SKKN Một số kinh nghiệm lựa chọn phương pháp dạy học môn Đạo đức lớp 3 hiệu quả, nhằm nâng cao chất lượng học tập cho học sinh

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài: 

Thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29- NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH- HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Để thực hiện mục tiêu của Nghị quyết, Giáo dục phổ thông nói chung và Giáo dục Tiểu học nói riêng đã có nhiều chuyển biến về nhận thức, đổi mới phương pháp giảng dạy và cách đánh giá học sinh. Để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh toàn diện, ngoài việc truyền thụ kiến thức, kĩ năng cho học sinh thì công tác giáo dục, bồi dưỡng năng lực và phẩm chất đạo đức cho các em là một vấn đề hết sức quan trọng được toàn xã hội quan tâm.

Muốn thực hiện được mục tiêu đó, cần được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và của các ngành, các cấp. Trong đó, ngành Giáo dục là một trong những ngành chủ chốt, nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ của đất nước vừa có tri thức và có phẩm chất đạo đức tốt. Do đó việc đầu tư vào ngành giáo dục là quốc sách hàng đầu không thể thiếu được qua mọi thời đại. Ở bậc Tiểu học, tất cả các môn học thì môn nào cũng quan trọng, nhưng riêng đối với môn Đạo đức là môn học hết sức cần thiết đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học. Vì đạo đức là “Cái gốc” của con người. Khi sinh thời Bác Hồ đã dạy:”Người có tài mà không có đức là người vô dụng, người có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó “. Ngày nay Đảng và Nhà nước ta cũng rất coi trọng việc giáo dục đạo đức trong trường học đối với học sinh mà định hướng cơ bản được thể hiện qua mục tiêu của giáo dục là: “Giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ trở thành những người có tri thức vững vàng, có cơ thể khỏe mạnh và một tâm hồn trong sáng”. Bởi môn Đạo đức góp phần làm cho học sinh thành con người có nhân cách phát triển toàn diện như: Hình thành và rèn luyện nề nếp ngay tuổi còn nhỏ, phong cách và tác phong làm việc khoa học, giáo dục ý chí những đức tính tốt. Nhằm xây dựng ý thức đạo đức (có tri thức đạo đức và niềm tin đạo đức) … Để các em có những phẩm chất đạo đức quan trọng của công dân Việt Nam. 

Nội dung môn Đạo đức ở Tiểu học chính là các chuẩn mực hành vi đạo đức được thể hiện trong các bài đạo đức. Việc hình thành các chuẩn mực hành vi đạo này cần có sự phối hợp nhiều phương pháp và vận dụng các hình thức dạy học trong môn Đạo đức một cách thích hợp và hiệu quả.

Lựa chọn phương pháp và hình thức dạy học cho mỗi bài, cho mỗi hoạt động là những hoạt động sáng tạo của mỗi giáo viên trong quá trình lên lớp. Nhưng thực tế dạy học cho thấy, cùng một nội dung dạy học như nhau nhưng học sinh có hứng thú, có tích cực học tập hiệu quả hay không còn phụ thuộc vào việc vận dụng các phương pháp và hình thức dạy học của người thầy có phù hợp không. Do đó, việc lựa chọn và vận dụng các phương pháp và hình thức dạy học trong dạy học môn Đạo đức là hết sức quan trọng và cần thiết. Vấn đề này càng có ý nghĩa đối với học sinh các lớp Một, lớp Hai và lớp Ba. Nội dung môn học Đạo đức ở Tiểu học có tính đồng tâm nên các chuẩn mực hành vi đạo đức ở lớp 3 phản ánh các chuẩn mực hành vi đạo đức cần thiết nhất, phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của các em với bản thân, với gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi trường tự nhiên. Xuất phát từ kinh nghiệm thức tế giảng dạy của bản thân trong những năm qua, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức trong trường Tiểu học, giúp giáo viên có thêm kinh nghiệm  trong việc lựa chọn phương pháp và hình thức dạy học môn Đạo đức tôi đã chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm lựa chọn phương pháp dạy học môn Đạo đức lớp 3 hiệu quả, nhằm nâng cao chất lượng học tập cho học sinh “

1.2. Mục đích nghiên cứu:

Môn Đạo đức ở trường Tiểu học nhằm giúp học sinh:

– Có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 3 trong mối quan hệ giữa các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng, xã hội. Môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện theo các chuẩn mực đó.

– Đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức có hiệu quả.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

– Tài liệu dạy học môn đạo đức lớp 3. Các phương pháp dạy học .

– Tập thể học sinh lớp 3H – Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi – TP Thanh Hóa .

1.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:

Nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu tài liệu và sách môn Đạo đức 3.

1.5. Phương pháp nghiên cứu: 

– Phương pháp nghiên cứu bằng điều tra, quan sát.

– Phương pháp tổng kết kinh nghiêm

– Phương pháp thực nghiệm thống kê kết quả .

2. NỘI DUNG

2.1.Cơ sở lí luận:

2.1.1.Mục tiêu của môn Đạo đức ở Tiểu học:

Môn Đạo đức ở Tiểu học hình thành những cơ sở ban đầu các phẩm chất đạo đức cho học sinh theo 3 mục tiêu: Kiến thức, kĩ năng và thái độ, tình cảm.

a.Về kiến thức:

Môn Đạo đức cung cấp cho học sinh có hiểu biết ban đầu  về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 3 trong các  mối quan hệ của các em với lời nói, việc làm của  bản thân, với những người thân trong gia đình, với bạn bè và công việc của lớp, của trường, với Bác Hồ và những người có công với đất nước, với dân tộc; Với hàng xóm láng giềng; Với bạn bè quốc tế; với cây trồng, vật nuôi và nguồn nước. Bước đầu giúp các em phân biệt được các đúng – cái sai, cái tốt – cái xấu, cái thiện – cái ác, … để từ đó định hướng cho các các em theo cái đúng, cái tốt, cái thiện và tránh xa những biểu hiện sai trái, xấu xa, độc ác.

1. Về kĩ năng:

Môn Đạo đức từng bước hình thành kĩ năng nhận xét, đánh giá đối với những quan niệm, hành vi, việc làm có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức đã học; Kĩ năng lựa chọn và thực hiện các hành vi, hình thành và bồi dưỡng cho các em cảm xúc đạo đức, giúp các em có các cách ứng xử phù hợp theo những chuẩn mực đạo đức đã được quy định, trên cơ sở đó hình thành những chuẩn mực đạo đức trong sáng .

1. Về tình cảm, thái độ:

Từng bước hình thành thái độ có trách nhiệm với lời nói, việc làm của bản thân; Tự tin vào khả năng của bản thân, yêu thương ông bà, cha mẹ, anh chị em và bạn bè; Biết ơn Bác Hồ và các thương binh, liệt sĩ; Quan tâm, tôn trọng mọi người; Đoàn kết, hữu nghị với thiếu nhi quốc tế; Có ý thức bảo vệ cây trồng, vật nuôi và nguồn nước.

Ba mục tiêu này của môn Đạo đức có quan hệ khăng khít với nhau. Kiến thức đạo đức là tiền đề, là cơ sở cho việc hình thành thái độ, tình cảm và thói quen, hành vi đạo đức. Ngược lại, thái độ, tình cảm và thói quen, hành vi sẽ củng cố, khẳng định kiến thức đạo đức của các em. Giải quyết tốt ba mục tiêu này, chúng ta đã bước đầu hình thành được cơ sở ban đầu của phẩm chất đạo đức cho học sinh Tiểu học.

2.1.2. Mục tiêu môn Đạo đức lớp 3 được xác định cụ thể như sau:

1. Về kiến thức:

Học sinh có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi trong mối quan hệ của các em: 

 – Quan hệ  với bạn thân.

 – Quan hệ với gia đình. 

 – Quan hệ với nhà trường. 

 – Quan hệ với cộng đồng xã hội.

 – Quan hệ với môi trường tự nhiên.

1. Về kĩ năng:

Từng bước hình thành cho học sinh một số kĩ năng sống cơ bản: Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng bày tỏ ý kiến bản thân, biết nhận xét đánh giá các quan niệm, hành vi, việc làm có liên quan đến các chuẩn mực hành vi đã học, có kĩ năng lựa chọn các cách ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các tình huống và biết thực hiện các chuân mực đã học trong cuộc sống hàng ngày. 

1. Về tình cảm, thái độ:

Giáo dục bổn phận, trách nhiệm của học sinh đối với gia đình, nhà trường, xã hội, môi trường tự nhiên; Giáo dục học sinh có trách nhiệm đối với chính bản thân, biết quý trọng bản thân, biết tự chăm sóc bản thân, có trách nhiệm đối với hành vi việc làm của bản thân. Có tình yêu ông bà, cha mẹ, những người thân; Kính trọng người già, thương yêu em nhỏ, kính trọng biết ơn thầy cô, biết thông cảm, chia sẻ với những người khó khăn, biết hợp tác với bạn bè; Biết vượt khó vươn lên trong học tập; Có ý thức tôn trọng và thực hiện luật giao thông; Có ý thức tôn trọng bảo vệ các công trình công cộng, yêu thiên nhiên, có ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, …