SKKN Một số kinh nghiệm về sử dụng phương pháp tổ chức trò chơi nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh trong giảng dạy môn GDCD và GD KT& PL ở trường THPT – KNTT

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài: 

Phẩm chất và năng lực là hai thành phần cơ bản và là yếu tố nền tảng tạo nên  nhân cách của một con người. Do vậy trong các thời đại các chương trình giáo dục  đều được áp dụng thực hiện tuy có khác nhau về cấu trúc, phương pháp và nội  dung… nhưng đều hướng tới mục tiêu hình thành phẩm chất năng lực cho học sinh  Vì vậy. Giáo dục phổ thông hiện nay đang chuyển từ dạy học theo hướng tiếp cận  tri thức sang định hướng tiếp cận năng lực, phát triển phẩm chất người học nhằm  phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học.  

Môn GDCD – GDKT&PL ở trường THPT đã được khẳng định là môn học có  vị trí quan trọng trong việc định hướng phát triển nhân cách của học sinh thông qua  việc cung cấp hệ thống tri thức cơ bản về các quy luật kinh tế, đường lối chính  sách của Đảng, và pháp luật của Nhà nước. Đây cũng là môn học đóng vai trò chủ  đạo trong việc hình thành các phẩm chất năng lực cho học sinh. Vì thế, việc cung  cấp cho các em những kiến thức, kỹ năng của môn học là vô cùng cần thiết. 

Đặc biệt, từ năm học 2016- 2017 đến nay, bộ môn GDCD là một trong 3 môn  thi tổ hợp xã hội được sử dụng trong kì thi THPT Quốc gia của Bộ giáo dục và  Đào tạo, đặc biệt một số trường Đại học còn lấy điểm thi môn GDCD để xét tuyển  đầu vào. Bởi vậy, để giúp các em học sinh học tập có hiệu quả cao, có kiến thức  vững vàng đáp ứng yêu cầu của kì thi thì buộc giáo viên phải không ngừng đổi mới  cách dạy, đổi mới cách tiếp cận của học sinh. Với việc đổi mới dạy học theo hướng  lấy học sinh làm trung tâm, không áp đặt kiến thức một chiều từ giáo viên thì việc  phát huy tối đa phẩm chất năng lực của người học là một vấn đề hết sức quan trọng  và cần thiết. 

Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy ở nhiều trường phổ thông nói chung và trường THPT Lê Hồng Phong nơi tôi đang giảng dạy nói riêng, trong nhiều năm qua học sinh vẫn tiếp thu kiến thức môn GDCD một cách khá thụ động, chủ yếu  vẫn dựa vào kiến thức giáo viên truyền đạt, chưa gắn kiến thức với thực tiễn đời  sống nên chưa phát huy được tính tích cực, chủ động của bản thân trong chiếm lĩnh  tri thức. Việc rèn luyện kỹ năng, hình thành phẩm chất, năng lực cho học sinh đã  được quan tâm nhưng hiệu quả chưa cao, điều đó dẫn tới việc học sinh thụ động,  lúng túng khi giải quyết những vấn đề mà thực tiễn cuộc sống đặt ra.  

Xuất phát từ thực tế trên đòi hỏi người giáo viên giảng dạy bộ môn cần phải  tăng cường đổi mới, đặc biệt phải chú tâm và kết hợp sử dụng linh hoạt, các  phương pháp, kỹ thuật và hình thức dạy học phù hợp để tiết học trở nên nhẹ nhàng,  cuốn hút, sinh động mà hiệu quả, từ đó góp phần phát triển phẩm chất, năng lực 

cho học sinh. Chính vì mong muốn tạo cho các em một tâm lý hứng khởi, chủ động, tích cực và học tập đạt kết quả cao các chủ đề trong chương trình môn học  GDCD – GD KT&PL, bản thân tôi mạnh dạn trình bày một số kinh nghiệm của  bản thân đã thực hiện trong thời gian qua tại trường THPT Lê Hồng Phong – Hưng 

Nguyên với đề tài “Một số kinh nghiệm về sử dụng phương pháp tổ chức trò chơi  nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh trong giảng dạy môn GDCD và  GD KT& PL ở trường THPT” 

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 

2.1. Mục tiêu nghiên cứu  

– Thiết kế các nội dung bài học sử dụng phương pháp tổ chức trò chơi nhằm  bồi dưỡng và phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh THPT.  

– Vận dụng một cách phù hợp, linh hoạt và có hiệu quả phương pháp tổ chức  trò chơi trong dạy học nhằm phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng  tạo của học sinh từ đó tạo niềm vui và sự hứng thú trong học tập, góp phần nâng  cao chất lượng dạy học môn GDKT&PL – GDCD ở trường THPT. 

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu  

– Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc dạy học bằng phương pháp tổ chức trò chơi nhằm hướng đến phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.  

– Nghiên cứu phương pháp tổ chức trò chơi, nhằm phát triển phẩm chất, năng  lực cho học sinh trong dạy học môn GDKT&PL – GDCD ở trường THPT. 

– Thiết kế mẫu giáo án dạy học bằng phương pháp tổ chức trò chơi. 

– Tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm tính hiệu quả và khả thi  của những vấn đề mà đề tài đưa ra.  

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 

3.1 Đối tượng nghiên cứu. 

– Đề tài này có thể áp dụng được với tất cả các khối lớp và trên thực tế tôi đã  áp dụng với cả 3 khối lớp mà tôi được phân công giảng dạy, kết quả mang lại rất  khả quan. Trong khuôn khổ của đề tài tôi giới hạn nghiên cứu trong các lớp 10,11  mà tôi đang giảng dạy ở trường THPT Lê Hồng Phong. 

– Thực nghiệm tại trường THPT Lê Hồng Phong 

3.2 Thời gian nghiên cứu và thực nghiệm: 

– Năm học 2021- 2022 

– Năm học 2022- 2023 

4. Phương pháp nghiên cứu 

+ Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận  

+ Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn (Điều tra, khảo sát, thực nghiệm) + Phương pháp thống kê toán học

5. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu 

– Là đề tài đầu tiên của tác giả và cho đến nay chưa có công trình nào nghiên  cứu 

– Đề tài được áp dụng thực hiện tại trường THPT Lê Hồng Phong và một số trường khác trên địa bàn huyện Hưng Nguyên. 

– Đề tài đã khai thác và trang bị cho học sinh những phương pháp, kỹ năng trong việc hợp tác và giao tiếp từ đó giúp các em tự tin, tự chủ bộc lộ bản thân  trong học tập và cuộc sống.  

– Đề tài đã xây dựng được các nội dung và kĩ thuật tổ chức trò chơi phù hợp  với các hoạt động học tập phù hợp để phát triển năng lực hợp tác cho học sinh  trong dạy học môn GDCD – GD KT& PL THPT 

6. Đóng góp của đề tài 

– Đề tài góp phần giúp học sinh nắm vũng được kiến thức môn học từ đó sẽ giúp các em biết vận dụng kiến thức đã học để phân tích, đánh giá, xử lý các hiện  tượng, vấn đề, tình huống trong thực tiễn cuộc sống, từ đó giúp các em có khả năng tham gia các hoạt động phù hợp với lứa tuổi để thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân. 

– Đề tài góp phần đem lại niềm vui, tạo hứng thú học tập cho học sinh. Phát  triển ở các em tính tích cực, tự lập, sáng tạo, chủ động trong học tập. Tù đó hình  thành năng lực hợp tác cho học sinh.