SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đảm bảo chất lượng tại Trường THPT

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng là một trong những môi trường giáo dục uy tín trên địa bàn Thành phố Vinh nói riêng và của tỉnh Nghệ An nói chung. Với bề dày truyền thống trên 100 năm, chất lượng giáo dục đã được khẳng qua các thời kỳ với nhiều thành tích được ghi nhận. Những thành tích đó là kết quả của sự nỗ lực, là trách nhiệm, nhiệt huyết tận tâm của cả thầy và trò.  

Để phát huy và tiếp tục khẳng định vị thế tốp đầu của nền giáo dục tỉnh nhà, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã và đang thực hiện các nhiệm vụ như đổi mới dạy học và kiểm tra đánh giá phù hợp với yêu cầu tuyển sinh Đại học trong gia đoạn hiện nay; tăng cường giáo dục toàn diện đáp ứng nhu cầu phát triển năng lực; liên kết hợp tác… và đặc biệt là thực hiện công tác đảm bảo chất lượng. 

Công tác đảm bảo chất lượng hiện nay đã và đang trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong hoạt động của cơ sở giáo dục. Hoạt động đảm bảo chất lượng không những giúp cho mỗi đơn vị trường học hoàn thiện về mặt chất lượng mà còn giúp khẳng định uy tín của Nhà trường đối với người học, phụ huynh, các nhà tuyển dụng lao động và xã hội.  

Để đạt được các mục tiêu giáo dục đề ra thì một trong những nhiệm vụ quan trọng của Nhà trường là phải xây dựng được một hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong đủ mạnh, đạt chất lượng để từ đó tiến tới việc tự chủ và đáp ứng mức yêu cầu mà xã hội đặt ra. Mọi hoạt động đảm bảo chất lượng trong nhà trường đều được thực hiện dựa trên sự hỗ trợ của hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong. Chính vì vậy, hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong là nhân tố quyết định cho thành công của công tác đảm bảo chất lượng trong nhà trường.  

Trên tinh thần thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 Hội nghị Trung ương 8, khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025, Nghị quyết số 02- NQ/ĐU.SGD&ĐT ngày 22 tháng 3 năm 2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ Sở Giáo dục và Đào tạo về đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Theo kế hoạch, từ năm học 2021 – 2022, Nghệ An sẽ áp dụng mô hình CIPO trong đảm bảo chất lượng giáo dục đối với các cơ sở giáo dục phổ thông, nhằm đảm bảo quy trình đầu vào, đầu ra ở các nhà trường. Thực hiện mô hình này, Nghệ An cũng đặt mục tiêu xây dựng môi trường học tập đảm bảo thân thiện, an toàn, lành mạnh trong giảng dạy và học tập. 

Thực hiện nhiệm vụ năm học, tiếp thu các văn bản chỉ đạo của Ngành trường THPT Huỳnh Thúc Kháng triển khai, thực hiện công tác đảm bảo chất lượng trong năm học vừa qua và bước đầu thu được một số kết quả nhất định trong việc quản lý kiểm soát chất lượng dạy và học. Từ những lý do trên, nhóm tác giả chúng tôi xin chia sẻ kinh nghiệm: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đảm bảo chất lượng tại Trường trung học phổ thông Huỳnh Thúc Kháng, Thành phố Vinh, Nghệ An.  

• Mục đích của đề tài 

Tăng cường hiệu quả công tác đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018. Xây dựng các tiêu chí đánh giá chuẩn bị nền tảng kiến thức vững chắc, toàn diện, các giá trị sống, kỹ năng mềm và kỹ năng toàn cầu cho học sinh, có khả năng đáp ứng hiệu quả nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao. Chủ động chuẩn bị các điều kiện để được công nhận trường đạt chuẩn Quốc gia lần 2, trở thành trường trọng điểm tiên tiến khu vực Bắc Trung Bộ; nâng cao vị thế và uy tín trong hệ thống giáo dục của tỉnh nhà và khu vực, góp phần quan trọng thúc chất lượng giáo dục Tỉnh Nghệ An. 

• Tính mới và kết quả đạt được của đề tài 

Đề tài nghiên cứu lý luận và thực tiễn của công tác đảm bảo chất lượng, từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đảm bảo chất lượng giáo dục trong trường THPT nói chung và tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. 

Đây là đề tài đầu tiên của trường Huỳnh Thúc Kháng nghiên cứu về công tác đảm bảo chất lượng giáo dục 

Đề tài đã giúp cho tổ đảm bảo chất lượng nhà trường, Ban giám hiệu, Tổ chuyên môn, giáo viên có cách nhìn đầy đủ hơn về công tác đảm bảo chất lượng giáo dục. Mặt khác đề tài cũng góp phần tuyên truyền, lan tỏa công tác đảm bảo chất lượng giáo tại Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng nói riêng và một số trường THPT trên địa bàn. 

Đề tài góp phần trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại cơ sở giáo dục. 

• Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 

• Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đảm bảo chất lượng.  
• Phạm vi nghiên cứu: tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, Thành phố Vinh, Nghệ An.  

Khảo sát, xin ý kiến phục vụ cho đề tài: Trường THPT Nguyễn Duy Trinh – 

Nghi Lộc, Trường THPT Cửa Lò – Thị xã Cửa Lò, Trường THPT Kỳ Sơn – Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An. 

• Thời gian thực hiện: Từ năm học 2021 – 2022 đến nay. 

• Phương pháp nghiên cứu 

• Phương pháp nghiên cứu lí thuyết 

Tìm hiểu, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, đánh giá các tài liệu về công tác 

đảm bảo chất lượng giáo dục cấp trung học phổ thông. 

• Nhóm phương pháp thực tiễn 

• Phương pháp điều tra bảng hỏi: Thông qua hệ thống câu hỏi để làm rõ thực trạng công tác đảm bảo chất lượng giáo dục cấp trung học phổ thông tại một số trường THPT trên địa bàn. 

• Phương pháp điều tra giáo dục: Là phương pháp xây dựng và sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến để thu thập ý kiến của các thầy giáo cô giáo, phụ huynh, học sinh về thực trạng công tác đảm bảo chất lượng giáo dục cấp trung học phổ thông hiện nay tại một số trường THPT trên địa bàn. 

• Phương pháp phỏng vấn: Là phương pháp thu thập thông tin dựa trên cơ sở quá trình giao tiếp bằng lời nói có tính đến mục đích đề ra. 

PHẦN II: NỘI DUNG 

• Cơ sở lí luận 

• Các văn bản chỉ đạo 

• Thông tư số 18/2018/TT-BGDĐT, ngày 22 tháng 8 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận trường đạt chuẩn quốc gia đối với trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học;  
• Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học; 
• Thông tư số 26/2020/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 8 năm 2020 Sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; 
• Quyết định số 30/2017/QĐ-UBND ngày 23/02/2017 của UBND tỉnh Nghệ An về việc ban hành Quy định phân công, phân cấp quản lí tổ chức bộ máy và cán bộ, công chức, viên chức; 
• Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 Hội nghị Trung ương 8 Khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; 
• Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX, nhiệm kỳ 20202025; Nghị quyết số 02-NQ/ĐU.SGD&ĐT ngày 22 tháng 3 năm 2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ Sở Giáo dục và Đào tạo về đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030; 
• Kế hoạch số 1722/KH-SGD&ĐT ngày 27 tháng 8 năm 2021 về công tác đảm bảo chất lượng trong các cơ sở giáo dục phổ thông tỉnh Nghệ An; 
• Hướng dẫn số 1764/SGD&ĐT ngày 01/09/2021 của Sở GD&ĐT Nghệ An về việc thực hiện nhiệm vụ năm học 2021-2022; 
• Hướng dẫn số 1887/SGD&ĐT ngày 16 tháng 9 năm 2021 về hướng dẫn thực hiện công tác đảm bảo chất lượng trong các cơ sở giáo dục phổ thông. 

Ngoài ra, trong một thời gian triển khai thực hiện, các quy định về KĐCLGD đã và đang được đưa vào trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ở cấp cao nhất (Luật Giáo dục năm 2005: Điều 17 và 58; Luật Sửa đổi và bổ sung một số điều của Luật Giáo dục năm 2009: Mục 3a gồm có 3 điều bổ sung về KĐCLGD; Luật Giáo dục đại học). Chính phủ có các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện (Nghị định số 75/2006/NĐ-CP Chương II, Điều 38-40 về KĐCLGD; Nghị định số 31/2011/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Điều 38 và 39 của Nghị định số 75/2006/NĐ-CP;). Công tác đảm bảo và KĐCLGD cũng được quy định cụ thể trong các văn bản quan trọng khác của Chính phủ như Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 với yêu cầu “xây dựng hệ thống kiểm định độc lập về chất lượng giáo dục, thực hiện kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục của các cấp học, trình độ đào tạo và kiểm định các chương trình giáo dục nghề nghiệp, đại học”. Trong quyết định của Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch mạng lưới các trường đại học và cao đẳng giai đoạn 2006 – 2020 đã đưa ra giải pháp “Triển khai đại trà công tác đánh giá và KĐCLGD đại học”. 

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quy trình và chu kỳ KĐCLGD, các bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục. Các văn bản quy phạm pháp luật là những công cụ pháp lý quan trọng để triển khai các hoạt động KĐCLGD ở Việt Nam. Các văn bản đó còn tạo ra một hành lang pháp lý để đảm bảo cho công tác KĐCLGD được triển khai một cách ổn định và bền vững. Tuy nhiên, phần lớn công tác đảm bảo chất lượng đang được triển khai hiệu quả và rộng rãi ở bậc Đại học, còn hạn chế ở bậc THPT.  

• Tổng quan chung về công tác đảm bảo chất lượng giáo dục 

1.2.1. Một số hiểu biết chung về đảm bảo chất lượng giáo dục 

Đảm bảo chất lượng trong giáo dục có thể hiểu là hình thức quản lý chất lượng được thực hiện trước và trong quá trình giáo dục. Đảm bảo chất lượng nhằm phòng ngừa sự xuất hiện sai sót trong quá trình giáo dục tránh tạo ra những “sản phẩm giáo dục” có chất lượng thấp. Tiêu chuẩn Việt Nam xác định: Đảm bảo chất lượng là toàn bộ hoạt động có kế hoạch và hệ thống được tiến hành trong một hệ chất lượng và được chứng minh là đủ sức cần thiết để tạo sự tin tưởng thoả đáng rằng thực thể (đối tượng) sẽ thoả mãn đầy đủ các yêu cầu chất lượng. Đảm bảo chất lượng là phương tiện tạo ra sản phẩm không có sai sót do lỗi trong quá trình sản xuất hay giáo dục gây ra vì thế chất lượng được giao phó cho mỗi người tham gia trong quá trình sản xuất hay giáo dục. Từ ý tưởng này mà người ta quan tâm đến việc tạo nên hệ thống quy chuẩn chất lượng khi áp dụng mô hình đảm bảo chất lượng để những người trực tiếp làm ra sản phẩm phải tự nhận thức được tầm quan trọng của chất lượng, biết cách làm thế nào để đạt được chất lượng cao hơn và tự mình mong muốn làm điều đó, hơn thế nữa còn lôi kéo, vận động người khác cùng làm tốt như họ hoặc làm tốt hơn bản thân họ. Như vậy, đảm bảo chất lượng giáo dục là một hệ thống các biện pháp, các hoạt động có kế hoạch được tiến hành trong và ngoài nhà trường được chứng minh là đủ mức cần thiết để tạo ra sự tin tưởng thoả đáng rằng các hoạt động và sản phẩm (học sinh) sẽ thoả mãn đầy đủ các yêu của về chất lượng giáo dục theo chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục. 

Đảm bảo chất lượng đào tạo bao gồm đảm bảo chất lượng bên trong (intemal quality assurance) và đảm bảo chất lượng bên ngoài (extemal quality assurance) nhà trường. Đảm bảo chất lượng bên trong do nhà trường đảm nhận, đảm bảo chất lượng bên ngoài do các cơ quan chức năng bên ngoài nhà trường thực hiện (gồm cả các cơ quan kiểm định chất lượng). Đảm bảo chất lượng bên trong nhà trường là nhân tố quan trọng nhất, nhà trường chủ động tạo nên chất lượng. 

1.2.3. Sự cần thiết phải xây dựng các giải pháp đảm bảo chất lượng trong các trường trung học phổ thông 

Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP ngày 02/11/2005 của Thủ tướng Chính phủ về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006 – 2020 nêu rõ một trong những nhiệm vụ và giải pháp đổi mới giáo dục là: Triển khai đổi mới phương pháp giáo dục theo 3 tiêu chí: trang bị cách học; phát huy tính chủ động của người học; sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong hoạt động dạy và học. Khai thác các nguồn tư liệu giáo dục mở và nguồn tư liệu trên mạng Internet. Lựa chọn, sử dụng các chương trình, giáo trình tiên tiến của các nước. 

Hướng tới xây dựng chuẩn chất lượng đã được ngành giáo dục đặt ra là vấn đề trọng tâm cần giải quyết, được coi như mốc cơ bản đối với những trường muốn khẳng định chất lượng giáo dục. Trong xu thế hội nhập quốc tế diễn ra ngày càng sâu rộng như hiện nay khiến các cơ sở giáo dục bắt buộc phải tìm cho mình những thước đo mới tầm cỡ quốc tế, phù hợp với xu thế đổi mới giáo dục.