SKKN Phát tình huống sát thực tế đời sống, thực tế chiến đấu để tổ chức trò chơi quân sự trong bài 12, khối 10- Kĩ thuật cấp cứu và chuyển thương – KNTT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.

1. Lý do chọn đề tài

Văn kiện đại hội đảng toàn quốc lần thứ IX đã chỉ rõ “ thực hiện đồng bộ các giải pháp, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lí tưởng, giáo dục truyền thống, lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kĩ năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội”. 

Mục tiêu của nền giáo dục nước ta hiện nay là hướng đến đối tượng người học, để cung cấp cho người học kĩ năng, phương pháp, kinh nghiệm học tập hiệu quả nhất. Trong hệ thống giáo dục quốc dân, nhất là bộ môn GDQP- AN ở các trường THPT thì vấn đề rèn luyện kĩ năng, nhận thức cho học sinh về phương pháp học tập mang tính chủ động, có tính tích cực dần được chú trọng. 

GDQP- AN là một nội dung quan trọng của việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân. GDQP- AN cho học sinh THPT thuộc nội dung quan trọng của nền giáo dục quốc dân, có chiến lược quan trọng trong đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa. Trong những năm gần đây, công tác GDQP- AN cho học sinh, sinh viên, đặc biệt là lực lượng đông đảo học sinh trung học phổ thông dần dần đã đi vào nề nếp và ổn định. Tuy nhiên đây là một môn học vẫn chưa được chú trọng và vẫn còn hạn chế. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chất lượng GDQP- AN còn thấp như đội ngũ giáo viên GDQP- an còn thiếu, lực lượng chưa được đào tạo dài hạn, chính quy vẫn còn ít, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học quốc phòng an ninh vẫn chưa được đồng bộ, sử dụng kém hiệu quả, hình thức tổ chức, phương pháp dạy học chưa phù hợp.

Nâng cao chất lượng GDQP-AN cho học sinh trường THPT cần phải chỉ đạo tổ chức thực hiện chặt chẽ, thống nhất từ trung ương đến địa phương tới các cơ sở bằng các cách phù hợp với từng lứa tuổi. Đồng bộ hóa các yếu tố cho giáo dục quốc phòng an ninh là nhiệm vụ, yêu cầu cấp thiết hiện nay, không những để thực hiện đầy đủ chương trình đào tạo mà còn để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục quốc phòng an ninh. Yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định tới hiệu quả, chất lượng giáo dục quốc phòng an ninh là đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực. Dạy học tích cực bao gồm bao gồm phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp trực quan, phương pháp giảng dạy bằng tình huống, phương pháp làm mẫu, tái tạo, phương pháp tìm tòi, phương pháp nghiên cứu. Phương pháp dạy học là tổng hợp các cách thức hoạt động của người dạy và người học, nói cách khác đó là sự thống nhất cách dạy, cách học của giáo viên và học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học GDQP-AN theo hướng tích cực là đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với quá trình nhận thức của người học. Đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là phủ nhận toàn bộ phương pháp dạy học cũ, thay vì toàn bộ phương pháp dạy học mới mà là kế thừa, phát triển, vận dụng linh hoạt những ưu điểm, kết quả tích cực vốn có của dạy học truyền thống. Muốn dạy học theo hướng tích cực phát huy năng lực của học sinh thì giáo viên cần phải nắm chắc nội dung, cũng như mọi điều kiện đảm bảo cho dạy và học, có nhiều vấn đề, nhiều tình huống được đặt ra. Phương pháp dạy học bằng tình huống phải đảm bảo rằng, giáo viên phải có trình độ chuyên môn sâu, có tay nghề vững vàng, có kinh nghiệm trong giáo dục đào tạo. Mục đích của phương pháp dạy học bằng tình huống giúp cho học sinh tránh được tình trạng học tập thụ động, hạn chế được tình trạng ghi chép vội vàng và đắm chìm vào những dòng ghi chép lý thuyết mà không vận dụng vào thực tiễn. Tính tích cực của phương pháp dạy học bằng tình huống là cả người dạy và người học luôn phát huy khả năng vốn có của bản thân để giải quyết vấn đề được đặt ra trong bài học. Phương pháp dạy học bằng tình huống còn giúp cho người học luôn có sự suy nghĩ, tư duy độc lập, sáng tạo, có cả chiều rộng và chiều sâu khi muốn hiểu biết và giải quyết vấn đề nào đó. Trong các phương pháp dạy học tích cực thì phương pháp dạy học bằng tình huống là phương pháp có nhiều ưu điểm, lợi thế hơn các phương pháp dạy học khác. Dạy học bằng phương pháp tình huống đòi hỏi người dạy và người học phải có thái độ hoạt động nghiêm túc, có khả năng nhận biết được mâu thuẫn và giải quyết từng vấn đề mà tình huống đặt ra.

Phương pháp dạy học bằng tình huống có tác dụng và ý nghĩa rất lớn, không những phát huy được khả năng nhận thức, tư duy sáng tạo, mà còn khuyến khích năng lực tự học, tự nghiên cứu, tìm tòi học tập của người học.

Trong quá trình dạy học, để tạo cho người học không khí học tập vui tươi, thoải mái, thi đua. Chúng ta cũng thường xuyên phải tìm tòi, có những biện pháp đưa các trò chơi vào bài học. Nhất là trong nội dung đặc thù của môn GDQP – AN, có nhiều nội dung sát thực tế đời sống, thực tế chiến đấu có thể vận dụng tổ chức trò chơi. 

Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt là phương pháp dạy học tình huống, căn cứ  vào các nội dung của chương trình GDQP-AN ở trường THPT lớp 10 và mong muốn tạo không khí vui tươi, thoải mái, ham học hỏi cho học sinh. Qua thời gian công tác, giảng dạy cũng như trong cuộc sống hằng ngày, chúng tôi nhận thấy rằng, các nội dung của bài 12, lớp 10, “kĩ thuật cấp cứu và chuyển thương” có quá nhiều nội dung mà áp dụng tình huống và tổ chức trò chơi thì các em có thể vận dụng lý thuyết vừa học để giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng, có thể vận dụng vào thực tế đời sống và các yêu cầu của thực tiễn một cách nhanh chóng và hiệu quả. Chính vì vậy, qua một thời gian áp dụng có hiệu quả phương pháp dạy học tình huống qua các bài học của chương trình GDQP-AN  ở trường THPT. Chúng tôi mạnh dạn viết sáng kiến kinh nghiệm  “ Phát tình huống sát thực tế đời sống, thực tế chiến đấu để tổ chức trò chơi quân sự trong bài 12, khối 10- Kĩ thuật cấp cứu và chuyển thương” với mong muốn gắn liền lý thuyết với thực tiễn. Kích thích sự tìm tòi, chủ động, ham học hỏi và xử lý tốt các tình huống thường gặp của học sinh, giờ dạy được sôi động hơn và đóng góp một gần nhỏ nhoi của mình vào nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân cũng như sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc của đất nước.

2. Mục đích nghiên cứu.

Nghiên cứu phương pháp dạy học bằng việc phát tình huống sát thực tế chiến đấu, sát thực tế cuộc sống trong bài “Kĩ thuật cấp cứu và chuyển thương” lớp 10, môn GDQP – AN để xây dựng, tiến hành cách dạy mới, cách học mới học sinh trường THPT. Qua đó giúp cho giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn của mình và tạo ra sản phẩm tốt nhất trong quá trình dạy học cũng như giúp học sinh có thể vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống một cách chủ động hơn. Qua các tình huống sát thực tế chiến đấu các em cũng sẽ phần nào hiểu được sự hy sinh, gian khổ của cha ông trong các cuộc đấu tranh bảo vệ tổ quốc và có tâm thế sẵn sàng tham gia vào các tổ chức quân đội, công an khi tổ quốc cần.

Tạo ra không khí vui tươi, vừa học tập, vừa thi đua, học sinh vui vẻ, thoải mái nhưng vẫn tiếp thu được nội dung bài học.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

  – Nghiên cứu cơ sở lý luận về phương pháp dạy học bằng tình huống, các biện pháp đưa trò chơi vào nội dung học tập.

  – Đánh giá thực trạng về công tác giáo dục quốc phòng an ninh và phương pháp dạy học bằng tình huống trong giảng dạy môn GDQP- AN ở trường THPT.

  – Xây dựng các tình huống sát thực tế đời sống, sát thực tế chiến đấu. Xây dựng các trò chơi có gắn tình huống sát thực tế chiến đấu.

  – Thực hiện lý luận phải gắn liền với thực tiễn, phải giúp học sinh thực hiện được các tình huống xảy ra trong thực tế đời sống và hiểu được phần nào đó các tình huống trong thực tế chiến đấu. Giúp các em sẵn sàng, chủ động trước mọi tình huống có thể xảy ra. 

4. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu.

 – Đối tượng nghiên cứu: Tôi chọn  4 lớp 10, học sinh trường THPT tôi đang công tác. Được chia thành hai nhóm: Nhóm 1 làm đối chứng và nhóm 2 làm thực nghiệm.

Nhóm 1: Học tập bình thường theo sự hướng dẫn của sách giáo khoa GDQP – AN 10 và các phương pháp dạy học truyền thống gồm các lớp: 10A1, có 42 học sinh và 10A2 có 43 học sinh.

Nhóm thứ hai: Tập luyện theo phương pháp thực nghiệm, áp dụng một số trò chơi quân sự vào bài học để tạo hứng thú học tập cho học sinh gồm các lớp: 10C1 có 42 học sinh và lớp 10C2 có 42 học sinh.

 – Phạm vi nghiên cứu : Bài 12, lớp 10 – Kĩ thuật cấp cứu và chuyển thương.

– Nghiên cứu tại trường THPT Phan Thúc Trực và một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

5. Phương pháp nghiên cứu

5.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận