ĐỔI MỚI HÌNH THỨC KTĐG THƯỜNG XUYÊN TRONG MÔN ĐỊA LÍ 

THPT NHẰM THÍCH ỨNG VỚI TÌNH HÌNH DẠY HỌC TRỰC TIẾP VÀ TRỰC TUYẾN  

Lĩnh vực nghiên cứu: Địa lý 

MỤC LỤC 

PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ 

1.  Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 

 Vấn đề đổi mới kiểm tra đánh giá (KTĐG) thường xuyên là một vấn đề khá quan trọng trong định hướng đổi mới giáo dục toàn diện, vấn đề này đã được rất nhiều tài liệu của Bộ GD – ĐT cũng như của các tác giả anh chị em đồng nghiệp đề cập. Tất cả những tài liệu mà tôi truy cập được đều bàn đến việc: nguyên nhân vì sao phải đổi mới kiểm tra đánh giá, các công cụ để KTĐG thường xuyên, các nhóm biện pháp nhằm thực hiện KTĐG thường xuyên, giáo viên (GV) cần quan tâm đến vấn đề gì khi KTĐG kết quả học tập của HS…Còn việc xây dựng những hình thức KTĐG thường xuyên cụ thể để vừa thích ứng với bối cảnh dạy học trong sự ảnh hưởng của đại dịch Covid -19 vừa phát huy được phẩm chất năng lực cho học sinh (HS) thì chưa thấy có tài liệu, công trình nào trình bày chi tiết. Điều đó đã thôi thúc bản thân tôi lựa chọn vấn đề này để tiến hành thực nghiệm. Kết quả thực nghiệm của đề tài với mong muốn nhắc lại những cơ sở lí luận cũng như đóng góp những ván đề thực tiễn của vấn đề KTĐG thường xuyên quá trình học tập của HS nhằm ứng phó với các tình huống dạy học, góp phần vào việc đổi mới hoạt động giáo dục theo hướng tiếp cận năng lực HS.  

2. Lí do chọn đề tài  

 Đổi mới phương pháp dạy học trong chương trình Giáo dục phổ thông nói chung và giáo dục trung học phổ thông nói riêng là vấn đề được đặt ra từ nhiều năm nay để nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học và giáo dục cũng như phát huy được các phẩm chất và năng lực cho HS.  

 Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”;“Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công nhận…”.  

 Để thực hiện vấn đề này đã có nhiều hình thức, phương pháp, kĩ thuật dạy học được triển khai nhằm phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của HS. Tuy nhiên để nâng cao hơn nữa chất lượng dạy học, bên cạnh các biện pháp, hình thức, kĩ thuật dạy học thì khâu KTĐG cũng rất quan trọng, không thể thiếu trong quá trình dạy học.   

 Trong kiểm tra đánh giá, để đánh giá được sự tiến bộ của mỗi HS trong một giai đoạn hay một quá trình học tập thì khâu KTĐG thường xuyên đóng vai trò rất quan trọng. Trước đây kiểm tra thường xuyên chỉ là những bài kiểm tra viết trong thời gian 10 đến 15 phút, vì thế không thể phát huy được các phẩm chất năng lực của HS đồng thời cũng khó đánh giá được sự tiến bộ của các em, mặt khác cũng chỉ thực hiện trong bối cảnh dạy học trực tiếp trên lớp. 

 Hiện nay, cùng với sự đổi mới các phương pháp, kĩ thuật dạy học, các hình thức, kĩ thuật KTĐG cũng được thay đổi, đa dạng hơn nhằm phát triển các phẩm chất năng lực cho HS. Theo đó hình thức KTĐG thường xuyên cũng đã được Bộ giáo dục và đào tạo đổi mới. Theo thông tư 26/2020/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 8 năm 2020, thay vì những bài kiểm tra viết, có quy định thời gian dưới 1 tiết  trước đây thì hiện nay HS được đánh giá bằng nhiều hình thức khác nhau: qua các hồ sơ học tập, thực hiện các dự án học tập, trải nghiệm, và thời gian để hoàn thành không nhất thiết  phải là 15 phút…Những sự thay đổi này chính là khâu quan trọng trong việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực. 

 Bên cạnh việc nắm bắt những sự đổi mới thông qua các văn bản hướng dẫn chỉ đạo của Bộ, bản thân đã được tiếp thu những kiến thức và định hướng chỉ đạo trong các đợt tập huấn chuyên môn đầu năm học 2021 – 2022 của Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Nghệ An cũng như nội dung tập huấn trong một số Modul bồi dưỡng thường xuyên của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Từ đó thấy được sự cần thiết phải đổi mới các hình thức kiểm tra đánh giá, đặc biệt là đánh giá thường xuyên. 

  Đặc biệt bước vào năm học này cả nước nói chung, trường tôi nói riêng phải đối mặt với đại dịch Covid -19 đang diễn ra hết sức phức tạp ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình dạy học. Bởi thế mà dạy học trong bối cảnh dịch bệnh  Covid – 19 đòi hỏi người GV phải có những sự linh hoạt trong dạy học cũng như 

KTĐG nhằm để vừa đảm bảo được việc KTĐG học sinh đúng năng lực vừa phù hợp với thực tiễn dạy học… 

  Trước những vấn đề trên, bản thân tôi đã thực nghiệm một số hình thức KTĐG thường xuyên và bước đầu thấy sự hiệu quả trong việc phát huy được những kĩ năng, năng lực, phẩm chất của HS đồng thời có thể áp dụng cho các tình huống dạy học thực tiễn. Vì thế tôi mạnh dạn viết sáng kiến “Đổi mới hình thức 

KTĐG thường xuyên trong môn địa lí THPT nhằm thích ứng với tình hình dạy học trực tiếp và trực tuyến” để chia sẻ với các đồng nghiệp. Đó là lí do tôi chọn đề tài này.