SKKN Dạy học theo chủ đề “ Đọc – hiểu truyện ngắn hiện đại Việt Nam lớp 12 theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học sinh”

MỤC LỤC 

• Thông tin chung ………………………………………………………………………………………….. 1 

• Mô tả giải pháp sáng kiến ………………………………………………………………………….. 1 

• Tình trạng giải pháp đã biết  ………………………………………………………………………. 1 

• Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến …………………………………… 2 

1. 1. 1. Mục đích của giải pháp …………………………………………………………………… 2 
      2. Nội dung giải pháp ………………………………………………………………………….. 2 
         1. Những điểm khác biệt của sáng kiến so với các giải pháp trước đó …….. 3   
         2. Nội dung giải pháp, các bước thực hiện giải pháp …………………………….  4 

• Khả năng áp dụng của sáng kiến  ……………………………………………………………. 28 

• Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp  ……………………………….. 29 

• Các thông tin cần được bảo mật ………………………………………………………………. 30 

• Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến ………………………………………….. 30 

• Tài liệu kèm theo ……………………………………………………………………………………… 31 

III. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền  ………………………………. 31 

1. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SÁNG KIẾN
2. Tình trạng sáng kiến đã biết

Hiện nay trong sách giáo khoa Ngữ văn 12, tập 2 có các văn bản truyện ngắn hiện đại Việt Nam: Vợ chồng A Phủ; Vợ nhặt; Rừng xà nu; Những đứa con trong gia đình; Chiếc thuyền ngoài xa (5 bài). 

Các văn bản này đang được dạy độc lập. Thời lượng dạy học đọc hiểu các văn bản tương đương nhau 02 đến 03 tiết/ bài. Ngữ liệu để kiểm tra đánh giá các bài học này vẫn là những văn bản học sinh đã được học trong sách giáo khoa. Điều này khiến cho việc dạy đọc hiểu văn bản truyện ngắn hiện đại khá vất vả và việc học của học sinh bị gián đoạn, chưa hình thành được kỹ năng đọc hiểu văn bản. 

Để khắc phục tình trạng này, có thể nhóm các văn bản truyện ngắn hiện đại Việt Nam thành một chủ đề dạy học, góp phần hình thành kĩ năng đọc hiểu nói riêng và năng lực cảm thụ văn học nói chung cho học sinh.  

Thời lượng dạy học chủ đề này là 10 tiết (căn cứ vào phân phối chương trình hiện hành), trong đó giáo viên sẽ sử dụng 10 tiết để dạy đọc hiểu văn bản. Không có tiết kiểm tra đánh giá cho chủ đề riêng, vì thế giáo viên có thể dành thời gian kiểm tra đánh giá vào trong quá trình thực hiện chủ đề hoặc kiểm tra đánh giá vào cuối chủ đề. Có thể đặt tên cho chủ đề này là: Đọc hiểu truyện ngắn hiện đại Việt Nam lớp 12 theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học sinh. 

• Những đóng góp của sáng kiến để góp phần nâng cao chất lượng dạy học 

• Hệ thống hóa cơ sở pháp lý, cơ sở lý luận và thực tiễn về việc đổi mới nâng cao chất lượng dạy và học, trong quá trình dạy học hướng dẫn học sinh lĩnh hội, cảm thụ văn bản văn học theo chuẩn kiến thức kĩ năng của Bộ Giáo dục và Đào tạo.  
• Sáng kiến đưa ra những giải pháp cải tiến đã áp dụng có hiệu quả trong giảng dạy môn Ngữ văn nói chung và cảm thụ văn bản văn học nói riêng. Có sự so sánh, rút kinh nghiệm, điều chỉnh trong quá trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 12 của học kì II năm học 2021 -2022 và tiếp tục thực hiện trong những năm tiếp theo với tinh thần cập nhật, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo yêu cầu của Ngành.  
• Nội dung của đề tài đã làm rõ được mục đích, yêu cầu đặt ra trên cơ sở pháp lý, tính thực tiễn, thực trạng công tác giảng dạy. Qua việc phân tích những khó khăn, vướng mắc để đưa ra các giải pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh, phù hợp với điều kiện thực tiễn, đã đem lại những lợi ích cho công tác giảng dạy và học tập bộ môn, như:  

+ Giúp giáo viên định hướng, cải tiến phương pháp giảng dạy theo hướng phát triển tư duy, năng lực học sinh và tiếp cận kịp thời với chương trình giáo dục phổ thông mới. 

+ Góp phần nâng cao hiệu quả học tập, chất lượng giảng dạy, giảm bớt áp lực thi cử và cải thiện tâm lý cho giáo viên cũng như học sinh trong việc đáp ứng với yêu cầu đổi mới, đảm bảo yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông.  

+ Đồng thời tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh tiếp cận dần với xu thế thay đổi của chương trình giáo dục phổ thông đang dự thảo và chuẩn bị áp dụng theo lộ trình trong giai đoạn tới. 

• Tính hiệu quả của sáng kiến đã được minh chứng qua chất lượng giáo dục của bộ môn. 

• Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: 

3.1. Mục đích của giải pháp  

           Một trong hai vấn đề cốt lõi của đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW của BCHTW khóa XI là “chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học”. Nghị quyết 88/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nêu rõ mục tiêu “chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh” và yêu cầu “đổi mới toàn diện mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, thi, kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục theo yêu cầu phát triển phẩm chất và năng lực học sinh; khắc phục tình trạng quá tải; tăng cường thực hành và gắn với thực tiễn cuộc sống”. 

   Để thực hiện các chủ trương đó trong điều kiện chưa có chương trình, sách giáo khoa mới và tích cực chuẩn bị các điều kiện để triển khai khi có chương trình, sách giáo khoa mới, tôi xây dựng chủ đề Đọc hiểu truyện hiện đại Việt Nam lớp 12 với những mục đích sau:  

• Căn cứ vào chương trình và sách giáo khoa hiện hành, tôi lựa chọn nội dung để xây dựng chủ đề Đọc hiểu truyện hiện đại Việt Nam lớp 12 phù hợp với việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong điều kiện thực tế. 
• Tích cực đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, tổ chức các hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học.  
• Tích cực đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học góp phẩn thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học.