SKKN Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn Luyện từ và câu lớp 5

1. MỞ ĐẦU
2. Lí do chọn đề tài

Giáo dục tiểu học là nền tảng của giáo dục phổ thông. Thành quả giáo dục tiểu học có tác dụng cơ bản lâu dài, có tính quyết định đối với cuộc đời mỗi người. Những đức tính trung thực, công bằng, cẩn thận, lễ phép, hiếu thảo và những kĩ năng cơ bản nghe, nói, đọc, viết, tính toán … nếu không được hình thành vững chắc ở tiểu học thì sẽ khó có cơ hội hình thành và phát triển ở những cấp học cao hơn. Để đạt được những mục tiêu trên, môn Tiếng Việt đã đóng một vai  trò rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách, phẩm chất của con người. Môn Tiếng Việt cung cấp cho học sinh tri thức về ngôn ngữ học, trang bị cho học sinh công cụ để học tập tất cả các môn học khác trong nhà trường. Trong môn Tiếng Việt ở Tiểu học các phân môn được thiết kế có một mối quan hệ mật thiết, bổ trợ nhau nhằm từng bước giúp các em làm chủ được công cụ ngôn ngữ để học tập, để giao tiếp một cách đúng đắn, mạch lạc, tự nhiên trong các môi trường xã hội thuộc phạm vi hoạt động lứa tuổi. 

Dạy Luyện từ và câu có một ý nghĩa rất to lớn ở cấp Tiểu học. Luyện từ và câu là một phân môn trong môn học Tiếng Việt. Nó cung cấp cho học sinh hệ thống từ ngữ và kĩ năng sử dụng từ ngữ để diễn đạt chính xác nội dung của vấn đề. “Từ” là đơn vị trung tâm của ngôn ngữ. Vốn từ của học sinh phong phú và nắm chắc nghĩa của từ sẽ giúp các em trình bày câu nói, câu viết với tình cảm trong sáng. Với những câu văn gợi tả, gợi cảm giúp cho người nghe, người đọc hiểu ý diễn đạt của người viết, thấy hết “lời hay, ý đẹp” trong tâm hồn trong sáng của các em. Có vốn từ phong phú, các em sẽ hứng thú học tập và tạo điều kiện để các em có khả năng tự học và tinh thần học tập suốt đời. Đó là một khả năng không thể thiếu được của con người thời đại văn minh. 

Trong chương trình lớp 5, phân môn Luyện từ và câu rèn cho học sinh các kĩ năng dùng từ đặt câu và sử dụng các dấu câu; bồi dưỡng cho học sinh thói quen dùng từ đúng, nói và viết thành câu, có ý thức sử dụng tiếng Việt văn hoá trong giao tiếp.

Như vậy có thể nói: Phân môn Luyện từ và câu là cầu nối tất cả các phân môn của môn Tiếng Việt nói riêng, của các môn học trong cấp học nói chung. Xuất phát từ nhu cầu đổi mới của đất nước, nhằm cập nhật với thời đại, đáp ứng được đặc điểm tâm lý lứa tuổi, với trình độ của học sinh, nhằm giúp học sinh thích ứng với cuộc sống thực tiễn và sự phát triển mạnh mẽ của xã hội. Đòi hỏi người thầy phải đổi mới phương pháp, cách thức tổ chức các hoạt động dạy và học. Do vậy, dạy Luyện từ và câu có một ý nghĩa rất to lớn ở Tiểu học. Là người giáo viên nếu chỉ bằng lòng với những kiến thức mình đã có được ở trong trường học và lượng kiến thức đã được tiếp thu chuyên đề thì đó sẽ là một điều đáng tiếc. Theo tôi, một mặt phải nắm chắc được yêu cầu của cả cấp học, lớp học. Mặt khác, phải tiếp tục tìm tòi phương pháp, hình thức tổ chức cụ thể cho từng tiết học của mỗi phân môn. Sau một tiết dạy, phải tự đúc rút được kinh nghiệm để rồi tìm ra những cái hay hơn và mạnh dạn tổ chức các hoạt động dạy – học theo quy trình hợp lý, linh hoạt có sáng tạo nhằm đổi mới phương pháp dạy – học đạt hiệu quả cao trong giảng dạy. 

Có lẽ chúng ta cần nhìn nhận lại công tác quản lí dạy và học phân môn Luyện từ và câu trong nhà trường. Mặc dù cán bộ quản lý nhà trường rất tâm huyết, giáo viên nhiệt tình trong công tác giảng dạy nhưng công tác quản lí dạy và học nói chung và công tác chỉ đạo dạy phân môn Luyện từ và câu nói riêng thật sự còn nhiều hạn chế, vì nhiều lí do khách quan và chủ quan, tầm nhìn xa và rộng chưa có và còn mang tính hình thức nhiều hơn là thực tế. Hơn nữa, nhận thức của người giáo viên về vai trò của việc dạy và học phân môn Luyện từ và câu chưa thật đúng. Họ chỉ nghĩ đơn giản rằng dạy cho học sinh hiểu nội dung từng bài mà họ chưa thấy mục tiêu của mỗi bài là để đạt được mục tiêu chung của cả môn học, đó là rèn cho học sinh kĩ năng nghe – nói – đọc – viết trong từng bài học. Kĩ năng dạy học của giáo viên chưa thật vững vàng và kĩ năng học của học sinh còn chưa tốt. Vì vậy công tác quản lí chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn Luyện từ và câu trong môn học Tiếng Việt là hết sức quan trọng và cần thiết.

Chính vì vậy tôi xin mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn Luyện từ và câu lớp 5”.

1. Mục đích nghiên cứu:

– Giải quyết những khó khăn trong việc dạy phân môn Luyện từ và câu, rèn cho học sinh ý thức, thói quen và hoàn thiện kĩ năng dùng từ đặt câu, góp phần nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt.

– Nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, tích lũy thêm kinh nghiệm, giúp bản thân chỉ đạo giáo viên trong khối 5 dạy tốt phân môn phân môn Luyện từ và câu.

– Giúp cho giáo viên thấy rõ tầm quan trọng của phân môn phân môn Luyện từ và câu, kiên trì rèn luyện cho các em có thói quen dùng từ, đặt câu chính xác.

– Có những ý kiến đề xuất nhằm góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn Luyện từ và câu lớp 5.

III. Đối tượng nghiên cứu:

– Thực trạng của việc dạy Luyện từ và câu lớp 5.

– Biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn Luyện từ và câu lớp 5.

1. Phương pháp nghiên cứu:

      4.1. Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết:

Sử dụng phương pháp này khi nghiên cứu các tài liệu nói về vấn đề dạy học phân môn Luyện từ và câu, nghiên cứu các bài viết, công trình nghiên cứu trên tập san, tạp chí, … có liên quan đến đề tài để làm cơ sở cho việc điều tra thực trạng.

4. 2. Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin:

Bằng các câu hỏi phỏng vấn:

– Giáo viên trực tiếp giảng dạy khối 5.

– Học sinh khối 5.

4.3. Phương pháp thống kê, xử lí số liệu:

Dùng công thức toán học tính tỉ lệ % các số liệu thu được để có sự đánh giá đúng nhất.

Việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu trên được thực hiện một cách thống nhất, quan hệ chặt chẽ bổ sung lẫn nhau. 

1. Những điểm mới:

–  Bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên.

 – Đổi mới công tác sinh hoạt chuyên môn.

       – Đảm bảo về điều kiện, cơ sở vật chất và sự phối kết hợp giữa các tổ chức trong nhà trường và địa phương.   

1. NỘI DUNG
2. CƠ SỞ LÍ LUẬN:

        Tiếng Việt là tiếng nói phổ thông, tiếng nói dùng trong giao tiếp chính thức của cộng đồng các dân tộc sống trên đất nước Việt Nam. Bởi thế, dạy Tiếng Việt có vai trò cực kì quan trọng trong đời sống cộng đồng và trong đời sống của mỗi con người. Mục tiêu của chương  trình Tiếng Việt tiểu học ngoài việc cung cấp kiến thức tiếng Việt và thái độ, tình yêu tiếng Việt còn phải giúp học sinh giao tiếp tốt trong môi trường hoạt động lứa tuổi. Vì thế việc sử dụng từ ngữ đúng, nắm rõ nghĩa của từ có ý nghĩa quan trong trong giao tiếp, giúp học sinh tự tin tham gia vào hoạt động giao tiếp qua đó bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng và giàu đẹp của tiếng Việt.

Việc xác định mục tiêu của môn học có vai trò vô cùng quan trọng. Vì vậy, ngay từ đầu năm học người quản lí phải chú trọng việc kiểm tra nhận thức mục tiêu môn học của giáo viên. Nếu giáo viên nhận thức đúng thì sẽ có định hướng đúng khi dạy phân môn, đảm bảo nội dung và lựa chọn phương pháp dạy học hợp lí nhất.

Để giáo viên xác định rõ mục tiêu của môn học cán bộ quản lý khi dự giờ thăm lớp cần đánh giá và làm rõ mục tiêu của phân môn sau đó với đi đến đánh giá nội dung kiến thức học sinh tiếp thu được trong bài dạy của giáo viên. 

* Mục tiêu môn Tiếng Việt lớp 5:

– Hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng Việt (nghe, nói, đọc, viết) để học tập và giao tiếp trong môi trường hoạt động của lứa tuổi.

– Thông qua việc dạy và học tiếng Việt, góp phần rèn luyện các thao tác của tư duy.

– Cung cấp cho HS những kiến thức sơ giản về tiếng Việt và những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hoá và văn học của Việt Nam và nước ngoài.

– Bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.