếp thu một cách thụ động và nhớ máy móc khi giải một bài toán Hoá học. Các giáo viên ấy chưa nhận thấy hết rằng việc học sinh giải các bài tập Hoá học còn giúp chúng ta kiểm tra đánh giá kết quả học tập của các em. 

Nhận thức được vấn đề này nên tôi đã đi sâu vào nghiên cứu để đưa ra phương pháp giải phù hợp với từng dạng toán Hoá học. Xây dựng và đưa ra các dạng toán Hoá học thường gặp để các em học sinh có một “cẩm nang” kiến thức bổ ích và không bị lúng túng trước các bài toán Hoá học, đồng thời cũng là một “túi khôn” để các đồng nghiệp có thể sử dụng làm tư liệu trong quá trình giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy môn học.

Qua nghiên cứu bài tập Hoá học, bản thân tôi thấy rõ nhiệm vụ của mình trong giảng dạy cũng như trong việc giáo dục học sinh. Căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ đó và dựa vào kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy môn Hoá học ở trường THCS, tôi xin được đưa ra sáng kiến “Hướng dẫn học sinh áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng để giải một số bài toán hóa học. Nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Hóa học lớp 9 ở trường PTDTBT  THCS Yên Nhân, Thường Xuân”.

2. Mục đích nghiên cứu:

Nghiên cứu đề tài này để giúp cho giáo viên dạy môn Hóa học nâng cao chất lượng trong các giờ dạy. Đồng thời, giúp học sinh yêu thích môn Học hóa, có được những kiến thức hóa học cơ bản và hoàn thiện nhất. Từ đó giúp các em yêu thích môn học, ham mê học tập, góp phần hình thành ở các em những quan điểm, tư tưởng đúng đắn, tránh xa những quan điểm lệch lạc của một bộ phận giới trẻ hiện nay.

3. Đối tượng nghiên cứu: 

    – Các bước chung để giải một bài toán Hoá học.

– Đề tài tập trung vào phương pháp giải toán tăng giảm khối lượng. 

– Một số lưu ý trong phương pháp giải bài toán tăng giảm khối lượng.

– Một số bài toán Hoá học 9 được giải bằng phương pháp tăng giảm khối lượng.

4. Phương pháp nghiên cứu:

– Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết: bản thân tôi đã nghiên cứu thực tế học tập của học sinh, thực tế dạy học của giáo viên, và những tác dụng của việc sử dụng phương pháp trong dạy học môn Hóa học để tạo nên những giải pháp nhất định.

– Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin, khảo sát khả năng nắm bắt kiến thức, kỹ năng làm các bài tập hóa học của học sinh lớp 9 ở trường PTDTBT THCS Yên Nhân, Thường Xuân.

– Phương pháp thống kê, xử lí số liệu

1. NỘI DUNG

1. Cơ sở lí luận của vấn đề:       

Các môn học ở bậc THCS nói chung và bộ môn Hoá học nói riêng, mục tiêu đặt ra là không chỉ truyền đạt cho học sinh kiến thức theo yêu cầu mà phải hình thành ở các em những kiến thức tổng quát để từ đó các em có thể vận dụng trong mọi trường hợp, có thể tự giải quyết được những vấn đề đặt ra. Vì lẽ đó mà mỗi giáo viên cần truyền đạt cho học sinh các phương pháp, để từ những phương pháp được học các em vận dụng vào giải quyết những vấn đề cụ thể.

Bài tập Hóa học giữ vai trò quan trọng trong quá trình tiếp thu và lĩnh hội kiến thức nói chung và  kiến thức Hóa học nói riêng. Ngoài ra nó còn giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy so sánh, khái quát hóa, trừu tượng hóa… Đồng thời nó góp phần to lớn trong việc dạy học tích cực bởi vì các bài tập Hóa học khi thì: