SKKN Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường tại trường THPT

Phần I.  ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

Môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện là môi trường giáo dục mà người học được bảo vệ, không bị tổn hại về thể chất và tinh thần; không có tệ nạn xã hội, không bạo lực; người học, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên có lối sống lành mạnh, ứng xử văn hóa; người học được tôn trọng, đối xử công bằng, bình đẳng và nhân ái; được phát huy dân chủ và tạo điều kiện để phát triển phẩm chất và năng lực. Lý luận cũng như thực tiễn đã chứng minh, nếu môi trường giáo dục tốt, an toàn, lành mạnh, thân thiện thì học sinh có điều kiện học tập tốt, chất lượng giáo dục được nâng lên, và ngược lại. Do đó, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện là điều kiện tiên quyết để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục.  

Khẳng định vai trò to lớn của môi trường giáo dục đối với chất lượng, hiệu quả giáo dục, thời gian qua Đảng, Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo nhằm xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện để thúc đẩy giáo dục nước nhà phát triển như: Nghị định số 80/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017, quy định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường; Chỉ thị số 18/CT-TTg ngày 16/5/2017 về việc tăng cường giải pháp phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em; Quyết định số 1299/QĐ-TTg ngày 3/10/2018 về việc phê duyệt Đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018 – 2025”; Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 04/12/2019 và một số văn bản khác nhằm xây dựng và bảo đảm môi trường giáo dục an toàn. lành mạnh, thân thiện, phòng. chống bạo lực học đường theo tinh thần mới. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trong các trường học, Bộ GD&ĐT cũng đã ban hành Quyết định số 5886/QĐBGDĐT ngày 28/12/2017 về Chương trình hành động phòng, chống bạo lực học đường trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên giai đoạn 2017-2021; Chỉ thị số 505/CT-BGDĐT ngày 20/2/2017 về việc tăng cường các giải pháp đảm bảo an toàn trong các cơ sở giáo dục và một số Thông tư như Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT ngày 18/12/2017 về công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông; Thông tư 33/2018/TT-BGDĐT ngày 25/12/2018 về công tác xã hội trong trường học; Thông tư 06/2019/TT-BGDĐT ngày 12/4/2019 quy định về quy tắc ứng xử trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông. giáo dục thường xuyên và một số đề án. văn bản chỉ đạo khác. 

Tại Nghệ An, trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Chính phủ và Bộ GD&ĐT, UBND tỉnh và Sở GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo triển khai trong toàn tỉnh; gần đây UBND tỉnh có Công văn số 1708/UBND.VX ngày 20/3/2019 về việc tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị định 80 của Chính phủ; Kế hoạch số 520/KH-UBND ngày 26/8/2019 về việc thực hiện Đề án xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2019 – 2025 và nhiều văn bản khác. Do đó, vấn đề xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường cũng là vấn đề then chốt trong công tác quản lý, được đặt ra có tính chất cần thiết để nâng cao hiệu quả trong quản trị trường học. 

Trường THPT Thái Lão là CSGD trực thuộc Sở GD&ĐT Nghệ An. Thực hiện hướng dẫn của các cấp, trực tiếp là Sở GD&ĐT, xuất phát từ nhận thức đúng vai trò của việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn. lành mạnh, thân thiện là điều kiện tiên quyết để thực hiện tốt nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong các nhà trường. Trường THPT Thái Lão đã xác định đây là một nội dung, một nhiệm vụ chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là vấn đề có tính bức thiết đối với nhà trường nên tập trung chỉ đạo và thực hiện. Nhà trường đã triển khai nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của cấp trên, chủ động thực hiện nhiều biện pháp ngăn chặn bạo lực học đường, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, phù hợp điều kiện thực tế của địa phương, đơn vị, nhờ đó chất lượng và hiệu quả giáo dục được giữ vững và nâng cao.  

Trên cơ sở các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của các cấp, kết hợp thực tiễn triển khai thực hiện và hiệu quả đạt được, chúng tôi đúc kết thành đề tài: “Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường tại trường THPT Thái Lão”. 

Đây là đề tài hoàn toàn mới, chưa có đơn vị, cá nhân nào đã nghiên cứu trước đó. Đề tài xuất phát từ tình hình thực tiễn của địa phương, đơn vị, đưa ra được những  giải pháp có tính khả thi để các cấp quản lý giáo dục, các cơ sở giáo dục trên địa bàn huyện và tỉnh nghiên cứu, chỉ đạo, triển khai thực hiện và phối hợp triển khai thực hiện.  

2. Mục đích nghiên cứu 

Nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp giải pháp khả thi, hiệu quả chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường tại trường THPT Thái Lão nói riêng và các trường phổ thông nói chung.  

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 

Xác định cơ sở lí luận và thực tiễn của mục tiêu, nhiệm vụ “giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường trong trường THPT”. 

Phân tích thực trạng của việc thực hiện môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường trước và sau khi thực hiện các giải pháp để thấy được tính khả thi và hiệu quả của những giải pháp đề ra. 

4. Phương pháp nghiên cứu 

• Phương pháp lí luận: Căn cứ vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo về mục tiêu, nhiệm vụ “giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường  trong trường THPT”. 
• Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: quan sát, điều tra, thực nghiệm, tổng hợp kinh nghiệm nhằm xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường  trong trường THPT. 

5. Điểm mới của đề tài 

Đề tài phân tích và chứng minh việc thực hiện tốt môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường trong Trường THPT 

Thái Lão đã góp phần xây dựng, phát triển môi trường giáo dục tại Nhà trường hiện nay, đặc biệt góp phần quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu cao nhất là góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 

Những giải pháp đưa ra trong đề tài được thực hiện trên cơ sở vận dụng sáng tạo văn bản chỉ đạo của cấp trên phù hợp với tình hình thực tiễn của nhà trường và địa phương nên đã đem lại kết quả đáng kể góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở Trường THPT Thái Lão trong những năm qua, 

“Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường  trong trường THPT” đã được nhiều nhà trường quan tâm nhưng trong thời gian qua chưa có đơn vị, cá nhân nào xây dựng, đúc kết thành đề tài SKKN để triển khai áp dụng và nhân rộng. 

6. Cấu trúc của đề tài 

Phần I: Đặt vấn đề 

1. Lí do chọn đề tài. 
2. Mục đích nghiên cứu. 
3. Nhiệm vụ nghiên cứu. 
4. Phương pháp nghiên cứu. 
5. Điểm mới của đề tài. 

Phần II: Nội dung 

1. Cơ sở lí luận.  
2. Thực trạng công tác xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện tại Trường THPT Thái Lão. 
3. Các giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường tại trường THPT Thái Lão.  
4. Kết quả thực hiện. 

Phần III: Kết luận 

1. Kết luận 
2. Kiến nghị 

Phần II.  NỘI DUNG 

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 

1. Các khái niệm 

Nghị định số 80/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ gồm 4 Chương, 17 Điều, trong đó quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, đặc biệt làm rõ các khái niệm:  

+ Môi trường giáo dục là tất cả các điều kiện về vật chất và tinh thần có ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục, học tập, rèn luyện và phát triển của người học. 

+ Môi trường giáo dục an toàn là môi trường giáo dục mà người học được bảo vệ, không bị tổn hại về thể chất và tinh thần. 

+ Môi trường giáo dục lành mạnh là môi trường giáo dục không có tệ nạn xã hội, không bạo lực; người học, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên có lối sống lành mạnh, ứng xử văn hóa. 

 +  Bạo lực học đường là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của người học xảy ra trong cơ sở giáo dục hoặc lớp độc lập. 

+ Phòng, chống BLHĐ ở các cơ sở giáo dục: Phòng chống BLHĐ ở các cơ sở là những biện pháp nhằm ngăn ngừa và xử lý tình huống bạo lực xảy ra với những đối tượng có liên quan trực tiếp hoặc tham gia vào quá trình chăm sóc, giáo dục ở các cơ sở giáo dục. 

2. Sự cần thiết phải xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường trong các CSGD 

Trong những năm qua, mặc dù Trường THPT Thái Lão không xảy ra những vụ việc về bạo lực học đường, tuy nhiên, đâu đó tại một số nhà trường ở Nghệ An nói riêng và cả nước nói chung, vẫn còn tình trạng mất an toàn, bạo lực học đường.