SKKN Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý và sử dụng cơ sở vật chất ở trường thpt

PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài Để có một hệ thống cơ sở vật chất đầy đủ, trường lớp khang trang đáp ứng với mục tiêu giáo dục thì việc xây dựng cơ sở vật chất không chỉ là trách nhiệm hoàn toàn của Nhà nước mà phải nhờ vào sự đóng góp của nhân dân, chính quyền địa phương và các bậc phụ huỵnh học sinh, dựa vào sức mạnh cộng đồng thông qua hoạt động xã hội hóa giáo dục. Cơ sở vật chất của nhà trường là điều kiện quan trọng, một trong những thành tố không thể thiếu để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, nâng cao hiệu quả Giáo dục và Đào tạo. 

Thực tế hiện nay nhận thức về cơ sở vật chất trong nhà trường của một số bộ phận giáo viên, học sinh vẫn chưa đầy đủ dẫn đến việc bảo quản cơ sở vật chất trong trường học còn buông lỏng, gặp nhiều khó khăn, việc bàn giao tài sản chưa chặt chẽ, dẫn đến việc hư hỏng, mất mát. Vì vậy hàng năm các trường học mất rất nhiều kinh phí cho việc tu sửa và mua sắm mới. 

Quản lý cơ sở vật chất là nhiệm vụ quan trọng của các nhà trường. Nếu quản lý tài sản, cơ sở vật chất hiệu quả giúp tiết kiệm được ngân sách Nhà nước, quản lý tài sản tốt góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Không những thế quản lý tốt cơ sở vật chất nhà trường cũng được coi là một trong những tiêu chí để đánh giá chất lượng quản lý nói chung của những người làm công tác quản lý. Ngược lại quản lý cơ sở vật chất không có hiệu quả thì đồng nghĩa với việc sử dụng nguồn lực to lớn của quốc gia một cách lãng phí. Do vậy, quản lý và sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất trong nhà trường được coi là nghĩa vụ, trách nhiệm không chỉ của người đứng đầu  mà còn là nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi người.  

Chính vì lý do trên, trong nhiều năm làm công tác quản lý cơ sở vật chất của nhà trường, chúng tôi đã trăn trở tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm để tìm ra giải pháp quản lý hiệu quả. Với đề tài “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý và sử dụng cơ sở vật chất ở trường THPT Đô Lương 4, Tỉnh Nghệ An”, chúng tôi mong muốn đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý và sử dụng cơ sở vật chất ở Trường THPT Đô Lương 4 nói riêng và chia sẻ để góp phần vào công tác quản lý cơ sở vật chất của các nhà trường nói chung. 

2. Mục đích nghiên cứu 

Tìm hiểu thực trạng công tác quản lý, sử dụng cơ sở vật chất của trường THPT Đô Lương 4 trong những năm qua. Từ đó đề xuất và lý giải các biện pháp quản lý, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất ở trường THPT Đô Lương 4, tỉnh Nghệ An, góp phần vào việc nâng cao chất lượng công tác quản lý cơ sở vật chất đáp ứng nhu cầu hoạt động dạy và học của nhà trường. 

3. Đối tƣợng nghiên cứu Một số giải pháp quản lý, sử dụng cơ sở vật chất ở trường THPT Đô Lương 4, Tỉnh Nghệ An. 

4. Nhiệm vụ nghiên cứu 

• Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý và sử dụng cơ sở vật chất ở các trường THPT trong giai đoạn hiện nay. 
• Đánh giá thực trạng hiệu quả công tác quản lý và sử dụng cơ sở vật chất ở Trường THPT Đô Lương 4, tỉnh Nghệ An. 
• Đề xuất giải pháp quản lý và sử dụng cơ sở vật chất ở Trường THPT Đô Lương 4, tỉnh Nghệ An, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường. 

5. Phƣơng pháp nghiên cứu 

 5.1. Nhóm phương pháp lý luận:  

Nghiên cứu, hệ thống hóa các tài liệu có liên quan để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 

5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:  – Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế. 

– Phương pháp thống kê, bảng biểu. 

6. Đóng góp và tính mới của đề tài. Từ những kinh nghiệm và sự vận dụng thành công những giải pháp từ thực tiễn trong công tác quản lý cơ sở vật chất của nhà trường, chúng tôi xin mạnh dạn chia sẻ những kinh nghiệm về các giải pháp để trao đổi với các đồng nghiệp nhằm góp phần nâng hiệu quả công tác quản lý và sử dụng cơ sở vật chất ở các Trường THPT.  

PHẦN 2: NỘI DUNG 

CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 

1. Cơ sở lý luận  

1.1. Cơ sở vật chất và nội dung về cơ sở vật chất ở các Trƣờng THPT 

1.1.1. Cơ sở vật chất (CSVC) 

Cơ sở vật chất – thiết bị giáo dục là hệ thống các phương tiện vật chất và kỹ thuật khác nhau được sử dụng vào việc giảng dạy – học tập và các hoạt động mang tính giáo dục khác để đạt được mục đích giáo dục. 

CSVC là thành phần không thể thiếu được trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục của các nhà trường, là yếu tố tác động trực tiếp đến quá trình giáo dục và góp phần quyết định vào chất lượng giáo dục của nhà trường; là điều kiện thiết yếu của quá trình sư phạm; là phương tiện để tác động đến thế giới tâm hồn của học sinh (HS) và cũng là phương tiện để truyền thụ lĩnh hội tri thức. Là thành tố quan trọng trong hệ thống giáo dục. Đặc biệt trong tiến trình thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 CSVC là yếu tố góp phần vào việc hình thành phẩm chất năng lực cho người học, là công cụ và phương tiện đắc lực cho giáo viên trong quá trình giảng dạy và giáo dục. 

1.1.2. Cơ sở vật chất ở các trường THPT  

CSVC ở các trường THPT bao gồm các công trình xây dựng (lớp học, phòng học bộ môn…) sân chơi, bãi tập, trang thiết bị chuyên dùng, thiết bị dạy học của các môn học, các phương tiện nghe, nhìn…Đây chính là hệ thống đa dạng và phong phú về chủng loại.  CSVC ở các trường THPT là điều kiện vật chất cần thiết giúp người học nắm vững kiến thức, thực nghiệm, hoạt động văn nghệ và rèn luyện thân thể, bảo đảm thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học. Không thể dạyhọc mà không đủ giáo trình, tài liệu phương tiện, thiết bị…. Như vậy CSVC trường THPT đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng dạy học, nó có quan hệ tương tác với các thành tố khác của quá trình dạy học. 

1.2. Quản lý và sử dụng cơ sở  vật chất. 

1.2.1. Quản lý. 

Quản lý hình thành và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội loài  người. Nó bắt nguồn và gắn chặt với sự phân công, hợp tác lao động. Quản lý là một dạng hoạt động xã hội đặc thù, trở thành một nhân tố của sự phát triển xã hội, một hoạt động phổ biến, diễn ra ở mọi lĩnh vực, ở mọi cấp độ và liên quan đến mọi người. Có thể nói quản lý là một trong những loại hình lao động có hiệu quả nhất, quan trọng nhất.  

Quản lý là một chức năng lao động xã hội bắt nguồn từ tính chất xã hội của lao động.  

Theo Từ điển Bách khoa có định nghĩa: Quản lý gồm hai yếu tố; trong đó “Quản” là trông coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định. Còn “Lý” được hiểu là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo yêu cầu nhất định. 

Theo Giáo sư Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung là khách thể quản lý) nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến”.  

Theo Harold Koontz, được coi là cha đẻ của lý luận quản lý hiện đại, đã viết: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu; nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm. Mục tiêu của mọi tập thể là phải đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất”.  

Theo tác giả Đặng Quốc Bảo, hoạt động quản lý là hoạt động bao gồm hai quá trình “Quản” và “Lý” tích hợp vào nhau; trong đó, “Quản” có nghĩa là duy trì và ổn định hệ, “Lý” có nghĩa là đổi mới hệ. 

Tuy có nhiều cách định nghĩa khác nhau, song có thể hiểu: Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên thuộc một hệ thống đơn vị và việc sử dụng các nguồn lực phù hợp để đạt được các mục đích đã đề ra. 

Như vậy, quản lý phải bao gồm các yếu tố sau: Phải có mục tiêu đặt ra cho cả đối tượng và chủ thể làm căn cứ định hướng cho mọi hoạt động của tổ chức, phải có nội dung, phương pháp, phương tiện và kế hoạch hành động, một môi trường nhất định.