SKKN Kinh nghiệm xây dựng, quản lý và vận hành khóa học trên hệ thống lms.vnEdu.vn theo đơn vị lớp tại trường THPT trong dạy học trực tuyến ứng phó dịch Covid-19

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

• Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đổi mới phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực của chương trình giáo dục phổ thông 2018. 

Việc thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đòi hỏi phải đổi mới đồng bộ từ mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học đến cách thức đánh giá kết quả dạy học, trong đó khâu đột phá là đổi mới phương pháp dạy học. Phương pháp dạy học cần hướng vào việc tổ chức cho người học học tập trong hoạt động và bằng hoạt động tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo. Định hướng này có thể gọi tắt là học tập trong hoạt động hóa người học.  

Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của HS nhằm khơi dậy và phát triển các phẩm chất và năng lực cốt lõi, hình thành cho HS năng lực tự học, tư duy tích cực độc lập sáng tạo, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS. 

• Xuất phát từ mục tiêu của dạy học trực tuyến tại Thông tư 09/2021/TT-

BGDĐT ngày 30/3/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như các công văn chỉ đạo về xây dựng nội dung, hình thức dạy học trong điều kiện dạy và học trực tuyến nhằm ứng phó đại dịch Covid-19. 

Tại điều 3 của thông tư 09/2021/TT-BGDĐT nêu rõ mục tiêu như sau:  1. Hỗ trợ hoặc thay thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục phổ thông giúp cơ sở giáo dục phổ thông nâng cao chất lượng dạy học và hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. 

1. Phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học; thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Giáo dục. 
2. Mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho học sinh, tạo điều kiện để học sinh được học ở mọi nơi, mọi lúc. 

Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng việc chuyển đổi số và dạy học trực tuyến là một trong những hình thức tổ chức dạy học tuy mới nhưng là tất yếu trong giai đoạn phát triển công nghệ 4.0 như hiện nay. 

• Xuất phát từ thực trạng dạy học trực tuyến trên nền tảng lms.vnEdu.vn tại các trường Phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An nói chung và trên địa bàn huyện Diễn Châu nói riêng. 

Thông qua quá trình điều tra, khảo sát chúng tôi xác định được là hầu hết hệ thống “khóa học” của các trường đang được xây dựng một cách tự phát, quản trị nhà trường sau khi tập huấn xong triển khai cho mỗi GV chủ nhiệm hoặc GV bộ môn tự tạo ra khóa học và quản lí dạy và học trên đó. Cách làm này tuy rất khỏe cho người quản trị ở giai đoạn ban đầu nhưng sẽ rất khó khăn cho công tác quản lý việc dạy của GV và học của HS; và quan trọng hơn là cách làm này giáo viên bộ môn chỉ đóng 1 vai trò như 1 “học viên” giống HS vào lớp để giảng dạy chứ không thể đưa hệ thống học liệu lên cho HS tiếp cận và tự học trước khi tổ chức tiết dạy tương tác meeting online.  

Cũng thông qua khảo sát từ GV và HS chúng tôi biết được rất nhiều trường chỉ tạo ra các “khóa học” cho các lớp chỉ để tích hợp phòng học Zoom meeting hoặc Google Meeting để GV và HS vào học online mà không hề đưa hệ thống học liệu lên cho HS tiếp cận học tập. 

• Xuất phát từ cách thức xây dụng và tổ chức thực hiện dạy học trực tuyến trên hệ thống lms.vnEdu.vn tại trường THPT Diễn Châu 4 mang lại hiệu quả cao đã và đang có sức ảnh hưởng, lan tỏa đến các trường trên địa bàn huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu và một số trường THPT, THCS trong tỉnh Nghệ An trong từ năm học 2019 – 2020 đến nay. 

Thông qua quá trình thiết kế, điều hành và quản lí hệ thống “khóa học” theo lớp trên lms.vnEdu.vn từ tháng 3 năm 2020 đến nay tại trường THPT Diễn Châu 4 mang lại hiệu quả rất cao, được các trường lân cận tham khảo học tập làm theo cũng như được đoàn kiểm tra của Sở GD&ĐT về kiểm tra đánh giá rất cao về cách làm tại trường THPT Diễn Châu 4.  

Với nhu cầu sử dụng hệ thống quản lí dạy học và thi trực tuyến trên lms.vnEdu.vn trong điều kiện dạy học ứng phó với đại dịch Covid-19 kéo dài cũng như ứng phó với các điều kiện thiên tai cấp bách đang là vấn đề tất yếu trong tời đại công nghệ 4.0 hiện nay. 

Xuất phát từ thực tiễn đó, chúng tôi đi đến thống nhất lựa chọn đề tài: “Kinh nghiệm xây dựng, quản lý và vận hành khóa học trên hệ thống lms.vnEdu.vn theo đơn vị lớp tại trường THPT Diễn Châu 4 trong dạy học trực tuyến ứng phó dịch Covid-19”. 

2. Mục tiêu, phương pháp nghiên cứu của đề tài 

• Mục tiêu của đề tài: xây dựng, vận hành hệ thống khóa học theo đơn vị lớp học trên nền tảng dạy học trực tuyến lms.vnEdu.vn một cách có hiệu quả. 
• Xây dựng quy trình vận hành và quản lí khoa học, hiệu quả các khóa học theo đơn vị lớp trên cơ sở tương tác, tích hợp nền tảng meeting online Zoom.us vào chương trình quản lí học tập và thi trực tuyến tại nền tảng lms.vnEdu.vn. – Phương pháp nghiên cứu của đê tài: đề tài vận dụng 4 phương pháp nghiên cứu thường quy là: 

+  Nghiên cứu lý thuyết về cơ sở lí luận trong dạy học trực tuyến (meeting online) trong chương trình giáo dục phổ thông hiện nay và chương trình giáo dục phổ thông 2018; các thông tư, văn bản chỉ đạo về dạy học trực tuyến ứng phó đại dịch Covid-19 nói riêng và tính tất yếu của nền giáo dục 4.0 nói chung. 

+  Phương pháp điều tra về thực trạng xây dựng, vận hành hệ thống khóa học trên nền tảng lms.vnEdu.vn tại các trường phổ thông trên địa bản tỉnh Nghệ An nói chung và trên địa bàn huyện Diễn Châu nói riêng. 

+  Phương pháp chuyên gia thông qua việc tham vấn đồng nghiệp có kinh nghiệm, các kĩ thuật viên hướng dẫn, tập huấn về dạy học trực tuyến trên nền tảng lms.vnEdu.vn của tập đoàn viễn thông Vinaphone. 

+  Phương pháp thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá một cách khách quan các nội dung, giải pháp của đề tài đưa ra, thống kê và xử lí số liệu để rút ra kết luận về mục tiêu của đề tài. 

3. Tính mới và những đóng góp của đề tài Đề tài xây dựng được quy trình, cách thức vận hành hệ thống khóa học theo đơn vị lớp trong dạy học trực tuyến trên nền tảng lms.vnEdu.vn một cách đơn giản, khoa học và mang lại hiệu quả cao trong giai đoạn dạy học online ứng phó đại dịch Covid-19 đã và đang được nhiều trường THPT, THCS làm theo. 4. Kế hoạch thực hiện đề tài 

PHẦN II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 

1.1. Sơ lược vấn đề nghiên cứu 

Ngày nay, các chương trình giáo dục từ xa trở nên tân tiến, dễ dàng tiếp cận hơn do sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số và Internet. Người học trên thế giới có thể đăng ký tham gia các khoá học trực tuyến và nhận bằng online. Tất cả nằm gọn trong máy tính xách tay, máy tính bảng, thậm chí là điện thoại thông minh. 

Thuật ngữ E-Learning xuất hiện lần đầu tiên vào tháng 10-1999 trong một hội nghị Quốc tế về CBT (Computer – Based Training). Từ thời điểm đó, các cụm từ như “online learning” (học trực tuyến) hay “virtual learning” (học tập ảo) bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều. Có thể nói, kết hợp với các từ cụm từ  “online learning” hay “virtual learning”, E-Learning mô tả một cách đầy đủ về một môi trường học tập chuyên nghiệp. Trong đó, người học có thể tương tác với môi trường học tập trực tuyến thông qua Internet hoặc các phương tiện truyền thông điện tử khác (intranet, extranet, truyền hình tương tác, CD-Rom, vv). 

Tuy nhiên, từ rất lâu trước khi Internet ra đời, các khóa học từ xa đã được Isaac Pitman mang đến vào những năm 1840. Isaac Pitman là một giáo viên có trình độ và giảng dạy ở một trường tư ở Vương Quốc Anh. Ông đã dạy các học sinh của mình phương pháp viết tốc ký thông qua hệ thống mail. Pitman gửi các bài tập của mình cho các học sinh của ông qua hệ thống mail và nhận lại các kết quả mà các học sinh đã hoàn thành. 

Năm 1873, “Hiệp hội khuyến khích học tại nhà”, chương trình giáo dục thông qua thư từ đầu tiên được thành lập tại thành phố Boston, bang Massachusetts bởi nhà giáo dục Ana Eliot Ticknor. 

Năm 1924, máy thử nghiệm đầu tiên được phát minh. Thiết bị này cho phép học sinh tự kiểm tra. Sau đó, vào năm 1954, BF Skinner, một giáo sư Harvard, đã phát minh ra “máy dạy học”, điều này cho phép các trường quản lý hướng dẫn được lập trình cho học sinh của họ. Mãi đến năm 1960, chương trình đào tạo dựa trên máy tính đầu tiên đã được giới thiệu với thế giới. 

Năm 1953, Trường Đại học House, Mỹ, đã làm nên lịch sử khi đưa chương trình đại học lên kênh truyền hình KUHT (ngày nay được gọi là HoustonPBS). KUHT phát sóng tài liệu giáo dục 5 – 13 giờ mỗi tuần, chiếm khoảng 38% tổng thời lượng phát sóng của kênh truyền hình. Nhiều khoá học được phát sóng vào buổi tối để những người đã đi làm có thời gian nghiên cứu. 

Sau ti vi, máy tính cá nhân và Internet là những phát minh lớn thúc đẩy cách mạng hoá giáo dục từ xa, sau đó là giáo dục trực tuyến. Năm 1989, Trường Đại học Phoenix, Mỹ, là cơ sở giáo dục đầu tiên khởi động chương trình giáo dục trực tuyến, đào tạo bằng cử nhân và thạc sĩ. Năm 1996, hai doanh nhân Glen Jones và Bernand Luskin cùng nhau thành lập Trường Đại học Quốc tế Jones, trường đại học đầu tiên được công nhận chỉ đào tạo qua Internet. 

Trong những năm 2000, các doanh nghiệp bắt đầu sử dụng E-Learning để đào tạo nhân viên của họ. Các công nhân mới và có kinh nghiệm cũng đã có cơ hội cải thiện cơ sở tri thức ngành của mình và mở rộng các kỹ năng. Ở nhà, các cá nhân được cấp quyền truy cập vào các chương trình cung cấp cho họ khả năng kiếm tiền trực tuyến và làm phong phú thêm cuộc sống của họ thông qua kiến thức mở rộng. Hôm nay, E-Learning đã phổ biến hơn bao giờ hết, với vô số cá nhân nhận ra những lợi ích mà học tập trực tuyến có thể cung cấp. 

Kể từ đó, các chương trình học, cơ sở giáo dục theo mô hình trực tuyến, đào tạo từ xa đã tiếp tục phát triển theo nhiều hướng khác nhau. Năm 2003, ước tính 40 nghìn giảng viên đã giảng dạy 150 nghìn khoá học trực tuyến cho hơn 6 triệu sinh viên trên 55 quốc gia. Sự phát triển của các chương trình đào tạo từ xa đã tác động lớn lên giáo dục đại học tại Mỹ. Đơn cử, độ tuổi trung bình của sinh viên Trường ĐH Phoenix là 33. Hơn 50% sinh viên tham gia lớp học trực tuyến là nữ. Giáo dục trực tuyến cũng thúc đẩy thay đổi trong các trường cao đẳng truyền thống. Tính đến năm 2014, 93% trường cao đẳng truyền thống tại Mỹ cung cấp khóa học trực tuyến. Các trường đại học danh tiếng như California Berkeley, Harvard, Viện Công nghệ Massachusetts tổ chức học trực tuyến miễn phí với các bài giảng được ghi sẵn. 

Trước dịch Covid-19, học trực tuyến đã phát triển, kéo theo đó là lĩnh vực công nghệ giáo dục (edTech). Năm 2019, các khoản đầu tư vào lĩnh vực công nghệ giáo dục đạt 18,66 tỷ USD. Thị trường giáo dục trực tuyến dự kiến đạt 350 tỷ USD với các mô hình như dạy ngôn ngữ trực tuyến, dạy kèm online, sử dụng công cụ hội nghị, phần mềm học trực tuyến… 

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 khiến trường học đóng cửa đã khiến nền giáo dục toàn cầu thay đổi đáng kể. Trong đó, khái niệm “E-Learning”, giáo dục từ xa trên các nền tảng kỹ thuật số đã trở thành mô hình chung cho toàn thế giới. Ước tính 1,2 tỷ trẻ em không được đến trường và hầu hết phải chuyển sang học trực tuyến. E-Learning chính là phương pháp dạy, học trực tuyến mà ở đó chúng ta tận dụng kết nối internet để hỗ trợ cho quá trình học tập của bản thân mỗi người. Với hệ thống E-Learning được phát triển đảm bảo giúp việc tham khảo tài liệu giảng dạy, trao đổi trực tuyến với GV dễ dàng mà hoàn toàn không cần gặp mặt trực tiếp. Nó mở ra môi trường học tập mà đó có công nghệ lưu trữ, truyền tải dữ liệu được phát triển và hoàn thiện tốt. Qua đó việc tương tác ngay trên hệ thống được thực hiện tốt, đem lại hiệu quả học tập được cải thiện đáng