SKKN Vận dụng phương pháp dạy học dự án khi dạy chủ đề Tuần hoàn máu – Sinh học 11

MỤC LỤC 

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………1 

1. Lý do chọn đề tài ………………………………………………………………..1 
2. Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm……………………………………………..2 
3. Điểm mới của đề tài………………………………………………………………2 
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ……………………………………………….2 
5. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………………2 

PHẦN II: NỘI DUNG………………………………………………………………3 

Chương I: Tổng quan nghiên cứu……………………………………………………3 

1. Thực trạng vấn đề……………………………………………………………….3 
2. Khái quát về phương pháp DHDA……………………………………………..3 

1. Đổi mới phương pháp DHTC…………………………………………………3 
2. Khái niệm phương pháp DHDA………………………………  ……………4 
3. Mục tiêu của phương pháp DHDA ………………………………………  ..4 
4. Các dạng của DHDA ………………………………………………………..5 
5. Quy trình của DHDA ………………………………………………………..5 
6. Ưu điểm và hạn chế của DHDA …………………………………………….6 
7. Tình hình nghiên cứu và vận dụng phương pháp DHDA trong dạy học……7 

Chương II: Vận dụng phương pháp DHDA vào dạy học chủ đề ………………….8 

1. Đặc điểm nội dung chương chuyển hóa vật chất và năng lượng……… ……..8  
2. Hệ thống hóa chương chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật………..8 
3. Nội dung kiến thức được khai thác trong chủ đề Tuần hoàn máu……………10 
4. Vận dụng phương pháp DHDA chủ đề: Tuần hoàn máu……………..………11 Chương III: Kết quả nghiên cứu và bàn luận ……………………………………..34 

1. Bố trí thực nghiệm và phương pháp TNSP …………………………………..34 
2. Kết quả của quá trình thực nghiệm………………………………………….. 34 

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ…………………………………………37 

3.1.Kết luận ……………………………………………………………………….37 

3.2.Kiến nghị ………………………………………………………………………37 

Tài liệu tham khảo………………………………………………………………….38 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, BIỂU ĐỒ 

1. Danh mục các bảng 

• Bảng 2.1. Chuẩn kiến thức , kỹ năng của chương chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật 
• Bảng 2.2. Nội dung kiến thức được khai thác ở chủ đề : Tuần hoàn máu 
• Bảng 2.3. Mức độ nhận thức 
• Bảng 2.4. Bảng kế hoạch thực hiện chủ đề 
• Bảng 3.1. Tổng hợp bài kiểm tra 15 phút sau đợt thực nghiệm 11A1 và 11T1 
• Bảng 3.2. Tổng hợp bài kiểm tra 15 phút sau đợt thực nghiệm 11A2 và 11T2 

2. Danh mục các hình 

• Hình 1.1. Mục tiêu của dạy học dự án 
• Hình 2.2. Hệ tuần hoàn hở và hệ tuần hoàn kín 
• Hình 2.2. Hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần hoàn kép 
• Hình 2.3. Hệ dẫn truyền tim 

3. Danh mục các biểu đồ 

• Biểu đồ 3.1. Tỉ lệ phân loại kết quả bài kiểm tra TN 11A1 và 11T1 
• Biểu đồ 3.2. Tỉ lệ phân loại kết quả bài kiểm tra TN 11A2 và 11T2 

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1: Lý do chọn đề tài 

Trong hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo trong đó nhấn mạnh “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học theo hướng hiện đại phát huy tính tích cực , chủ động sáng tạo và vận dụng kiến thức , kỹ năng của người học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học , cách nghĩ khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức kĩ năng phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức các hình thức học tập đa dạng,chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa , nghiên cứu khoa học , trải nghiệm, dự án …” 

Việc đổi mới phương pháp dạy học đang được thể hiện rộng rãi ở các môn học trong trường phổ thông , về thực chất là sự triển khai việc dạy học tích cực và cũng là tất yếu đối với môn Sinh Học. Xuất phát từ đặc tính của môn Sinh Học là môn khoa học kết hợp giữa lý thuyết với thực nghiệm , học sinh có thể tìm tòi khám phá kiến thức thông qua các hoạt động trải nghiệm. 

Trong chương trình Sinh Học 11 THPT chủ đề “ Tuần Hoàn Máu”  có nhiều kiến thức gần gũi với học sinh, kích thích sự hứng thú tìm hiểu các kiến thức và áp dụng vào thực tiễn hàng ngày . Đây cũng chính là điều kiện thuận lợi cho việc thiết kế các hoạt động dạy học tích cực bằng phương pháp dạy học dự án.  

Để phát huy tính tích cực , chủ động sáng tạo của người học , phát triển kỹ năng thực hành DHDA là một hướng đi có nhiều  triển vọng . Vì DHDA góp phần gắn lý thuyết với thực hành , gắn tư duy và hành động , nhà trường và xã hội, tham gia tích cực vào việc đào tạo năng lực làm việc tự lực , năng lực sáng tạo, tinh thần trách nhiệm, khả năng làm việc theo nhóm, khả năng thuyết trình diễn đạt , kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin. Phương pháp dạy học theo dự án là một hình thức dạy học mà học sinh được học dưới sự điều khiển và giúp đỡ của các giáo viên, nhưng phải tự giải quyết nhiệm vụ học của mình, nó đòi hỏi sự kết hợp cả về mặt lý thuyết và thực hành. Thông qua quá trình nó sẽ tạo ra những sản phẩm học tập. 

Xuất phát từ lí do đó nên tôi chọn đề tài Tên đề tài: “Vận dụng phương pháp dạy học dự án khi dạy chủ đề Tuần hoàn máu –  Sinh học 11” 

2: Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm 

Nghiên cứu vận dụng phương pháp dạy học dự án khi dạy chủ đề Tuần hoàn máu- Sinh học 11 nhằm đổi mới dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực HS , nhằm giúp HS hứng thú học tập và tiếp thu bài tốt hơn , thêm yêu thích môn Sinh học , đồng thời cũng hình thành cho các em các phẩm chất : trách nhiệm, trung thực, chăm chỉ trong nghiên cứu khoa học …  

3: Điểm mới của đề tài  

• Thiết kế được hai tiết dạy trong chủ đề : Tuần hoàn máu- Sinh học 11 bằng phương pháp dạy học dự án 
• Sử dụng phương pháp dạy học dự án để xây dựng một số các hoạt động dạy học: Tìm hiểu về nguyên nhân và thực trạng các bệnh lí liên quan đến huyết áp và tim mạch ở một số phường trên địa bàn Thị xã Cửa Lò. 
• Sử dụng phương pháp dạy học dự án đã góp phần hệ thống hóa lý luận cho việc đổi mới PPDH tích cực. 

4: Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 

• Đối tượng 

+ HS lớp 11A1, 11A2,11T1 và 11T2 Trường Trung học phổ thông Cửa Lò. Cho học sinh làm việc theo nhóm , sau đó các nhóm trực tiếp nghiên cứu về các chỉ số huyết áp và tim mạch của các thành viên, gia đình và ở các khu vực địa phương nơi các em sinh sống. Đồng thời cho các em tìm hiểu thêm các thông tin đối với những người mắc bệnh huyết áp và tim mạch ở địa phương để thấy được nguyên nhân để từ đó tìm ra các biện pháp nhằm hạn chế tình trạng các bệnh liên quan đến huyết áp và tim mạch. 

• Phạm vi nghiên cứu: 

  + Bài 18,19: Tuần hoàn máu 

  + Bài 21: Thực hành đo 1 số chỉ tiêu sinh lí ở người 

  + Thời gian: Học kì I – Năm học : 2021- 2022 

5: Phương pháp nghiên cứu 

• Nghiên cứu chương trinh̀ SGK và sách GV môn Sinh học lớp 11 để soan tḥ ảo tiến trinh d̀ ay ḥ oc theo đ̣ inh hự ớng nghiên cứu. 
• Phương pháp quan sát và điều tra: Tham khảo các phương pháp dạy học truyền thống ở trường và ở một số trường THPT lân cận . Dự giờ, trao đổi ý kiến với các giáo viên trong tổ và ngoài tổ để trao đổi thảo luận và rút kinh nghiệm 
• Trong quá trình nghiên cứu tôi đã hỏi ý kiến của các chuyên gia có kinh nghiệm trong giảng dạy môn Sinh Học ở các Trường THPT. 
• Phương pháp thống kê toán học: Sử dung tḥ ống kê toán hoc đ̣ ể phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm. Từ đó, khẳng đinh hị êu qụ ả của viêc ṿ ân ḍ ung ̣ phương pháp dạy học dự án nhằm phát huy khả năng tự học và tự nghiên cứu của học sinh. 

PHẦN II: NỘI DUNG 

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 

• Thực trạng của vấn đề 

Từ nhiều năm qua, Bộ GD&ĐT đã tổ chức tập huấn giáo viên về rà soát chương trình SGK, xây dựng các phương pháp dạy học tích cực. Năm học 2014 – 2015, giáo viên còn được tập huấn về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của địa phương, nhà trường. 

Mặt khác, Sinh học là một môn khoa học thực nghiệm, khoa học của sự sống, kiến thức của môn Sinh học gắn liền với các yếu tố tự nhiên và xã hội… Hiện nay các 

GV THPT đều đánh giá cao tầm quan trọng và sự cần thiết của đổi mới phương pháp DHTC . Theo đánh giá của GV THPT đa số các tiết đổi mới PPDH tích cực đều tạo hứng thú cho học sinh trong quá trình học tập. Điều đó có thể khẳng định mức độ cần thiết trong đổi mới PPDH là cần thiết hiện nay ở trường THPT . Tuy nhiên số tiết dạy đổi mới PPDH còn hạn chế hầu hết chỉ có ở các tiết thao giảng, dạy học theo chủ đề, dạy giáo viên giỏi… Có nhiều nguyên nhân trong đó GV còn ngại tổ chức các phương pháp DHTC mà phần lớn vẫn theo phương pháp truyền thống, HS vẫn còn xem nhẹ môn học , ngoài ra chương trình Sinh Học THPT vẫn còn nặng về lý thuyết nên dẫn tới việc đổi mới PPDH còn rất ít, khiến nội dung khô khan nhàm chán , giờ học trầm và thiếu sự hợp tác của học sinh dẫn tới chất lượng giờ học chưa cao . Từ đó tôi quyết định chọn phương pháp “ Vận dụng phương pháp dạy học dự án khi dạy chủ đề Tuần hoàn máu- Sinh học 11” 

• Khái quát về phương pháp dạy học dự án 

• Đổi mới PPDH tích cực  

PPDH tích cực là dạy học theo hướng phát huy tính tích cực , chủ động , sáng tạo của người học. PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa , tích cực hóa hoạt