SKKN Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp 3

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài:

         Như chúng ta đã biết, môn Tiếng Việt ở trường phổ thông có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ được thể hiện trong bốn kĩ năng: Nghe, nói, đọc, viết. Tập đọc là một phân môn của chương trình Tiếng Việt bậc Tiểu học. Đây là phân môn có vị trí đặc biệt trong chương trình vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho học sinh kĩ năng đọc – một kĩ năng quan trọng hàng đầu của học sinh ở bậc học đầu tiên, là chìa khóa để các em khám phá kho tàng tri thức trong suốt quá trình học tập sau này.

      Những kinh nghiệm của đời sống, những thành tựu văn hóa, khoa học, những tư tưởng, tình cảm của các thế hệ trước và của cả những người đương thời phần lớn đã được ghi lại bằng chữ viết. Nếu không biết đọc thì con người không thể tiếp thu nền văn minh của loài người, không thể sống một cuộc sống bình thường, hạnh phúc với đúng nghĩa của từ này trong xã hội hiện đại.

     Biết đọc con người đã nhân khả năng tiếp nhận tri thức lên nhiều lần. Từ đây, họ biết tìm hiểu, đánh giá cuộc sống, nhận thức các mối quan hệ tự nhiên, xã hội, tư duy. Biết đọc con người sẽ có khả năng chế ngự một phương tiện văn hóa cơ bản trong giao tiếp. Đặc biệt khi đọc các tác phẩm văn chương, con người không chỉ được thức tỉnh về nhận thức mà còn rung động tình cảm, nảy nở những ước mơ tốt đẹp, khơi dậy năng lực hành động, sức mạnh sáng tạo cũng như bồi dưỡng tâm hồn. 

Không biết đọc con người sẽ không có điều kiện hưởng thụ giáo dục mà xã hội dành cho họ, không thể hình thành và phát triển một nhân cách toàn diện. Đặc biệt, trong thời đại bùng nổ thông tin thì biết đọc lại càng quan trọng vì nó sẽ giúp con người ta sử dụng các nguồn thông tin, đọc chính là học. Vì vậy, dạy đọc có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Trong khi đó, việc dạy đọc ở trường Tiểu học bên cạnh những thành công vẫn còn nhiều hạn chế. Học sinh chưa đọc được như chúng ta mong muốn. Kết quả học đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành kĩ năng đọc. Khi dạy Tập đọc: Giáo viên cần đọc bài với giọng như thế nào? Làm thế nào để giúp học sinh đọc đúng, đọc hay…? Đó là những trăn trở của bản thân trong giờ dạy Tập đọc. Xuất phát từ những lí do trên tôi chọn đề tài: ” Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp 3″.

1.2 Mục đích nghiên cứu. Giúp học sinh lớp 3 đọc thành tiếng tốt, từ đó học sinh học tốt môn tiếng việt và các môn học khác.

1.3 Đối tượng nghiên cứu: Các phương pháp, quy trình dạy Tập đọc  với học sinh lớp 3. 

1.4 Phương pháp nghiên cứu: Thu thập tài liệu, nghiên cứu qua tài liệu. Điều tra khảo sát thực tế. Phân tích ngôn ngữ, so sánh, đối chiếu, thống kê và xử lý các số liệu thu được.

1. NỘI DUNG
2. Cơ sở lí luận.

Đọc là sự phát ra âm thanh: luồng hơi từ phổi qua thanh quản tạo âm thanh trên khoang miệng thoát ra ngoài. Việc tạo ra âm thanh đó chính là lời nói. Khi ta nói người khác nghe, phân biệt và hiểu được. 

Khi đọc văn bản có sự tham gia của các cơ quan trong cơ thể, như: hệ thần kinh, mắt, tai.. Việc đọc sẽ làm tiêu hao năng lượng cơ thể. Nên khi dạy Tập đọc, chúng ta nên giúp các em đọc với âm lượng vừa đủ với không gian lớp học. Không đọc nhỏ quá, người nghe sẽ không tiếp nhận được thông tin. Cũng không nên cho học sinh đọc quá to, quá nhiều trong một thời gian dài sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe của các em.  

Mục tiêu của chương trình phân môn Tập đọc là:

+ Phát triển các ky‎ năng đọc và nghe: Đọc thành tiếng, đọc thầm và hiểu nội dung. 

– Đọc thành tiếng: Phát âm đúng, ngắt nghỉ hợp lý. Tốc độ đọc khoảng 70 tiếng/phút. Cường độ đọc vừa phải không to quá hoặc nhỏ quá.

– Đọc thầm và hiểu nội dung: Biết đọc thầm không mấp máy môi. Nắm được nội dung các câu và hiểu nội dung bài.

– Nghe: nghe và nắm được cách đọc đúng các từ ngữ, câu, đoạn, bài; nghe hiểu các câu hỏi và yêu cầu của thầy cô; nghe – hiểu và có khả năng nhận xét ý kiến của bạn.

+ Trau dồi vốn tiếng Việt, văn học; phát triển tư duy, mở rộng sự hiểu biết của học sinh về cuộc sống.

+ Bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, tâm hồn lành mạnh trong sáng; tình yêu cái thiện, cái đẹp và thái độ ứng xử đúng mực trong cuộc sống; ham đọc sách và yêu thích tiếng Việt.

Ngoài ra, trong năm 2009, Bộ Giáo dục và Đào tạo còn ban hành Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kỹ năng các môn học, trong đó có phân môn Tập đọc.

Theo tài liệu Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kỹ năng với phân môn Tập đọc lớp 3 còn quy định rõ hơn tốc độ đọc: Giữa kỳ I khoảng 55 tiếng/ phút; cuối kỳ I khoảng 60 tiếng/ phút; giữa kỳ II khoảng 65 tiếng/ phút; cuối kỳ II khoảng 70 tiếng/ phút. So với lớp 2, tốc độ đọc và các kỹ năng đọc ở lớp 3 cao hơn một chút – Đây là lớp cuổi giai đoạn 1 (Lớp 1,2,3).

Người học sẽ đạt được mục tiêu chủ yếu của việc đọc là đọc thông thạo, hiểu được nội dung từ, câu, đoạn. Nêu được ‎nội dung chính của bài Tập đọc. Bước đầu học sinh biết đọc hay mà chưa yêu cầu học sinh đọc diễn cảm.

2. Cơ sở thực tiễn.

2.1. Chương trình phân môn Tập đọc lớp 3.

Dựa theo quan điểm dạy giao tiếp, quan điểm phân tích và quan điểm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh.

Phân môn Tập đọc lớp 3: Mỗi tuần có 4 tiết, trong đó có 1 buổi  có 2 tiết Tập đọc – Kể chuyện (Tập đọc 1,5 tiết, Kể chuyện chiếm khoảng 1/4 thời gian còn lại). Các bài Tập đọc thực hiện trong 33 tuần (trừ 2 tuần ôn tập và kiểm tra), gồm 93 bài, có 30 bài thơ và 63 bài văn xuôi, miêu tả, văn bản khoa học. 

Nội dung các bài Tập đọc bám sát các chủ điểm: Nhà trường, gia đình, quê hương các vùng miền và các dân tộc anh em.

Các hình thức luyện tập trong môn Tập đọc: Luyện đọc từ, câu, đoạn hay cả bài; trả lời câu hỏi tìm hiểu bài, câu hỏi liên hệ giáo dục kỹ năng sống, ý thức cộng đồng…

Như vậy, so với các phân môn khác của Tiếng Việt lớp 3, phân môn Tập đọc chiếm khối lượng nhiều nhất. Các phân môn: Tập làm văn, Luyện từ và câu, Tập viết, Kể chuyện chiếm 1 tiết/tuần (trừ Kể chuyện khoảng 1/2 tiết). 

Để học các phân môn khác của môn Tiếng Việt, trước tiên, ta phải học Tập đọc. Sách giáo khoa đã cấu trúc 01 tiết Tập đọc đầu, sau đó mới đến các phân môn: Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu, Tập viết, Tập làm văn. Hai tiết Tập đọc còn lại bố trí xen kẽ. Tập đọc là nguồn cơ sở cung cấp nguồn tư liệu, xuất hiện các kiến thức theo trục chủ điểm cho các phân môn còn lại của môn Tiếng Việt.  

Học tập đọc tốt giúp học sinh tiếp thu và học tốt các môn khác, như Toán, Tự nhiên và Xã hội, Đạo đức…Bởi có đọc đúng nhanh, hiểu được nội dung thì mới giúp học sinh giải quyết tốt các yêu cầu của môn học khác. Nếu đọc chậm, sai nội dung thì sẽ làm sai lệch kết quả. 

2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.

Là trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia. Học sinh lớp tôi được học 2 buổi/tuần.

Trong các năm học vừa qua, tôi được nhà trường phân công giảng dạy và chủ nhiệm lớp 3A. Lớp học của tôi có 27 học sinh. 100% học sinh con nông thôn. Có 12 HS nữ, gần 30% em là học sinh vùng công giáo.

Các em hầu hết ngoan có  y thức học tốt, rèn luyện tốt.

Bên cạnh đó các em còn hơi nhút nhát, giao tiếp hạn chế. Khả năng đọc không đồng đều. có 5-7 em đọc chậm. Kết quả khảo sát việc thực hiện phân môn Tập đọc trong lớp khi mới vào đầu năm học ……….., như sau: