SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học Tập viết lớp 1 ở Trường Tiểu học

I. MỞ  ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Tiếng Việt là môn học có vị trí quan trọng ở Tiểu học. Việc dạy học Tiếng Việt nhằm mục đích tạo cho học sinh năng lực sử dụng Tiếng Việt văn hoá để suy nghĩ giao tiếp và học tập. Thông qua việc học Tiếng Việt, nhà trường rèn luyện cho các em năng lực tư duy, phương pháp suy nghĩ, giáo dục các em những tư tưởng, tình cảm lành mạnh, trong sáng.
Với tinh thần đổi mới về nội dung và phương pháp dạy học, trước những yêu cầu của chương trình và sách giáo khoa Tiểu học mới, thì mục tiêu của môn Tiếng Việt không chỉ dừng lại ở việc dạy cho học sinh đọc thông, viết thạo mà việc rèn luyện chữ cho học sinh đang được đặt lên hàng đầu.
Người ta thường nói: “Nét chữ, nết người”. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình. Bởi vậy, vấn đề rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiểu học là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi chữ viết của học sinh, đặc biệt là học sinh đầu cấp Tiểu học, rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như: tính kỷ luật, tính cẩn thận và óc thẩm mĩ.
Tính đến nay, Bộ Giáo dục đã nhiều lần ban hành những quy định về thay đổi chữ viết ở Tiểu học. Sau nhiều lần thay đổi, chúng ta lại quay trở về với mẫu chữ mềm mại, thanh gọn hơn trước kia nhằm giúp học sinh viết chữ đẹp hơn và có thẫm mĩ hơn. Tuy nhiên, sau mỗi lần thay đổi như vậy lại có những điều làm được và chưa làm được.
Thực trạng chữ viết của học sinh Trường Tiểu học Yên Phong nói chung, học sinh khối lớp 1 nói riêng hiện nay chữ viết còn chưa đúng ô li, kích cỡ, nét chữ chưa đều, thế chữ không ổn định, trình bày không sạch sẽ, rõ ràng. Điều đó không thể trở thành một học sinh hoàn thành toàn diện được. Nó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác nói chung.
Là một giáo viên dạy lớp 1 nhiều năm, tôi nhận thấy Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ cho học sinh lớp 1 lại càng quan trọng hơn. Vậy nên tôi rất muốn giảng dạy môn Tập viết thật tốt để học sinh viết đẹp hơn, sạch hơn và cẩn thận hơn nhằm nâng cao chất lượng dạy – học ở Tiểu  học nói chung và dạy – học chữ viết nói riêng.
Chính vì thấy được tầm quan trọng của môn Tập viết, tôi đi sâu tìm hiểu, học hỏi và đưa ra: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học Tập viết lớp 1 ở Trường Tiểu học Yên Phong ”, giúp học sinh viết chữ đẹp hơn, mong các em trở thành những con người phát triển toàn diện, có ích cho đất nước.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Với đề tài này, tôi muốn góp phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập viết, để tìm ra phương pháp giúp giáo viên rèn luyện cho học sinh lớp 1 viết đẹp hơn, đặc biệt viết chính tả sau này được tốt hơn.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Học sinh lớp 1B
Trường Tiểu học Yên Phong, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
– Phương pháp nghiên cứu lí luận
– Phương pháp quan sát
– Phương pháp phân tích
– Phương pháp  điều tra giáo dục
– Phương pháp kiểm tra, thống kê kết quả
– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
– Phương pháp thực nghiệm

II. NỘI DUNG
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Rèn chữ viết là rèn cho học sinh ý thức cẩn thận, tính kỉ luật, lòng tự trọng góp phần hình thành nhân cách con người mới. Chữ viết là một trong những kĩ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường. Chữ viết của học sinh có ảnh hưởng lớn đến chất lượng học tập ở tất cả các môn học.
Rèn chữ đẹp là yêu cầu không thể thiếu được đối với học sinh tiểu học, đặc biệt là học sinh các lớp đầu cấp và chữ viết của mỗi con người sau này ra sao tất cả phụ thuộc vào nét chữ của ngày đầu đi học được thầy cô uốn nắn.
Rèn chữ đẹp cho học sinh là giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh biết kĩ thuật viết chữ đúng đẹp, đúng kích cỡ, đúng mẫu chữ quy định, trình bày khoa học.
Học sinh lớp 1 ngày đầu tiên đi học ở trường phổ thông còn rất nhiều bỡ ngỡ. Việc làm quen với chữ viết đối với các em thật khó khăn bởi đôi tay còn vụng về, lóng ngóng. Vậy nên tôi luôn trăn trở suy nghĩ một câu hỏi: Ở lớp 1 có nên tiến hành dạy các em viết đẹp ngay không ? Sau nhiều năm đúc rút qua việc giảng dạy môn Tập viết tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 1 nếu cùng một lúc đòi hỏi các em viết đúng, viết đẹp ngay là một điều không thực tế, khó có thể thực hiện được. Để làm tốt công tác này với trách nhiệm và lương tâm của một nhà giáo không muốn học sinh mình viết xấu, viết nguệch ngoạc. Bản thân tôi đã không ngừng học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp, bạn bè, các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, thông qua hoạt động thực tiễn, kết hợp với tham khảo tài liệu sách báo, các phương tiện thông tin đại chúng làm cơ sở cụ thể áp dụng vào nghiên cứu ở Trường Tiểu học Yên Phong nói chung và lớp 1B nói riêng. Qua đó củng cố, rèn luyện và nâng cao những kiến thức, kĩ năng đã được trang bị ở trường Sư phạm đồng thời nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, làm tốt công tác giảng dạy và giáo dục, góp phần hạn chế tình trạng học sinh viết chữ xấu trong trường.

2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
2. 1. Đối với học sinh
Trong những năm qua thực trạng chữ viết của học sinh Trường Tiểu học Yên Phong có phần khiêm tốn, hàng năm kết quả xếp loại vở sạch chữ đẹp ở Huyện còn chưa đảm bảo chỉ tiêu đề ra. Phong trào giữ vở sạch, viết chữ đẹp ở trường chưa tích cực. Với thực trạng chung như vậy tôi đã nghiên cứu tìm ra những nguyên nhân cơ bản sau:
– Một số bàn, ghế khi học sinh ngồi viết còn chưa phù hợp, cao quá hoặc thấp quá so với các em. Phòng học thiếu ánh sáng do ảnh hưởng của các mảng tường bị mốc, bảng viết lớn của giáo viên đã cũ, phấn viết lên bị trơn trượt.
– Trình độ học sinh không đồng đều nên gặp nhiều khó khăn trong việc kèm cặp các em học tập, đặc biệt là trong phân môn Tập viết.
– Vở tập viết của học sinh còn mỏng nên rất dễ bị quăn mép, bị nhoè, thấm trang.
– Phụ huynh thường mua loại bút kém chất lượng, bảng mêca không thích hợp. Bên cạnh đó số ít phụ huynh còn chưa chú ý đến việc rèn chữ đẹp vì quan niệm rằng chỉ cần viết ra chữ đọc được là được không cần viết đẹp, chỉ chú trọng đến việc học văn hóa.
– Mẫu chữ như các nét cơ bản, tiếng, từ, cụm từ không có mẫu sẵn trong bộ chữ Tập viết.
– Ý thức rèn chữ của các em chưa cao, ngại viết, viết khoán cho xong không cần đẹp.
– Tuy lớp có sĩ số đông nhưng phần lớn các em đều là con nhà nông, đời sống kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, việc đầu tư thời gian cũng như đồ dùng học tập của con em còn hạn chế. Góc học tập chưa đủ ánh sáng, bàn ghế ngồi học ở nhà còn tạm bợ, tư thế ngồi học, cách cầm bút chưa đúng cách.
2. 2.  Đối với giáo viên
Khả năng viết chữ và thực trạng dạy Tập viết của giáo viên Tiểu học:
– Chữ viết giáo viên mới nhìn thì đẹp, rõ ràng nhưng một số nét chưa
đúng mẫu, đúng kích cỡ. Phương pháp, kĩ thuật rèn viết chữ đúng, chữ đẹp cho học sinh còn hạn chế. Có những giáo viên còn viết theo thói quen của mình.
– Việc chuẩn bị cho giờ dạy Tập viết của giáo viên chưa được chu đáo ở các lớp Tiểu học như: Thiết kế kế hoạch bài học tiết Tập viết còn sơ sài. Thực hiện thiết kế bài học trong giờ dạy trên lớp một cách qua loa.
– Giáo viên chưa hướng dẫn học sinh một cách cơ bản, tỉ mỉ về việc viết chữ đúng mẫu, cũng như trình bày theo từng loại văn bản.
3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP N NG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC TẬP VIẾT Ở LỚP 1.
Với những nguyên nhân trên bản thân tôi rất lo lắng cho chất lượng chữ viết chung của nhà trường cũng như chất lượng của lớp mình phụ trách. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học Tập viết cho học sinh lớp 1 giúp học sinh viết chữ đúng, đẹp. Muốn học sinh viết đúng để dẫn đến viết đẹp tôi đã kiên trì thực hiện một số giải pháp sau.
3. 1. Điều kiện về cơ sở vật chất
a. Ánh sáng phòng học, bảng lớp, bàn ghế của học sinh.
Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc viết chữ và sức khoẻ của học sinh. Hiện nay hầu hết các trường Tiểu học trong toàn huyện đều đảm bảo các yêu cầu cơ bản. Ánh sáng theo tiêu chuẩn học đường có bảng chống loá, bàn ghế đúng kích cỡ, tiêu chuẩn đối với học sinh lớp 1.
b. Đồ dùng học tập của học sinh.
Ngay từ khi nhận lớp tôi đã gặp gỡ, trao đổi với từng phụ huynh. Hướng dẫn phụ huynh tìm mua bút, bảng, phấn có chất lượng tốt. Thực tế dạy viết hiện nay cho thấy sử dụng bảng con trong việc rèn chữ cho học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 1 vẫn là tối ưu nhất. Có nhiều học sinh được bố mẹ mua cho bảng làm bằng chất liệu mica màu trắng, dùng bút dạ viết bảng. Dùng loại bảng và bút này có nhiều hạn chế: bảng trơn, học sinh không chủ động, mực ra đậm nhạt không đều, khi xoá dễ gây bẩn, mất vệ sinh. Hơn nữa, do bút to quá cỡ tay cầm bút của học sinh khiến các em khó điều khiển ngòi bút khi viết chữ. Cho nên trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đã đưa ra những loại bút, bảng, phấn  để phụ huynh