SKKN Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy tiết ngoại khóa GDCD lớp 11 với chủ đề phòng chống Ma túy trong học đường

MỤC LỤC

1. Phần mở đầu

1.1. Lí do chọn đề tài

Môn GDCD ở trường trung học phổ thông ngoài việc trang  bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về thế giới quan, nhân sinh quan, hệ thống các giá trị đạo đức, pháp luật, thể chế chính trị và những chính sách định hướng phát triển kinh tế – xã hội, định hướng nhiệm vụ xây dựng và  bảo vệ Tổ quốc trong thời kì CNH, HĐH đất nước. Ngoài ra môn GDCD còn trang bị kĩ năng sống cần thiết để học sinh tự chủ trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả.

Như vậy, mục tiêu, nội dung của môn học là góp phần trang bị kĩ năng làm chủ bản thân, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống trong cuộc sống. Đồng thời, tự giác xác định phương hướng phát triển của bản thân sau khi tốt nghiệp THPT.

Ngoài những nội dung kiến thức bắt buộc trong sách giáo khoa, trong phân phối chương trình môn GDCD còn một yêu cầu bắt buộc giáo viên cần chủ động lựa chọn nội dung giảng dạy trong các tiết ngoại khóa mang tính thời sự, gần gũi với các em học sinh, vừa có tác dụng tích cực với các em như: vững vàng trước những khó khăn, thử thách; biết ứng xử, giải quyết vấn đề và giúp đỡ người khác một cách tích cực và phù hợp; giúp các em yêu đời hơn và làm chủ cuộc sống của chính mình. 

Tuy nhiên, tiết ngoại khóa lại không có nội dung trong sách giáo khoa và sách giáo viên, chỉ có tài liệu hướng dẫn chọ chủ đề. Nên tôi đã vận dụng kiến thức liên môn  trong quá trình soạn giảng tiết ngoại khóa. Làm như vậy đã giúp học sinh thấy được chủ đề các em đang tìm hiểu có nhiều bộ môn cùng nghiên cứu ở các khía cạnh khác nhau, từ đó sẽ gây được hứng thú khi các em tìm hiểu, các em thấy được vai trò trách nhiệm của mình đối với sự phát triển nói chung của xã hội, hơn nữa xóa đi thành kiến về bộ môn GDCD. 

1.2. Mục đích nghiên cứu

Lứa tuổi các em đang hình thành những giá trị nhân cách tích cực song còn thiếu kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh sống, dễ bị kích động , dễ bị lôi kéo, …tham gia vào các tệ nạn xã hội. Trong khi đó, các em chính là chủ nhân tương lai của đất nước, là những người sẽ đưa ra những quyết định cho sự phát triển của đất nước trong những năm tới. Vậy nên, trong các tiết ngoại khóa và các tiết cuối kì của các lớp đã hoàn thành trong phân phối chương trình bản thân tôi thường lựa chọn các chủ đề như: giáo dục về trật tự an toàn giao thông; giáo dục về môi trường, phòng chống HIV/AIDS, Ma túy; giáo dục kĩ năng sống… Tuy nhiên, trong phạm vi của bài viết này tôi xin chia sẻ với đồng nghiệp kinh nghiệm của tôi về việc vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy tiết ngoại khóa GDCD lớp 11 với chủ đề phòng chống Ma túy trong học đường. Với việc chọn chủ đề này, tôi hy vọng sẽ cùng các bộ môn khác trong nhà trường sẽ giúp cho các em có thêm kĩ năng sống tích cực, giúp các em hợp tác với nhau trong học tập và giúp đỡ nhau trong cuộc sống khi gặp khó khăn, góp phần thực hiện thành công sự nghiệp của giáo dục và đào tạo của Việt Nam là  đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

1.3. Đối tượng nghiên cứu

Chủ đề phòng chống Ma túy trong học đường.

1.4. Phương pháp nghiên cứu

– Liên hệ thực tế, thu thập thông tin, thu thập ý kiến, rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp có chuyên môn.

– Tham khảo SGK: môn Giáo dục Quốc phòng – An ninh lớp 10 bài 7: Tác hại của Ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống Ma túy; môn Hóa học lớp 12 bài 44: Hóa học và vấn đề xã hội.

– Tham khảo tài liệu Luật phòng chống Ma túy; Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên giáo viên THPT: “Giáo dục phòng chống ma túy và chất gây nghiện ở trường THPT”. Tác giả: Hoàng Văn Giao – Sở GD & ĐT Thanh Hóa.

– Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thử nghiệm đối với học sinh ở 5 lớp: 11D1, 11D2, 11D3, 11D4, 11D5 trường THPT Triệu Sơn 4, năm học ………..

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

Với việc đổi mới phương pháp dạy – học theo hướng phát huy tính tích cực học sinh, gắn hoạt động dạy – học với hoạt động xã hội, hoạt động lao động sản xuất và các hoạt động thực tiễn khác. Mặc dù trong sách giáo khoa lớp 10, 11, 12  đã có sự phối hợp hài hoà giữa lí thuyết với bài tập thực hành, giữa kiến thức các phân môn,  nhưng phân phối chương trình vẫn chỉ dành thời lượng rất ít cho tiết thực hành ngoại khoá, mỗi khối lớp chỉ có 2 tiết cho cả năm học, mỗi kì 1 tiết và được bố trí vào gần cuối kì học( trước tiết ôn tập và kiểm tra học kì). Với sự bố trí như vậy,  bản thân tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn sau:

+ Việc bố trí các tiết thực hành ngoại khoá vào cuối kì học, cuối năm học tôi thấy hợp lí ở chỗ sẽ có nhiều thời gian cho việc tìm hiểu của học sinh, lúc này học sinh sẽ thấy được các vấn đề được học có liên quan như thế nào với thực tiễn của bản thân, của các quan hệ xã hội và của địa phương thông qua việc tiếp thu kiến thức của cả học kì và qua việc tìm hiểu của các em về tình hình KT-XH ở địa phương. Tuy nhiên, việc bố trí vào thời gian này sẽ không gây được hướng thú của học sinh, học sinh không nhiệt tình học vì lúc này tiết ôn tập và tiết kiểm tra học kì đã được đẩy lên trước nhằm hoàn thành các con điểm và tổng kết điểm để có số liệu báo cáo Sở GD & ĐT.

+ Bản thân môn GDCD đã được cho là môn học không quan trọng đối với học sinh, nên tiết ngoại khóa chỉ có trong phân phối chương trình mà không có trong sách giáo khoa lại càng gây nên tâm lý không bắt buộc đối với các em, các em cho đó giống như bài đọc thêm, học cũng được không học cũng được. Trong khi đó giáo viên vẫn phải dạy đủ theo phân phối chương trình, cho nên lúc này giáo viên rất cần phải làm cách nào đó để vừa hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy của mình, vừa gây được hứng thú cho các em trong tiết học ngoại khóa.

+ Căn cứ vào tài liệu phân phối chương trình THPT môn Giáo dục công dân thì đã có sự hướng dẫn mang tính định hướng cho tiết dạy ngoại khóa, như vậy là đã tạo điều kiện rất thuận lợi cho giáo viên trong quá trình giảng dạy. Tuy nhiên, trong sách giáo viên và sách Chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ môn Giáo dục công dân lại không có phần hướng dẫn cụ thể hướng dẫn cho giáo viên yêu cầu cần đạt những gì trong tiết ngoại khóa.

+ Trong những lần tập huấn thay sách, học chuyên đề tiếp thu vấn đề mới, bồi dưỡng thường xuyên do Sở GD-ĐT tổ chức  thì bản thân tôi chưa được tham dự các chuyên đề hướng dẫn dạy tiết ngoại khoá, việc trao đổi kinh nghiệm giảng dạy giữa các giáo viên cũng rất hạn chế, tài liệu giảng dạy đa phần là do bản thân tự thu thập… Chính những thuận lợi và khó khăn ở trên đã làm ảnh hưởng nhiều đến việc giảng dạy của giáo viên, sự hứng thú học tập, kết quả học tập của học sinh đối với môn học Giáo dục công dân nói chung và tiết ngoại khoá nói riêng. 

2.2. Thực trạng của vấn đề

– Vấn đề về phòng, chống Ma túy cũng đã được đề cập ở các môn học như môn: GDQP lớp 10, môn Hóa học lớp 12… Nhưng được bố trí vào cuối năm học nên ý thức, thái độ học tập của  học sinh chưa được đầu tư đúng mức. Do vậy, việc giáo dục kĩ năng sống phòng và chống các tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn nghiện Ma túy cho học sinh cần phải thực hiện liên tục và thường xuyên hơn.

– Về phía Đoàn trường trong năm học đã tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp cho các đoàn viên, thanh niên học sinh thông qua các bài viết dự thi, mít tinh, biểu diễn văn nghệ, kí cam kết …về chủ đề phòng, chống Ma túy trong học đường.

– Với tiết ngoại khóa chưa có hướng dẫn cụ thể nội dung mà chủ yếu do Gviên tự lên kế hoạch, tự lựa chọn nội dung trên cơ sở hướng dẫn của Sở Giáo dục & Đào tạo, trình Ban Giám hiệu nhà trường duyệt, sau đó tổ chức soạn giảng.

–  Điều kiện vật chất của nhà trường hằng năm đã được bổ sung, nhưng kinh phí của nhà trường hạn hẹp cộng với học sinh của trường chủ yếu là con em nông dân, nên việc tổ chức cho các em học tập ngoại khóa theo hình thức tham quan, dự các phiên tòa xét xử, mời cán bộ, chuyên gia đến nói chuyện, trao đổi… là việc không thể tổ chức được. 

– Tính đến khi kết thúc năm học, ngoài một số lớp vừa hoàn thành theo phân phối chương trình còn có một số lớp hoàn thành chương trình trước khoảng 1 đến 3 tiết (do không mất tiết, do học ở các tuần dự trữ). Để quản lí các em trong thời gian này thực sự là rất khó khăn nếu giáo viên không lựa chọn được nội dung giảng dạy phù hợp. Nên trong khoảng thời gian này tôi thường cho các em hoạt động thực hành ngoại khóa.