Ứng dụng công nghệ thông tin vào môn Tiếng Việt 1 để kích thích tinh thần học tập tích cực, sáng tạo cho học sinh (đủ 3 bộ sách)

Trong chương trình Giáo dục phổ thông 2018, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào giảng dạy đã trở thành yêu cầu bắt buộc để đổi mới phương pháp, nâng cao năng lực tư duy và tự học cho học sinh. Đặc biệt ở cấp độ lớp 1, học sinh có tâm lý thích truyện tranh, hình ảnh và khó tập trung nên việc kết hợp CNTT vào môn Tiếng Việt là chìa khóa giúp bài học trở nên hấp dẫn, sinh động và hiệu quả tạo hứng khởi . Xuất phát từ đó, đề tài “Ứng dụng công nghệ thông tin vào môn Tiếng Việt 1 để kích thích tinh thần học tập tích cực, sáng tạo cho học sinh đủ 3 bộ sách” đưa ra một loạt biện pháp cụ thể về phần mềm, môi trường học tập, nhằm nâng cao chất lượng và thái độ học tập tích cực của học sinh.

1. Tóm tắt lý do chọn đề tài

Học sinh lớp 1 thường có thời gian chú ý ngắn, dễ bị xao nhãng, mặc dù vần, chữ có thể dạy thông qua thẻ từ hay bảng con nhưng cách tiếp cận truyền thống không còn phù hợp . Đồng thời, Bộ GD&ĐT đã chỉ rõ nhu cầu chuyển đổi số trong giáo dục theo Đề án 2022–2030. Vì vậy, việc ứng dụng CNTT – từ thiết kế bài giảng tới tương tác qua quiz – sẽ giúp bài học Tiếng Việt hấp dẫn hơn, khơi dậy tinh thần học tập chủ động và sự sáng tạo từ sớm.

2. Các biện pháp triển khai trong bài

Biện pháp 1: Sử dụng linh hoạt các phần mềm thiết kế bài giảng sinh động, thu hút giúp học sinh nâng cao hứng thú học tập

Giáo viên sử dụng PowerPoint, Google Slides, Genially… để xây dựng bài học kết hợp âm thanh, hình ảnh minh họa chuyển động khiến bài học hấp dẫn. Qua đó, học sinh dễ tập trung hơn và có cơ hội phân tích, phản hồi tương tác. Điểm mới: bài giảng không chỉ dạy chữ mà còn truyền cảm hứng học hỏi sáng tạo.

Biện pháp 2: Phối hợp phần mềm Camtasia, Capcut để cắt ghép, chỉnh sửa video, hình ảnh giúp bài học thêm sinh động, sáng tạo

Giáo viên – cùng học sinh nếu được hướng dẫn – biên tập ngắn các đoạn đọc mẫu, vẽ tranh minh họa và kết hợp nhạc nền để tạo ra sản phẩm học tập. Việc này giúp học sinh trải nghiệm kỹ năng sáng tạo đa phương tiện ngay từ lớp 1. Điểm mới là hóa thân thành “nhà sản xuất nhỏ”, phát triển sự tự tin cùng kỹ năng ICT cơ bản.

Biện pháp 3: Tổ chức kiểm tra, đánh giá học sinh bằng phần mềm OLM

Các bài kiểm tra từ âm–vần đến đọc chép được số hóa trên nền OLM, cho phép học sinh làm bài trên lớp hoặc tại nhà, nhận phản hồi nhanh, chính xác. Điều này giúp giáo viên theo dõi mức độ hiểu bài và học sinh được tham gia tương tác hứng thú hơn. Điểm mới là kiểm tra hiện đại, giảm giấy tờ và tăng động lực thực hiện bài.

Biện pháp 4: Sử dụng các phần mềm trò chơi trực tuyến Quizziz và Wordwall để xây dựng không khí lớp học sôi động

Các trò chơi thi đua qua trình chiếu lời đọc, ghép đôi, nghe–chọn… tạo ra không khí hào hứng, vừa học vừa chơi. Học sinh được tham gia nhóm, tranh tài vui vẻ và nhận thưởng số. Điểm sáng tạo là kết hợp đánh giá kiến thức và năng lực phản xạ, tăng tính hợp tác.

Biện pháp 5: Sử dụng các phần mềm học tập trực tuyến Quizlet và phần mềm tìm kiếm ảnh Pinterest để đổi mới hình thức tổ chức lớp học

Giáo viên tạo thẻ từ tương tác trên Quizlet giúp học sinh ôn từ vựng bằng flashcard, ghi âm. Đồng thời, sử dụng Pinterest để học sinh tự chọn hình ảnh minh họa cho từ mới, câu chuyện học. Điểm mới là kết hợp khả năng ghi nhớ âm thanh–hình ảnh và phát triển sự tự học, phát triển trí tưởng tượng của các em.

3. Điểm mới và sáng tạo của đề tài

• Biên tập bài giảng thành sản phẩm đa phương tiện, giúp học sinh tương tác trực quan – âm thanh – hình ảnh.

• Dạy kiểm tra và trò chơi kết hợp phản hồi nhanh, tăng tính chủ động.

• Kỹ năng ICT – tư duy sáng tạo – phát âm – trí tưởng tượng được phát triển song song.

• Mô hình tích hợp kiểm tra – đánh giá – phản hồi – giải trí vào một hoạt động học tập toàn diện.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh hào hứng tương tác, tập trung hơn trong tiết học, đặc biệt trong phát âm và ghép vần.

• Kết quả đánh giá qua OLM và trò chơi cho thấy khả năng nhớ vần và từ được cải thiện rõ.

• Giáo viên tiết kiệm thời gian, tăng hiệu quả với hệ thống bài giảng thiết kế sẵn.

• Phụ huynh ghi nhận con em tham gia học trực tuyến vui vẻ, tự tin hơn khi thuyết trình sản phẩm.

• Mô hình có thể nhân rộng cho các môn học khác, hỗ trợ chuyển đổi số mạnh ở cấp tiểu học.

Qua việc triển khai chuỗi biện pháp sử dụng phần mềm thiết kế bài giảng, chỉnh sửa video, ứng dụng kiểm tra OLM và trò chơi học tập như Quizizz, Wordwall, Quizlet… đề tài “Ứng dụng công nghệ thông tin vào môn Tiếng Việt 1 để kích thích tinh thần học tập tích cực, sáng tạo cho học sinh” đã tạo ra một môi trường học tập hiện đại, phù hợp với định hướng đổi mới chương trình GDPT 2018. Các em không chỉ học chữ mà còn phát triển khả năng tự học, kỹ năng số và tư duy sáng tạo. Quý thầy cô có thể tải toàn văn sáng kiến tại: Ứng dụng công nghệ thông tin vào môn Tiếng Việt 1 để kích thích tinh thần học tập tích cực, sáng tạo cho học sinh (đủ 3 bộ sách)