SKKN Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề tổ hợp – xác suất

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: A. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Để nhấn mạnh mối quan hệ khăng khít giữa lí thuyết với thực tiễn, giữa sách vở với trải nghiệm thực tế, Khổng Tử đã nhận định rằng dạy học không chỉ dừng lại ở việc truyền tải tri thức cho người học mà quan trọng hơn là dạy cho họ biết cách tự mình nắm bắt, lĩnh hội tri thức nhân loại, đặc biệt là cách vận dụng kiến thức sách vở vào thực tiễn. Ông từng nói: “Học thuộc lòng ba trăm bài thơ trong Kinh Thi, giao cho việc chính sự, không làm nổi; sai đi sứ ở bốn phương, không biết đối đáp ra sao. Như vậy thì tuy học nhiều thật đấy nhưng nào có ích lợi gì đâu” (Luận ngữ – Thiên Tử Lộ).
Những tư tưởng, quan điểm của thế hệ đi trước có thể coi là những bước đi đầu tiên hình thành hoạt động học qua trải nghiệm mà ngày nay chúng ta gọi nó dưới cái tên “Hoạt động trải nghiệm sáng tạo”.
Tại Việt Nam, Giáo dục – Đào tạo cùng với Khoa học – Công nghệ cũng được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX khẳng định là quốc sách hàng đầu. Nghị quyết Hội nghị số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã chỉ ra rằng“chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”. Do đó, trong dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã coi HĐTNST là một bộ phận của chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015. Cụ thể, năm học 2022 – 2023, chương trình Toán lớp 10 đã được học bộ sách mới có lồng ghép các ứng dụng thực tế. HĐTNST là hoạt động giáo dục trong đó từng học sinh được trực tiếp hoạt động thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó phát triển tình cảm, đạo đức, các kỹ năng và tích luỹ kinh nghiệm riêng của cá nhân. Trải nghiệm sáng tạo là hoạt động được coi trọng trong từng môn học; đồng thời trong kế hoạch giáo dục cũng bố trí các hoạt động trải nghiệm sáng tạo riêng, mỗi hoạt động này mang tính tổng hợp của nhiều lĩnh vực giáo dục, kiến thức, kỹ năng khác nhau.
Trong chương trình THPT Toán học là một môn học quan trọng đồng thời là công cụ giúp cho việc dạy và học các môn học khác. Tuy nhiên, môn Toán THPT có tính trừu tượng khá cao nên khi dạy và học thường mang nặng tính lí thuyết. Mặc dù vậy, môn Toán vẫn có nguồn gốc thực tiễn và ứng dụng nhiều trong xã hội. Đặc biệt có thể kể đến nội dung Tổ hợp – Xác suất trong chương trình môn Toán lớp 11 và theo chương trình mới 2022 -2023 thì nội dung Tổ hợp – Xác suất được học vào chương trình toán lớp 10. Toán xác suất len lỏi vào cuộc sống con người từ rất lâu. HĐTNST là hoạt động giáo dục đã được nhiều nước quan tâm, đặc biệt là các nước có nền giáo dục phát triển như Đức, Mỹ, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, …Bởi lẽ, HĐTNST dù diễn ra dưới hình thức nào cũng đều được thực hiện thông qua phương pháp thực hành và trải nghiệm thực tế để học sinh được tự mình khám phá, học hỏi bạn bè và đặc biệt phát triển cá nhân.
5
Việc chơi cờ bạc cho chúng ta thấy rằng các ý niệm về xác suất đã có từ trước đây hàng nghìn năm, tuy nhiên các ý niệm đó được mô tả bởi toán học và sử dụng trong thực tế thì muộn hơn rất nhiều. Pierre-Simon Laplace đã từng nói: “It is remarkable that a science which began with the consideration of games of chance should have become the most important object of human knowledge.” Théorie Analytique des Probabilités, 1812. (Tạm dịch: “Đáng chú ý là một khoa học mà bắt đầu bằng việc xem xét các trò chơi may rủi đã trở thành đối tượng quan trọng nhất của kiến thức con người.” Lý thuyết phân tích xác suất, 1812). Toán xác suất không chỉ dừng lại ở phạm vi của môn Toán mà còn đóng góp lớn trong các bộ môn, lĩnh vực khác như: kinh tế, chính trị, …
Các kiến thức về xác suất đang ngày càng trở nên quan trọng đối với con người trong xã hội hiện đại. Vì vậy, ở nhiều quốc gia, xác suất được đưa vào trong giảng dạy từ lâu với nhiều mức độ khác nhau. Trong chương trình Toán phổ thông ở nước ta, chủ đề này là một trong những nội dung quan trọng, xuất hiện trong nhiều cuộc thi. Bên cạnh đó, xác suất được đánh giá là một nội dung khó, đã xuất hiện trong nhiều công trình nghiên cứu. Tuy nhiên,phần lớn các nghiên cứu thường đi vào phân dạng bài tập cho học sinh, tập trung vào phát triển kiến thức mà chưa khai thác phần kĩ năng, thái độ – những yếu tố cùng với kiến thức hình thành năng lực cho học sinh. Vậy nên tôi đã đóng góp sáng kiến này giúp dạy tốt chủ đề Tổ hợp – Xác suất trong môn Toán lớp 11 và cơ sở để dạy chủ đề này ở chương trình mới lớp 10.
Xuất phát từ đặc điểm của HĐTNST và vị trí, vai trò của môn Toán; xuất phát từ những khía cạnh đã được khai thác của xác suất, tôi lựa chọn đề tài: “Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất môn Toán THPT” làm sáng kiến kinh nghiệm của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
– Tìm hiểu khái quát cơ sở lí luận của HĐTNST.
– Tìm hiểu một số cách tổ chức HĐTNST trong dạy học chủ đề xác suấtnhằm nâng cao nhận thức, kĩ năng, hứng thú cho học sinh trong môn Toán nóiriêng và các bộ môn khác nói chung.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Nghiên cứu cơ sở lí luận về hoạt động trải nghiệm sáng tạo
– Nghiên cứu thực trạng việc dạy học tổ hợp xác suất trong trường học cũng như thực trạng tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong nội dung Tổ hợp – xác suất.
– Xây dựng nội dung và cách thức tổ chức và đánh giá các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề tổ hợp – xác suất.
– Thực nghiệm sư phạm để đánh giá bước đầu hiệu quả của các hoạt động được xây dựng.
4. Xây dựng giả thiết nghiên cứu:
Xây dựng và tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất góp phần nâng cao hứng thú, kĩ năng, nhận thức cho học sinh trong môn Toán.
6

5. Khách thể, đối tượng nghiên cứu:
– Khách thể nghiên cứu: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học ở trường THPT.
– Đối tượng nghiên cứu: Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề tổ hợp – xác suất chương trình môn Toán 11 và môn Toán 10 cho học sinh THPT (Chương trình mới)..
6. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu: Quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất cho học sinh lớp 11 và học sinh lớp 10 chương trình mới.
Đề tài được áp dụng cho học sinh lớp 11, lớp 10 tại trường tác giả dạy và một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An,
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nghiên cứu lí luận
– Nghiên cứu các dự thảo, chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo về hoạt động trải nghiệm sáng tạo và cách tổ chức hoạt động trải nghiệm sángtạo trong dạy học.
– Nghiên cứu các phương pháp dạy học môn Toán, các tài liệu giáo dục có liên quan tới đề tài, đặc biệt các tài liệu liên quan đến hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
– Nghiên cứu sách giáo khoa, sách tham khảo có liên quan đến chủ đề tổ hợp – xác suất, các nghiên cứu trước đây về tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
7.2. Điều tra, quan sát
– Khảo sát thực trạng của việc dạy và học Tổ hợp – xác suất ở trường phổ thông.
– Khảo sát định tính về tính sinh động, hấp dẫn của giờ dạy Toán khi học sinh được tham gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
7.3. Thực nghiệm sư phạm
Thực nghiệm sư phạm nhằm bước đầu khẳng định tính khả thi, hiệu quả của việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, sáng tạo trong dạy học chủ đề tổ hợp– xác suất cho học sinh lớp 11 và học sinh lớp 10 ( sách Cánh diều )
7.4. Phỏng vấn
Phỏng vấn các học sinh để thu thập thêm thông tin về mức độ hứng thú của học sinh khi tham gia vào các hoạt động trải nghiệm trải nghiệm sáng tạo trongdạy học chủ đề tổ hợp – xác suất.
8. Đóng góp mới về mặt khoa học của đề tài:
Phạm vi tác động: Các giáo viên toán thpt và các trường thpt
– Các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất. – Một số bài giảng về dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất qua việc tổ chức hoạt
động trải nghiệm sáng tạo.
7

B. PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Khái niệm, mục tiêu HĐTNST 1.1. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo
 Hoạt động
 Đặc điểm của hoạt động
– Tính đối tượng của hoạt động: đối tượng của hoạt động là cái con người cần
làm ra, cần chiếm lĩnh, là động cơ.
– Tính chủ thể: Hoạt động do chủ thể thực hiện, chủ thể có thể là một hoặc nhiều người.
– Tính mục đích: Mục đích của hoạt động là làm biến đổi thế giới (khách thể) và biến đổi bản thân chủ thể.
– Hoạt động vận hành theo nguyên tắc gián tiếp: Con người tác động đến khách thể qua hình ảnh tâm lí trong đầu, qua việc sử dụng công cụ lao độngvà phương tiện ngôn ngữ.
 Các dạng hoạt động của con người
– Căn cứ vào quan hệ giữa con người với vật thể (chủ thể và khách thể) và quan hệ giữa con người với con người (chủ thể và chủ thể), chúng ta có hoạt động lao động và hoạt động giao tiếp.
– Căn cứ vào phương diện cá thể, loài người có ba loại hình hoạt động kế tiếp nhau: hoạt động vui chơi, hoạt động học tập và hoạt động lao động.
– Căn cứ vào bản chất của hoạt động: Hoạt động biến đổi, hoạt độngnhận thức, hoạt động định hướng giá trị, hoạt động giao tiếp.
 Trải nghiệm
– Con người được trực tiếp tham gia vào các loại hình hoạt động và các mối 8
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một khái niệm mới trong dự thảo về đổi mới chương trình và sách giáo khoa phổ thông sau năm 2015. Để xác định được thế nào là hoạt động trải nghiệm sáng tạo, ta sẽ xuất phát từ các thuật ngữ: “hoạt động”, “trải nghiệm”,“sáng tạo” và xem xét mối quan hệ qua lại giữa chúng với nhau.
Hoạt động là phương thức tồn tại của con người. Theo tâm lý học Mác- xít, cuộc sống con người là một dòng hoạt động, con người là chủ thể của các hoạt động thay thế nhau. Hoạt động là quá trình con người thực hiện các quan hệ giữa
con người với thế giới tự nhiên, xã hội, người khác và chính bản thân mình.
Trải nghiệm là những gì con người đã từng kinh qua thực tế, từng biết, từng chịu. Trải nghiệm để phục vụ lại cho cuộc sống. Chúng ta sống trong thực tại, trao
đổi thông tin với thực tại, nhờ đó chúng ta thu được những kiến thức và kinh nghiệm sống cho riêng bản thân mình.
* Đặc điểm của trải nghiệm:

quan hệ giao lưu phong phú một cách tự giác.
– Con người được thử nghiệm, thể hiện bản thân trong thực tế, từ đó hiểu mình hơn, tự phát hiện những khả năng của bản thân.
– Con người được tương tác, giao tiếp với người khác, với tập thể, với cộng đồng, với sự vật hiện tượng, … trong cuộc sống.
– Con người thực sự là một chủ thể tích cực, chủ động, sáng tạo.
* Các dạng trải nghiệm
Có rất nhiều dạng trải nghiệm:
– Căn cứ vào phạm vi diễn ra hoạt động của học sinh: trải nghiệm trênlớp học, trải nghiệm ngoài trời…
– Căn cứ vào các cơ quan tham gia hoạt động: trải nghiệm trong đầu,trải nghiệm bằng các thao tác tay chân, trải nghiệm các giác quan.
– Căn cứ vào các quá trình tâm lí:Trải nghiệm cảm giác bên ngoài; Trải nghiệm về tri giác; Trải nghiệm tư duy và tưởng tượng; Trải nghiệm về ghi nhớ; Trải nghiệm các cung bậc cảm xúc
 Sáng tạo
* Đặc điểm của sáng tạo
– Chứa đựng tri thức và trình độ chuyên môn.
– Khả năng tư duy nhạy bén, uyển chuyển và linh hoạt.
– Trí tưởng tượng phong phú.
– Khả năng phát hiện vấn đề, tạo dựng cái mới và độc đáo trong môi trường hoạt động của con người.
* Các dạng sáng tạo
– Căn cứ vào loại hình hoạt động của con người: sáng tạo trong học tập,sáng tạo trong lao động sản xuất, …
– Căn cứ vào lĩnh vực của đời sống xã hội: sáng tạo nghệ thuật, sáng tạocông nghệ, sáng tạo kĩ thuật,…
– Căn cứ vào tính chất của sản phẩm sáng tạo: Sáng tạo biểu đạt, sáng tạo sáng chế, sáng tạo phát kiến, sáng tạo cải biến.
Hiểu đúng bản chất của trải nghiệm sẽ giúp người giáo viên lựa chọn được hình thức, phương pháp tổ chức các hoạt động trải nghiệm phù hợp.
Sáng tạo là một đặc trưng nổi bật của tâm lí người. Thời đại kinh tế tri thức, toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế kéo theo sự chuyển động, đổi thay đáng kể tâm lí con người, nhất là năng lực thích nghi và sáng tạo.
Từ việc tìm hiểu và xem xét các thuật ngữ “hoạt động”, “trải nghiệm”, “sáng tạo”, chúng ta nhận thấy rằng thuật ngữ HĐTNST tuy được cấu thành từ hoạt động, trải nghiệm và sáng tạo nhưng không dừng lại ở phép cộng đơn thuần ba thuật ngữ
9

trên, bởi trong hoạt động đã có yếu tố trải nghiệm và sáng tạo.
Do đó, việc tổ chức HĐTNST cần tạo điều kiện tối đa để học sinh được tham gia trực tiếp vào các loại hình hoạt động giáo dục phong phú, được thực hành, thử
nghiệm bản thân trong thực tế, được tương tác, giao tiếp với sự vật, hiện tượng, con người (bạn, nhóm bạn, tập thể lớp, thầy cô giáo, …). Đặc biệt thông qua hoạt động, các em hình thành những cảm xúc tích cực – yếu tố quan trọng hình thành nên thái độ tốt, tình cảm tốt, say mê, quyết tâm,… tạo dựng niềm tin cá nhân.
1.2. Mục tiêu của hoạt động trải nghiệm sáng tạo
 Mục tiêu chung
 Mục tiêu theo các cấp học + Mục tiêu ở tiểu học
Dựa theo dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông về hoạt động trải nghiệm của Bộ Giáo dục – Đào tạo ngày 19/1/2018, mục tiêu của hoạt động trải nghiệm sáng tạo như sau:
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm hình thành và phát triển phẩm chất nhân cách, các năng lực tâm lý – xã hội…; giúp học sinh tích luỹ kinh nghiệm riêng cũng như phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân mình, làm tiền đề cho mỗi cá nhân tạo dựng được sự nghiệp và cuộc sống hạnh phúc sau này.
Ở cấp tiểu học, hoạt động trải nghiệm nhằm giúp học sinh hình thành cáckĩ năng sống cơ bản, biết tuân thủ các nội quy, quy định; có thói quen sinh hoạt tích cực trong cuộc sống hằng ngày, nền nếp học tập ở nhà cũng như ở trường; bắt đầu có định hướng tự đánh giá và tự điều chỉnh bản thân; hình thành những hành vi giao tiếp, ứng xử có văn hóa; có ý thức làm việc nhóm, ýthức tham gia hoạt động lao động, hoạt động xã hội, hoạt động phục vụ cộng đồng; bước đầu biết cách tổ chức một số hoạt động đơn giản, làm quen và hình thành hứng thú với một số nghề gần gũi với cuộc sống của học sinh .
+ Mục tiêu ở trung học cơ sở
Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trung học cơ sở giúp học sinh tiếp tục củng cố và phát triển các kĩ năng sống cơ bản, thói quen tích cực, nền nếp học tập, hành vi ứng xử văn hóa ở tiểu học. Ở trung học cơ sở, hoạt động trải nghiệm tập trung hơn vào sự phát triển phẩm chất, trách nhiệm của mỗi cánhân, đó là trách nhiệm với gia đình, xã hội, trách nhiệm trong học tập. Từ đó học sinh hình thành được các năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự điều chỉnh và tự đánh giá, đồng thời hình thành các giá trị cá nhân. Khi học sinh tham gia vào một hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở lứa tuổi này, học sinh được tham gia vào các hoạt động phục vụ cho cộng đồng, các hoạt động lao động từ đó hình thành trong đầu học sinh các ý niệm, hay những sự hứng thú với một ngành nghề nhất nhất. Qua đó các em sẽ có ý
thức rèn luyện, kế hoạch học tập để đáp ứng các nhu cầu của người lao động tương lai.
+ Mục tiêu ở trung học phổ thông
10

Ở giai đoạn THPT, các hoạt động trải nghiệm sáng tạo hướng tới chohọc sinh được thể hiện mình, khẳng định mình nhưng vẫn phù hợp với các chuẩn mực đạo đức chung. Đồng thời các hoạt động đó sẽ giúp học sinh thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, thể hiện trách nhiệm của một người công dân… thông qua các việc
làm, hành động cụ thể để tham gia phục vụ cộng đồng. Ở giai đoạn này, học sinh có thể tự định hướng được nghề nghiệp cho bản thân dựa trên nhu cầu của thị trường, sự hiểu biết của bản thân, sự hứng thú của mỗi cá nhân với một ngành nghề nào đó, từ đó xây dựng cho mình một kế hoạch riêng để phát triển và phù hợp với những sự thay đổi của xã hội.Giai đoạn này các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cũng tiếp tục hoàn thiện các phẩm chất năng lực chung của chương trình giáo dục.
2. Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm sáng tạo
2.1. Nội dung của hoạt động trải nghiệm sáng tạo mang tính tích hợp và phân
hóa cao
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tiến hành trên nhiều lĩnh vực mang tính tích hợp và tổng hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều môn học như: giáo dục đạo đức, giáo dục trí tuệ, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục giá trị sống, giáodục thẩm mĩ, giáo dục thể chất, giáo dục lao động, giáo dục an toàn giao thông, giáo dục môi trường, giáo dục phòng chống ma túy, giáo dục phòng chống HIV/AIDS và tệ nạn xã hội,… Thông qua đó giúp cho các nội dung giáo dục trở nên thiết thực và gần gũi với cuộc sống thực tế hơn, đáp ứng được nhu cầu hoạt động của học sinh, giúp các em vận dụng vào trong thực tiễn cuộc sống một cách dễ dàng, thuận lợi hơn.
Việc xây dựng nội dung cho hoạt động trải nghiệm sáng tạo được xây dựng trên tinh thần các chủ đề mở và tương đối độc lập với nhau. Khi tiến hành lựa chọn tổ hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cần dựa trên những điều kiện, lĩnh vực đời sống, kinh tế, văn hóa, khoa học, chính trị của từng địa phương, vùng miền để có thể thực hiện phù hợp và đạt hiệu quả.
2.2. Hoạt động trải nghiệm mang tính sáng tạo
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tổ chức dưới nhiều hình thức đa dạng. Thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo, học sinh được tham gia vào tất cả các bước của quá trình hoạt động, qua đó thúc đẩy tinh thần sáng tạo, tựgiác của mỗi em. Tại đây các em được tự do bày tỏ quan điểm của mình, đồngthời được lắng nghe những góp ý của mọi người cùng tham gia. Vì vậy, hoạt động trải nghiệm sáng tạo tạo ra cho học sinh cơ hội được trải nghiệm, được đắm mình vào thực tiễn, cơ hội được thể hiện bản thân, được khẳng định và nói lên tiếng nói của mình. Từ đó giúp phát huy tối đa sự sáng tạo ở sâu trong mỗi con người đồng thời hình thành và phát triển cho học sinh những giá trị sống và các năng lực cần thiết.
2.3. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo đòi hỏi sự phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo yêu cầu có những điều kiện để tổ chức nhất định như về kinh phí, địa điểm tổ chức, trang thiết bị sử dụng, … nên nó có khả năng thu hút sự tham gia của nhiều lực lượng như cán bộ giáo viên nhàtrường, cha mẹ học
11

sinh, chính quyền địa phương, hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên, tổ chức, danh nghiệp, các nghệ nhân… Các lực lượng này sẽ phối hợp với nhau để giúp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo đạt hiệu quả.Với mỗi lực lượng giáo dục sẽ mang trong mình những thế mạnh và tiềmnăng riêng biệt. Khi tham gia vào các hoạt
động trải nghiệm sáng tạo các em được giao lưu tiếp xúc với nhiều lực lượng khác nhau, tạo ra cho các em cơ hội thể hiểu biết thêm nhiều kiến thức mới không có trên sách vở. Đồng thời các em được giải đáp những thắc mắc từ những lĩnh vực khác nhau. Qua đó làm tăng tính hấp dẫn, đa dạng và hiệu quả cho hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
2.4. Học qua trải nghiệm giúp lĩnh hội những kinh nghiệm mà các hình thức học tập khác không thực hiện được
Có nhiều con đường khác nhau để lĩnh hội kiến thức như học qua sách vở, báo chí, học qua thầy cô bạn bè,… Tuy nhiên chỉ có học qua trải nghiệm mới lĩnh hội được những kinh nghiệm mà không hình thức học tập nào làm được. Ví dụ như việc
học tập về cảm nhận mùi hương, học sinh phải được ngửi mới biết mùi hương này như nào; hay học về cảm thụ âm nhạc, học sinh phải được nghe bản nhạc đó; học về mùi vị, học sinh phải được nếm chúng… tất cả những điều đó chỉ có được khi được tham gia trải nghiệm. Khi được trải nghiệm càng nhiều, trải nghiệm ở càng nhiều lĩnh vực thì vốn kiến thức, kinh nghiệm của học sinh tích lũy được càng đa dạng và phong phú. Nội dung hoạt động trải nghiêm sáng tạo được xây dựng thành các chủ đề mang tính chất mở và tương đối độc lập với nhau dựa trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế, sản xuất , khoa hoc công nghệ, giáo dục, văn hóa, chính trị xã hội,.. của địa phương, vùng miền, đất nước và quốc tế để học sinh và nhà trường lựa chọn, tổ chức thực hiện một cách phù hợp, hiệu quả.
Do đó, học từ trải nghiệm là hình thức học tập hiệu quả và có thể thực hiện được ở tất cả các lĩnh vực của cuộc sống. Học qua trải nghiệm cần được tiến hành theo một quy trình, tổ chức nhất định để đạt được kết quả tốt. Hoạt động để giáo dục nhân cách cho học sinh chỉ có thể tổ chức qua trải nghiệm.
3. Một số hình thức và phương pháp tổ chức HĐTNST trong dạy học Toán
3.1. Hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có thể được tổ chức dưới nhiều hình thức đa dạng và phong phú như: trò chơi; câu lạc bộ; diễn đàn; tham quan dã ngoại;sân khấu tương tác; hội thi, cuộc thi; tổ chức sự kiện, giao lưu; hoạt động chiến dịch; hoạt động nhân đạo; hoạt động tình nguyện; lao động công ích; sinh hoạt tập thể; hoạt động nghiên cứu khoa học, … Với mỗihình thức sẽ đều có một ý nghĩa giáo dục riêng.
Các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo khá đa dạng và phong phú, phù hợp với tất cả các cấp học, môn học. Tuy nhiên đối với hoạt động dạy
học môn Toán THPT chúng ta thường sử dụng các hình thức như câu lạc bộ, trò chơi, hoạt động nghiên cứu khoa học, diễn đàn. Đồng thời khi tổ chức các hoạt động ta phải xem xét tới tính phù hợp với điều kiện của từng địa phương và vùng miền nhất định.
12

 Câu lạc bộ Đây là hình thức hoạt động được tạo ra nhằm tạo môi trường vui chơi, giải trí lành mạnh cho học sinh. Hình thức này thường được áp dụng khá phổ biến ở các trường, là nơi để kết nối các học sinh có cùng đam mê, sở thích có cơ hội trao đổi, giao lưu với nhau. Đồng thời trong câu lạc bộ sẽ có cả các thầy cô và những người cùng am hiểu lĩnh vực đó tham gia. Thông qua đó không chỉ học sinh được chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm của bản thân mà còn được nhận lại, được tiếp thu thêm nhiều kiến thức, kinh nghiệm mới từ những người khác. Đồng thời thông qua câu lạc bộ, các thầy cô, nhà giáo dục sẽ hiểu và phát hiện ra nhiều năng lực tiềm ẩn của học sinh. Qua đó có định hướng, giúp đỡ các em phát triển hơn nữa.
Riêng đối với môn Toán, khi tham gia các câu lạc bộ liên quan tới Toán học, học sinh được củng cố các kiến thức đã học và được biết thêm nhiều kiến thức mới bên ngoài. Qua đó, giúp học sinh bồi đắp thêm kinh nghiệm và tăng sự hứng thú học tập với môn học này.