SKKN Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 1 viết đúng và đẹp

PHẦN A: MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học đọc, học viết. Biết đọc, biết viết thì cả một thế giới mới rộng lớn sẽ mở ra trước mắt các em. Học chữ chính là công việc đầu tiên khi các em đến trường. Vì vậy dạy chữ chính là dạy người.
Tiểu học là bậc học nền tảng, dạy Tiếng Việt và tập viết Tiếng Việt là chúng ta đã trao cho các em chìa khóa để mở ra những cánh cửa bước vào tương lai, là công cụ để các em vận dụng suốt đời. Tập viết là một trong những nội dung có tầm quan trọng đặc biệt ở Tiểu học, nhất là đối với học sinh lớp 1. Tập viết trang bị cho học sinh bộ chữ cái La-tinh và những yêu cầu kỹ thuật để sử dụng bộ chữ cái đó trong học tập và giao tiếp. Với ý nghĩa này, tập viết không những có quan hệ mật thiết tới chất lượng học tập ở các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kỹ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường – kỹ năng viết chữ. Nếu chữ viết đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh thì học sinh có điều kiện ghi chép bài học tốt, nhờ vậy kết quả học tập sẽ tốt hơn. Viết xấu, tốc độ chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng học tập. Cố vấn Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn mình”.
Chữ viết và dạy viết được cả xã hội quan tâm. Nhiều thế hệ thày cô giáo đã trăn trở, góp công, góp sức để cải tiến kiểu chữ, nội dung cũng như phương pháp dạy học chữ viết. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn viết sai, viết xấu, viết chậm đặc biệt là học sinh lớp1. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ tới các môn học khác. Thực tế hiện nay, chữ viết của các em học sinh lớp 1 chưa được đẹp, chưa đúng mẫu, sự liên kết giữa các nét chữ, liên kết giữa các chữ cái chưa chuẩn, tốc độ viết còn chậm, học sinh sử dụng nhiều loại bút – nhiều màu mực để viết bài nên còn hạn chế trong việc giữ gìn “vở sạch – viết chữ đẹp”. Đây là một mảng quan trọng có ảnh hưởng lớn đến chất lượng học sinh và được các trường quan tâm.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài : “ Một số biện pháp giúp học sinh lớp 1 viết đúng và đẹp ’’.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Tìm ra các biện pháp hiệu quả nhất để:
Giúp học sinh lớp 1 viết đúng, viết đẹp.
Nâng cao chất lượng giờ dạy để học sinh viết đúng – đẹp – đảm bảo tốc độ.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
– Bảng chữ cái và các phương pháp dạy viết chữ.
IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM
– Giáo viên và học sinh lớp 1E.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1 Phương pháp nghiên cứu lí luận
2. Phương pháp quan sát
3. Phương pháp điều tra khảo sát
4. Phương pháp thống kê
VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
Thời gian thực hiện: Từ tháng ………và kết thúc vào tháng ………, thực hiện tại lớp 1E, tổng số 35 học sinh.
PHẦN B : NỘI DUNG
I . CƠ SỞ LÍ LUẬN
Muốn nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, người giáo viên cần nắm vững:
a) Yêu cầu cơ bản của dạy tập viết ở lớp 1:
– Kiến thức: Giúp học sinh có được những khái niệm cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình dáng, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, khoảng cách giữa các chữ, chữ ghi tiếng, cách viết các chữ viết thường, dấu thanh và chữ số.
– Kỹ năng: Viết đúng quy trình – nét, viết chữ cái và liên kết các chữ cái tạo thành chữ ghi tiếng theo yêu cầu liền mạch. Viết thẳng hàng các chữ trên dòng kẻ. Ngoài ra học sinh còn được rèn luyện các kỹ năng như: tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở… bài kiểm tra cuối năm là bài tập chép một đoạn trong bài tập đọc (không mắc quá 5 lỗi chính tả).
b) Chương trình và vở tập viết hiện hành:
– Muốn đổi mới phương pháp giảng dạy, giáo viên cần hiểu rõ ý đồ của vở tập viết. Cấu trúc mỗi bài gồm phần tập viết chữ cái và từ ứng dụng.
– Ở vở tập viết lớp 1, sau một bài học vần có một bài tập viết để học sinh rèn luyện cách viết các chữ vừa học.
– Các ký hiệu trong vở tập viết phải được học sinh nắm chắc như: đường kẻ ngang, đường kẻ dọc, quy định độ cao chữ cái, dấu chấm là điểm đặt bút đầu tiên của chữ, kí hiệu bài viết của tiết tập viết.
– Vở tập viết của Bộ giáo dục phát hành giúp học sinh không ngừng nâng cao về chất lượng chữ viết mà còn phối hợp với các môn học khác nhằm phát huy vai trò của phân môn tập viết. Chương trình tập viết lớp một gồm có:
+ Từ tuần 1 đến tuần 24: Sau mỗi bài học vần học sinh được luyện viết những chữ các em vừa học và khoảng 2 tuần có thêm 1 tiết tập viết.
+ Từ tuần 25 dến tuần 35: Mỗi tuần có 1 tiết tập viết, mỗi tiết 35 phút và học sinh được làm quen với chữ viết hoa.
II. CƠ SỞ THỰC TẾ
Tâm lý tình cảm có ảnh hưởng rất lớn tới quá trình nhận thức. Nếu trẻ được viết trong tư thế thoải mái, tâm trạng phấn khởi thì dễ có kết quả tốt. Ngược lại, nếu trẻ buồn phiền thì chữ viết cũng bị ảnh hưởng. HS lớp 1 còn rất non nớt, chuyển từ hoạt động vừa học vừa chơi ở mẫu giáo sang hoạt động học tập là chủ yếu nên khả năng tập trung của trẻ kém, tay trẻ còn non nớt.
1) Lý thuyết hoạt động:
Để viết được chữ thì học sinh phải hoạt động (phải tiêu hao năng lượng của thần kinh và bắp thịt). Hoạt động viết của học sinh được thực hiện qua thao tác sau:
– Làm quen với đối tượng: Khi giáo viên hướng dẫn thì trẻ sẽ tri giác bằng mắt, tai và tay sẽ làm theo.
– Nói điều mình tri giác được, vừa nói vừa đưa tay theo các đường nét của chữ cái để nhấn mạnh cách viết đồng thời nhận ra tên gọi, hình dáng chữ đó.
– Nói thầm kiến thức mới thu nhập được để tái hiện hình ảnh đó trong óc trước khi viết.
– Làm thử: Hình ảnh đã có trong óc cần được thể hiện trên bảng, trên giấy bằng các dụng cụ như bút bảng, phấn, bút mực.
– Kiểm tra lại kết quả so với mẫu để rút kinh nghiệm cho lần sau.
2) Đặc điểm đôi tay trẻ khi viết:
– Tay trực tiếp điều khiển quá trình viết của trẻ. Các cơ và xương bàn tay của trẻ đang độ phát triển nhiều chỗ còn sụn nên cử động các ngón tay vụng về, chóng mệt mỏi.
– Khi cầm bút các em có tâm lý sợ rơi. Điều này gây nên một phản ứng tự nhiên là các em cầm bút chặt, các cơ tay cứng nên khó di chuyển.
– Muốn có thói quen viết chữ nhẹ nhàng, thoải mái, trước hết học sinh phải biết kỹ thuật cầm bút bằng ba ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa), bàn tay phải có điểm tựa là mép cùi của bàn tay. Cầm bút phải tự nhiên, đừng quá chặt sẽ khó vận động, nếu lỏng quá sẽ không điều khiển được bút.
– Nếu các em cầm bút sai kỹ thuật bằng 4 đến 5 ngón tay, khi viết vận động cổ tay, cánh tay thì các em sẽ mau mệt mỏi, sức chú ý kém, kết quả chữ viết không đúng và nhanh được.

3) Đặc điểm đôi mắt trẻ khi viết:
– Trẻ tiếp thu hình ảnh chữ viết qua mắt nhìn. Vì vậy, nếu chữ viết được trình bày với kích thước quá nhỏ hoặc ánh sáng kém thì các em phải cúi sát xuống để nhìn cho rõ chữ, từ đó dẫn đến cận thị.
– Trong thời gian đầu, có thể các em nhận ra đúng hình chữ nhưng bàn tay chưa ghi lại đầy đủ hình dáng của mẫu chữ. Chỉ sau khi luyện tập, số lần nhắc đi nhắc lại nhiều hay ít tuỳ theo từng học sinh, thì các em mới chép đúng mẫu.
III. THỰC TRẠNG CHỮ VIẾT CỦA HỌC SINH LỚP 1
1. Ưu điểm:
– Hầu hết các em đều qua mẫu giáo.
– Sĩ số lớp vừa phải nên thuận lợi trong việc quản lý và đi sâu sát đến học sinh.
– Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học của các em, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập cần thiết cho các em.
– Cơ sở vật chất tốt, bàn ghế đúng kích cỡ, đủ ánh sáng.
– Nhìn chung học sinh lớp 1 bắt đầu học viết nắm được quy trình viết, biết cách viết chữ ghi âm Tiếng Việt.
– Về cơ bản, các em đã viết đúng mẫu các chữ cái để ghi âm, vần, tiếng và đảm bảo đúng cỡ chữ quy định.
– Khi viết các em đã thể hiện được tính thẩm mĩ, biết cách trình bày một bài viết.
– Tốc độ viết về cơ bản đã đạt được ở mức yêu cầu quy định.
2. Tồn tại :
– Một bộ phận không nhỏ học sinh viết chữ chưa đúng mẫu các chữ cái để ghi âm, vần, tiếng, không đúng cỡ chữ (độ cao, độ rộng) ghi dấu thanh không đúng vị trí.
VD: + HS thường viết sai mẫu chữ, nhất là những chữ dễ lẫn như: n với u; ô với â; s với r; tr với th; k với h …
+ Dấu thanh ghi không đúng vị trí như thừơng, phựơng, ngòai, qủa ..
– Một số HS chưa nắm chắc luật chính tả nên còn viết sai chính tả: ge, nge, ci …
– Phần lớn HS viết chữ chưa đẹp (chưa có tính thẩm mĩ) các nét chữ, con chữ chưa đều, sự kết hợp các con chữ chưa hài hoà, mềm mại, chữ viết nghiêng ngả (lúc viết bên phải, lúc viết bên trái) một cách tuỳ tiện. Một số HS chưa biết cách trình bày 1 bài viết sao cho cân đối, khoảng cách các vần, các từ xa.
3. Nguyên nhân :
– Trước hết là do nhận thức của người dạy và học, nhận thức của cha mẹ HS chưa thấy hết vị trí, tầm quan trọng của sự tác động qua lại giữa các môn học.
– Đa số phụ huynh chưa nắm được cấu tạo chữ viết theo chương trình mới.
– Trong giờ tập viết giáo viên chưa hướng dẫn một cách cơ bản, tỉ mỉ về việc viết đúng mẫu, chữ viết chưa đúng quy trình từ nét đầu tiên đến khi kết thúc một con chữ.
– Đôi tay của học sinh lớp 1 đang phát triển, nhiều chỗ còn là sụn nên cử động của các ngón tay vụng về, yếu, chóng mỏi.
– Khi viết các em còn ngồi sai tư thế nên viết nhanh mỏi ảnh hường tới chất lượng chữ viết.
– Các em cầm bút có tâm lý sợ rơi, cầm bút chặt, các cơ tay căng khó di chuyển, dường như các em viết toàn thân chứ không phải viết bằng tay, khi viết mím môi, mím lợi, tròn mắt. Học sinh viết rất khó khăn, viết chậm và một bộ phận không nhỏ học sinh viết chữ chưa đúng mẫu các chữ cái để ghi âm, vần, tiếng, không đúng cỡ chữ (độ cao, độ rộng, khoảng cách giữa các con chữ và giữa các chữ thường quá hẹp hoặc quá rộng). Ghi dấu thanh không đúng vị trí.
– Một nguyên nhân nữa là để đảm bảo tốc độ viết ngày càng tăng theo yêu cầu quy định nên nhiều học sinh viết còn chưa cẩn thận, chưa đúng cỡ chữ, độ cao, độ rộng, chữ viết không đều nhau.
IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH RÈN VIẾT CHỮ ĐÚNG VÀ ĐẸP :
Muốn học sinh viết đúng , viết đẹp tôi đã thực hiện một số biện pháp sau:
1.Biện pháp thứ nhất: Khảo sát nắm bắt tình hình lớp
– Khi bước vào lớp 1, một thế giới mới mở ra trước mắt các em. Các em được cô giáo uốn nắn những nét chữ đầu tiên. Mọi thứ tưởng chừng như đơn giản nhưng với các em viết chữ đúng ly, đúng dòng, đúng độ rộng thật khó. Chính vì vậy người giáo viên phải nắm bắt được tâm sinh lý, khả năng của các em để từ đó có biện pháp uốn nắn thích hợp.
– Để nắm được rõ tâm sinh lý của các em, người giáo viên cần phải gần gũi, chuyện trò cùng các em.
– Để nắm rõ khả năng viết chữ của các em, ngay từ những ngày hè nhận lớp, người giáo viên cần luyện cho học sinh tô chữ để rèn khả năng khéo léo của đôi tay và làm quen dần với các nét cơ bản, qua đó giáo viên sẽ nắm được phần nào khả năng viết của các em và từ đó có những biện pháp rèn chữ phù hợp nhất.
+Với những em nhút nhát thì giáo viên phải động viên khích lệ nhẹ nhàng, tránh gây áp lực cho các em ảnh hưởng tới chất lượng chữ viết.
+ Những em hiếu động, chưa tập trung thì giáo viên cần nghiêm khắc kết hợp khen ngợi khi các em có tiến bộ dù là tiến bộ rất nhỏ.
+ Những em nhận thức chậm giáo viên cần để ý và hướng dẫn kĩ lại cho học sinh nắm được cách viết.
+ Những em nhanh nhẹn nhưng chưa cẩn thận, giáo viên cần rèn cho các em tính cẩn thận khi viết chữ.
2.Biện pháp thứ 2: Chuẩn bị đầy đủ mọi phương tiện trước khi viết chữ
– Sau khi đã khảo sát và nắm bắt được tình hình lớp trong những buổi đầu năm , tôi tiến hành làm những công việc đầu tiên để chuẩn bị thật tốt cho quá trình dạy viết sắp tới :
a, Để một giờ tập viết thành công trước tiên phải có sự chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất.