SKKN Một số kinh nghiệm hướng dẫn viết chữ đẹp, giữ vở sạch cho học sinh lớp 1

I. MỞ ĐẦU

Lí do chọn đề tài
Chúng ta biết rằng chữ viết có tầm quan trọng đặc biệt ở bậc tiểu học, học sinh phải dùng chữ viết để học tập và giao tiếp. Ông cha ta từ xưa đến nay trong bất kì thời đại nào, giai đoạn nào cũng luôn đề cao vấn đề chữ viết “Nét chữ, nết người”. Viết đúng đã khó nhưng để rèn cho học sinh viết đẹp thì đó là cả một nghệ thuật của người thầy. Rèn chữ viết là một vấn đề quan trọng đối với học sinh Tiểu học. Chữ viết có liên quan mật thiết tới chất lượng học tập ở các môn học khác. Nếu viết đúng cỡ, đẹp và nắm được kĩ thuật viết thì học sinh sẽ viết nhanh, đúng và đẹp, học sinh sẽ rèn cho mình kĩ năng ghi chép bài nhanh, nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao. Chữ viết xấu, kém, tốc độ chậm không có kĩ năng viết sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng học tập của các em.
Rèn chữ viết còn góp phần quan trọng vào việc rèn luyện cho học sinh Tiểu học những phẩm chất tốt đẹp như: tính cẩn thận, tinh thần kỉ luật, óc thẩm mĩ, tính kiên trì,… Học chữ chính là công việc đầu tiên khi các em đến trường. Vì vậy dạy chữ chính là dạy người. Hiện nay trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa, công nghệ 4,0 mọi người không còn đề cao đến chữ viết đẹp mà chỉ chú trọng vào việc gõ trên bàn phím. Nhưng đối với tôi là người giáo viên Tiểu học đã gắn bó trong nghề hơn 20 năm tôi rất đề cao vấn đề chữ viết và luôn trăn trở tìm ra các biện pháp giúp học sinh phải viết đúng chính tả và viết đẹp.
Chữ viết thể hiện tính cách của người học trò. Chính vì vậy thầy cô giáo ngoài việc truyền thụ kiến thức còn phải quan tâm đến việc rèn chữ viết cho học sinh. Là một giáo viên dạy lớp 1 thì việc rèn kĩ năng viết chữ cho học sinh lớp 1 là vô cùng quan trọng và cần thiết. Tâm hồn các em như tờ giấy trắng, ở mầm non các em mới chỉ vui chơi là chính. Bước vào Tiểu học, chuyển sang một giai đoạn mới, để dạy các em biết viết là cả một công trình của người thầy in dấu ấn đặc biệt quan trọng đối với các em.
Viết là một trong bốn kĩ năng quan trọng nhất của chương trình dạy học mà các em cần phải thực hiện và lĩnh hội nghe – nói – đọc – viết. Thấy được được tầm quan trọng đó, tôi luôn lo lắng trăn trở và đã tìm ra “Một số kinh nghiệm hướng dẫn viết chữ đẹp, giữ vở sạch cho học sinh lớp 1 trường Tiểu học Đông Thịnh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa” góp phần nâng cao kết quả tập và chất lượng Vở sạch – Chữ đẹp trong nhà trường.
Mục đích nghiên cứu
Trong chương trình Tiểu học và đặc biệt là đối với lớp 1, việc giúp các em viết đúng, viết đẹp sẽ giúp các em học tốt những môn học khác. Để biết được kết quả tiếp thu bài của một học sinh như thế nào các em phải trình bày được sản phẩm, kết quả kiến thức của mình qua bài viết.
Với suy nghĩ, trăn trở như vậy trong quá trình giảng dạy tôi đã nghiên cứu tìm hiểu phương pháp làm thế nào để rèn luyện chữ viết cho học sinh lớp 1, với mục đích góp phần vào việc đổi mới phương pháp, nâng cao hiệu quả của giờ học nhằm nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, giúp học sinh viết đúng và đẹp, đưa phong trào “Vở sạch, chữ đẹp” của trường Tiểu học Đông Thịnh ngày càng có chất lượng.
Đối tượng nghiên cứu
Một số kinh nghiệm hướng dẫn viết chữ đẹp, giữ vở sạch cho học sinh lớp 1A trường Tiểu học Đông Thịnh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Phương pháp nghiên cứu
Khi tiến hành nghiên cứu tôi thường sử dụng các phương pháp sau:
Phương pháp lí luận:
Tìm hiểu các sách tham khảo về luyện viết chữ đẹp cho học sinh, SGV, chương trình bồi dưỡng giáo viên Tiểu học, học các kĩ thuật viết đúng đẹp của đồng nghiệp, trên mạng INTENET. Học hỏi đúc rút kinh nghiệm từ các đồng nghiệp và trong quá trình giảng dạy. Điều tra học sinh, kiểm tra các loại vở tập viết, vở luyện viết chữ đẹp.
Phương pháp trực quan
Đây là phương pháp vô cùng quan trọng đối với việc viết chữ của HS lớp 1. Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ viết cho các em bằng nhiều con đường: kết hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện viết. Đặc biệt việc quan sát chữ mẫu và theo dõi cô giáo viết mẫu là điều bắt buộc đối với các em. Đây là điều kiện đầu tiên để các em viết đúng.
Phương pháp đàm thoại
Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở giai đoạn đầu của tiết học. Giáo viên dẫn dắt học sinh tiếp xúc với các chữ sẽ học bằng một hệ thống câu hỏi, từ việc hỏi về các nét cấu tạo chữ cái, độ cao, kích thước chữ cái đến việc so sánh nét giống nhau và nét khác biệt giữa các chữ cái đã học với các chữ cái phân tích.
Phương pháp luyện tập
Giáo viên cần chú ý đến các giai đoạn của quá trình tập viết chữ. Việc hướng dẫn cho học sinh luyện tập thực hành phải tiến hành từ thấp đến cao để học sinh dễ tiếp thu.. Cho học sinh viết đi viết lại nhiều lần một bài để giáo viên dễ dàng nhận ra lỗi sai của học sinh đồng thời cũng dễ nhận xét sự tiến bộ của học sinh, tăng dần độ khó để học sinh dễ tiếp thu: viết đúng rồi viết nhanh viết đẹp. Việc luyện chữ phải được tiến hành một cách đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, Khi học sinh luyện tập viết chữ, giáo viên cần chú ý uốn nắn để các em cầm bút đúng và ngồi đúng tư thế. Nơi ngồi viết cần phải đảm bảo đủ ánh sáng, ghế ngồi viết phải phù hợp với chiều cao của học sinh
Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
Kiểm tra chất lượng chữ viết của học sinh ở từng giai đoạn.
GV rút kinh nghiệm cho mình, tổng kết thành các bài học cơ bản.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lí luận
Đối với học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 1 nói riêng, việc đọc thông, viết thạo là kĩ năng bắt buộc phải có. Nhưng để các em viết đúng, viết đẹp phải cần có một quá trình rèn luyện lâu dài, cần phải có sự nỗ lực của bản thân các em, đặc biệt là sự tận tâm uốn nắn, dạy dỗ của thầy cô để lại dấu ấn trong từng nét chữ của học trò. Nếu học sinh viết sai, không đúng sẽ ảnh hưởng đến cả quá trình học tập các môn học khác. Chính vì nhận thức được tầm quan trọng đó mà Bộ giáo dục luôn luôn quan tâm đến phong trào Vở sạch chữ đẹp của giáo viên và học sinh. Phòng giáo dục đã tổ chức các cuộc thi viết chữ đẹp cho giáo viên và học sinh. động viên khuyến khích, khen thưởng những trường có phong trào Vở sạch – Chữ đẹp đạt chất lượng cao. Muốn học sinh nắm được các kĩ thuật viết thì ngay từ đầu giáo viên phải hướng dẫn, kèm cặp các em, nắm được tâm sinh lý và sự phát triển tư duy của các em, GV phải dạy theo một phương pháp khoa học, có kinh nghiệm đã được đúc kết cùng với sự kèm cặp thường xuyên, sâu sát của các bậc phụ huynh, sự nỗ lực kiên trì của mỗi học sinh. Rèn cho học sinh viết đúng, đẹp là nhiệm vụ của tất cả các thầy cô tiểu học.
Thực trạng chung của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến
Học sinh lớp 1 có độ tuổi là 6 tuổi, đây là giai đoạn các em đang dần phát triển cả về tâm lý và thể chất. Ở mẫu giáo, các em mới được làm quen với đọc và tô các chữ cái, chưa có khái niệm về đường kẻ, dòng kẻ, chưa nắm được cấu tạo của các nét cơ bản, cấu tạo của các chữ cái, chưa nắm được độ cao, độ rộng, của từng con chữ, khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng, cách viết các chữ thường, dấu thanh và các chữ số, chưa nắm được quy trình viết chữ cái. Nhiều em còn viết chữ ngược. Vì vậy, để đưa các em ngay vào khuôn khổ là điều rất khó, cần phải sự nỗ lực tận tâm đặc biệt của người thầy, người thầy cần phải có những kiến thức cơ bản và những kinh nghiệm nhất định mới giảng dạy lớp 1 đạt kết quả tốt nhất. Trong thực tế dạy học có một bộ phận giáo viên chữ viết chưa đẹp, chưa đúng mẫu, chưa chịu khó rèn luyện làm ảnh hưởng đến chất lượng chữ viết của học sinh. Vì vậy, suốt quá trình giảng dạy 20 năm qua cùng với việc dạy lớp 1 nhiều năm, tôi thấy muốn nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 1, người giáo viên cần tìm hiểu điều kiện cần và đủ sau đây:
Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn trong quá trình dạy chữ cho học sinh lớp 1.
a,Thuận lợi:
Nhà trường luôn quan tâm tạo điều kiện, chỉ đạo nâng cao chất lượng giảng dạy, nâng cao tay nghề cho giáo viên.
Giáo viên nhiệt tình trong công tác giảng dạy, phòng học đều được trang bị đầy đủ các thiết bị dạy học.
Học sinh lớp 1 mới đi nên các em rất thích học, ham học, ham viết.
Phụ huynh cho con đến trường ở đầu năm cũng rất quan tâm đến việc học tập của con em mình.
Nhà trường có thư viện với trang thiết bị đầy đủ: Bộ chữ mẫu của Giáo viên, những bảng chữ mẫu (với nhiều kiểu chữ) cho học sinh quan sát.
Nhà trường, phòng giáo dục quan tâm đến chất lượng chữ viết của các em ngay từ lớp 1.
Nhà trường kẻ bảng có ô ly cho GV viết mẫu.
Bản thân tôi đã có 20 năm công tác và đã nhiều năm dạy lớp 1. Đi thi nhiều cuộc thi viết chữ đẹp cấp huyện và có nhiều học sinh đạt giải Viết chữ đẹp cấp Huyện, cấp Tỉnh