Phát huy sự chủ động sáng tạo của học sinh khi dạy Hoạt động thực hành và trải nghiệm Toán 6 (CTST)

Trong bối cảnh đổi mới chương trình GDPT 2018, việc tổ chức Hoạt động thực hành và trải nghiệm trong môn Toán 6 đóng vai trò quan trọng giúp học sinh gắn kết kiến thức với thực tiễn, đồng thời phát triển năng lực tư duy, kỹ năng giải quyết vấn đề và tinh thần chủ động – sáng tạo. Đề tài “Phát huy sự chủ động sáng tạo của học sinh khi dạy Hoạt động thực hành và trải nghiệm Toán 6” hướng đến việc xây dựng các hoạt động sinh động, tích hợp liên môn và có tính thực hành cao, nhằm khơi dậy niềm hứng thú và tăng cường hiệu quả học tập của học sinh.

1. Lý do chọn đề tài

Ở cấp THCS, đặc biệt lớp 6 – năm đầu của chương trình mới – học sinh còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận kiến thức Toán một cách thực tiễn và linh hoạt. Các tiết học Toán nếu chỉ dừng lại ở lý thuyết và bài tập khô khan sẽ khó phát huy được năng lực sáng tạo của các em. Chính vì vậy, việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm lồng ghép kiến thức Toán sẽ giúp học sinh hiểu bài sâu hơn, học một cách chủ động và sáng tạo hơn.

2. Các biện pháp thực hiện

Biện pháp 1. Hình thành hoạt động trải nghiệm theo hai chiều giúp nâng cao khả năng vận dụng kiến thức về ước chung lớn nhất

Giáo viên xây dựng hoạt động trải nghiệm với hướng tiếp cận hai chiều: từ kiến thức đến thực tiễn và từ thực tiễn đến kiến thức. Ví dụ, yêu cầu học sinh giải quyết bài toán chia đều các nhóm quà hoặc sắp xếp đội hình từ tình huống đời sống, từ đó áp dụng kiến thức về ƯCLN để rút ra kết luận.

Biện pháp 2. Lồng ghép hoạt động thu thập thông tin và tích hợp kiến thức liên môn trong hoạt động trải nghiệm điều tra dân số giúp nâng cao tính chủ động

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh khảo sát số lượng thành viên trong các hộ gia đình tại khu phố/làng xóm, sau đó xử lý số liệu, lập bảng thống kê và biểu đồ. Hoạt động này tích hợp kiến thức Toán với môn GDCD, Địa lí, Công nghệ, giúp học sinh chủ động tiếp cận thông tin và rèn luyện kỹ năng phân tích dữ liệu thực tế.

Biện pháp 3. Sáng tạo kỹ thuật trò chơi với hoạt động trải nghiệm vui cùng số nguyên

Thiết kế các trò chơi vận động kết hợp học Toán như “Săn số âm”, “Leo thang số nguyên”, hoặc trò chơi phản xạ với các phép tính cộng – trừ số nguyên. Các trò chơi này không chỉ giúp học sinh ghi nhớ kiến thức nhanh hơn mà còn phát triển phản xạ tư duy và tinh thần đồng đội.

Biện pháp 4. Ứng dụng kỹ thuật đóng vai thành “Kiến trúc sư” kết hợp kỹ thuật công đoạn hoạt động Tính chu vi, diện tích của một số hình trong thực tiễn

Giáo viên tổ chức hoạt động “Hóa thân thành kiến trúc sư” – học sinh đo đạc thực tế lớp học, sân trường, vẽ sơ đồ, tính toán chu vi, diện tích và thiết kế cải tạo. Quá trình thực hiện được chia thành các công đoạn rõ ràng như: khảo sát – ghi số liệu – tính toán – thiết kế – thuyết trình. Qua đó, học sinh rèn kỹ năng tính toán, phân tích và tư duy thiết kế thực tiễn.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Tổ chức hoạt động trải nghiệm theo hướng hai chiều (từ kiến thức đến thực tiễn và ngược lại).

• Lồng ghép kiến thức liên môn và kỹ thuật đóng vai sáng tạo.

• Kết hợp trò chơi toán học và kỹ thuật công đoạn trong giảng dạy.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh hứng thú, chủ động hơn trong tiết học Toán.

• Phát triển tư duy sáng tạo, khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế.

• Tăng cường năng lực hợp tác, thuyết trình và giải quyết vấn đề.

Thông qua việc đổi mới cách tổ chức Hoạt động thực hành và trải nghiệm trong môn Toán 6, giáo viên không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn giúp học sinh phát triển toàn diện về tư duy, kỹ năng và phẩm chất. Những biện pháp được trình bày trong đề tài là minh chứng rõ ràng cho việc học Toán hoàn toàn có thể trở thành một hành trình khám phá sáng tạo, thực tiễn và đầy hứng thú.

👉 Xem chi tiết tài liệu tại: Phát huy sự chủ động sáng tạo của học sinh khi dạy Hoạt động thực hành và trải nghiệm Toán 6 (Chân trời sáng tạo)