SKKN Tích hợp giáo dục kiến thức sản xuất và sử dụng thực phẩm sạch trong một số tiết dạy sinh học lớp 11 – ban cơ bản

CH2 : Auxin được sinh ra chủ yếu ở đâu trên cơ thể thực vật?

CH3 : Tác dụng sinh lý của AIA đến sự sinh trưởng của thực vật?

CH4 : Nêu các loại Auxin nhân tạo?

GV: Cung cấp hình ảnh (dùng máy chiếu) về nguồn gốc một số loại kích thích (Auxin nhân tạo) nông dân đang dùng:

Loại hoá chất không rõ nguồn gốc dùng để kích thích ở Tiền Phong, Ân Thi, Hưng Yên 

Vỏ thuốc đã sử dụng tại bờ ruộng

(Nguồn báo KhoaHoc.tv)

CH5 : Có nhận xét gì về chủng loại, nguồn gốc các chất kích thích sinh trưởng đang dùng hiện nay?

GV: ( Theo Nguoiduatin) “…Trung tâm Đào tạo và Phát triển sắc ký TP HCM phát hiện 7 mẫu có Methamidophos. Đó là, rau muống, khoai tây Trung Quốc, đậu cô ve, cải ngọt, dưa leo, rau ngót, cà rốt Trung Quốc. Khảo sát mới nhất của Hội Khoa học và Công nghệ lương thực thực phẩm Việt Nam  cũng cho kết quả đáng lo ngại: Tại các vùng trồng táo, trồng nho, người ta có thói quen phun nhiều lần trong mùa vụ cho đến sát thời điểm thu hoạch. Cách phun thuốc này đã để lại một dư lượng monnocrotophos và cypermethhrin trong quả táo ở thị trường TP HCM lớn hơn mức độ cho phép nhiều lần…”

   Các loại rau được “tắm” thuốc kích thích

CH6 : Việc sử dụng kích thích sinh trưởng đã tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật chưa?

CH7 : Cơ thể sinh vật có phân giải được các hoocmon sinh trưởng nhân tạo không? Hậu quả lâu dài của việc sử dụng thức ăn có nguồn hoocmon này?

CH8 : Sử dụng kích thích sinh trưởng trong nuôi trồng như thế nào để đảm bảo an toàn khi sử dụng sản phẩm?

GV: Cung cấp các thông tin có đối chứng về cánh nhận biết các sản phẩm rau quả có sử dụng khích thích sinh trưởng.

CH9 : Qua sát các hình ảnh sau và so sánh về hình thức giữa rau sử dụng và rau không sử dụng kích thích sinh trưởng?

Mướp đắng sạch (phải) màu đậm và gai sù sì hơn

Cải sạch (phải) rất khó tránh sâu và lá thường đậm màu hơn cải được bón kích thích

Đậu tự trồng quả ít khi thuôn dài đều tăm tắp và có vết sâu (phải) Giá đỗ sạch dễ phân biệt bằng mắt thường

GV:  Hướng dẫn học sinh khai thác kênh chữ và kênh hình (Hình 35.2) để tìm hiểu kiến thức về Gibêrelin:

CH10 : Gibêrelin được tạo ra ở cơ quan nào của thực vật?

CH11 : Gibêrelin có tác động như thế nào đến sự sinh trưởng của cây?

GV: Cung cấp thêm kết quả thử nghiệm của Khoa Nông học Trường Đại học Nông Lâm TP HCM: “Rau muống trồng bình thường đến ngày cắt chỉ cao chưa đến 30 cm. Còn rau thử nghiệm, có sử dụng “viên độc” và “viên mo” đến ngày cắt cao từ hai tới ba lần so với rau đối chứng vì dưới tác dụng kích thích của hoạt chất Gibberellic Acid (GA) rau có thể đạt tốc độ tăng trưởng 10cm/ngày bất chấp thời tiết không thuận lợi”

CH12:  Người ta đã lạm dụng Gibêrelin nhân tạo trong sản xuất thực phẩm như thế nào? 

GV:  Hướng dẫn học sinh khai thác kênh chữ và kênh hình (Hình 35.3) để tìm hiểu kiến thức về Gibêrelin:

CH13 : Nêu một vài ví dụ về Xitôkinin tự nhiên và nhân tạo?

CH14 : Vai trò sinh lý của Xitôkinin ?

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác kênh chữ, kênh hình ( Hình 35.4) để tìm hiểu kiến thức về Eetilen.

CH15: Ở cây trồng Êtilen được sản xuất ở đâu?

CH16: Vai trò của Êtilen đối với cây trồng?

GV: Cung cấp thêm thông tin để học sinh tìm hiểu về sự lạm dụng Êtilen trong sản xuất thực phẩm hiện nay.

“…Theo thông tin từ Bộ NN&PTNT, hiện tại, các loại thuốc thúc chín hoa quả vẫn chưa có trong danh mục thuốc được phép sử dụng của Bộ nên có thể nói việc sử dụng các loại thuốc thúc chín hoa quả như đu đủ, mít, xoài… là bất hợp pháp. Trước đó, theo Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản, Bộ NN&PTNT, thuốc ép chín xuất hiện trên thị trường được nông dân trồng trái cây hay sử dụng để thúc chín còn gọi là thúc tố có thành phần chủ yếu là chất ethephon;… với liều lượng ethrel 2.000mg/kg có thể tiêu diệt 50% các loài động vật thử nghiệm trong một thời gian nhất định (thường là 4 giờ). Ethrel có hại đối với da và mắt, rất dễ kích ứng làm đỏ mắt, xót mắt, ăn mòn da, gây sưng, đỏ da…”

Một trong các loại thuốc kích chín (Báo doisongphapluat)

CH17: Nhận xét gì về nguồn gốc các thuôc kích chín hoa quả? Sử dụng chúng có hợp pháp không?

GV: Cung cấp thêm thông tin về việc sử dụng kích chín hoa quả:

Người nông dân đang bôi thuốc kích chín nhanh cho đu đủ (nguồn báo KhoaHoc.tv )

Tiêm kích chín cho mít (Nguồn Vietnamnet)

Ngâm chuối vào hóa chất kích chín (Nguồn nguoivietodessa)

CH18 : Thực trạng sử dụng Êtilen nhân tạo trong việc kích chín hoa quả? Ảnh hưởng của nó đối với sức khỏe?

GV: Cung cấp thêm thông tin để học sinh phân biệt hoa quả chín thường và hoa quả kích chín.

           (Nguồn báo Doisongphapluat)

         ( Nguồn báo Xaydung.com)

                   ( Nguồn Dantri.com)

CH19: Cách phân biệt trái chín cây và trái chín ép?

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác kênh chữ SGK để tìm hiểu kiến thức về AAB.

CH20 : Cơ quan nào của thực vật sinh ra AAB?

CH21: Vai trò của AAB đối với thực vật?

1. Auxin:

– Auxin phổ biến ở thực vật là Axit indol axetic (AIA).

– Auxin sinh ra chủ yếu ở đỉnh của thân và cành.

– Ở mức tế bào, AIA kích thích nguyên phân, sinh trưởng dãn dài của tế bào; ở mức độ cơ thể, AIA tham gia vào nhiều hoạt động sống như hướng động, ứng động, kích thích nảy mầm của hạt.

– Auxin nhân tạo gồm ANB, AIB.

– Các chất kích thích đang dùng gồm nhiều chủng loại trong đó có những loại không rõ nguồn gốc.

– Việc sử dụng các chất kích thích sinh trưởng còn mang tính bừa bãi chưa tuân thủ các quy định về chủng loại, liều lượng thời gian…

– Cơ thể người không có enzim phân giải các hoocmon này. Chúng tích lũy dần trong cơ thể và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.

– Chỉ sử dụng các chất kích thích sinh trưởng trong danh mục cho phép của Bộ; sử dụng đúng liều lượng, đúng hướng dẫn.

– Rau có sử dụng kích thích sinh trưởng thường có ngoại hình đẹp, sáng bóng, đồng đều một cách bất thường; 

2) Gibêrelin (GA):

– Gibêrelin được sinh ra chủ yếu ở lá, rễ.

– Ở mức độ tế bào GA làm tăng số lần nguyên phân và tăng sinh trưởng dãn dài; ở mức độ cơ thể nó kích thích nảy mầm, kích tăng trưởng chiều cao, tạo quả không hạt.

– Việc lạm dụng GA nhân tạo nhằm tăng tốc sinh trưởng, thu lợi về mặt kinh tế nhưng tạo ra các thực phẩm không an toàn cho sức khỏe con người.

3) Xitôkinin:

– Ở thực vật có Xitôkinin tự nhiên như zeatin; Xitôkinin nhân tạo như kinetin.

– Ở mức tế bào Xitôkinin kích thích phân bào làm chậm quá trình già; ở mức cơ thể ảnh hưởng đến sự hình thành chồi mô.

III – Hoocmôn ức chế:

1) Êtilen:

– Êtilen được tạo ra ở hầu hết các phần của thực vật và đặc biệt nhiều trong thời gian rụng lá, hoa già, mô tổn thương.

– Có vai trò thúc quả chóng chín, rụng lá.

– Các chất kích chín hoa quả đều không có nguồn gốc (chưa cấp phép); sử dụng thuốc kích chín là vi phạm pháp luật.

– Việc sử dụng kích thích chín ở hoa quả diễn ra bừa; Tồn dư kích thích chín trong hoa quả khi vào cơ thể con người sẽ tích lũy và gây hại.

– Trái chín cây thường có vỏ căng mọng, thịt chín mềm đều không bị sượng, có mùi thơm tự nhiên.

2) Axit abxixic (AAB):

– AAB được tạo ra ở lục lạp, chóp rễ.

– Tương quan AAB/GA điều tiết trạng thái ngủ và hoạt động của hạt.