SKKN Đổi mới hình thức đánh giá môn ngữ văn cho học sinh lớp 10 theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

• Lí do chọn đề tài

 Bản thân tôi tự nhận thấy việc giảng dạy môn Ngữ Văn hiện nay còn nhiều bất cập, việc đánh giá chủ yếu thông qua hình thức viết bài nên chưa phát huy được tính tích cực chủ động cũng như phẩm chất năng lực của HS. Nguyện vọng mong được đổi mới từ hình thức, phương pháp giảng dạy đến đổi mới hình thức đánh giá học sinh tạo cơ hội cho học sinh được học tập chủ động, sáng tạo.

 Từ thực tế xã hội: Bối cảnh đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội… có nhiều thay đổi, đòi hỏi người học không chỉ có kiến thức lí luận mà cần có các kĩ năng, phẩm chất và năng lực cần thiết để đáp ứng xu thế phát triển của xã hội. Trong thực tế việc đổi mới dạy học môn Ngữ Văn đang được tiến hành khá khẩn trương nhưng chủ yếu đang dừng lại ở việc đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học chứ chưa tiếp cận nhiều đến mục đích của việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học cần hướng đến đổi mới hình thức đánh giá học sinh, tạo cơ hội để học sinh phát triển phẩm chất và năng lực qua thực hành.

Từ thực tế đội ngũ giáo viên: Một bộ phận không nhỏ giáo viên đang sử dụng hình thức đánh giá học sinh theo hình thức truyền thông chỉ dựa vào bài viết, thiếu đổi mới, thiếu sáng tạo, chưa hấp dẫn, chưa bám sát sự thay đổi của đời sống, chưa kịp thời nắm bắt được nhu cầu, đặc điểm tâm lý, năng lực đa diện của HS dẫn tới thiếu hiệu quả trong giảng dạy. Học sinh chủ yếu được đánh giá thông qua hình thức, kĩ năng viết bài trong thực tế học sinh cần thành thạo cả 4 kĩ năng: Nghe nói, đọc viết, thực hành, trải nghiệm… 

 Từ thực tế học sinh: Học sinh hiện nay tiếp cận công nghệ thông tin sớm nên việc nắm bắt kiến thức cơ bản của bài học học sinh có thể chủ động tự học, tự khám phá và tự hoàn thiện. Giáo viên chọn đổi mới hình thức đánh giá học tập của học sinh sẽ tạo điều kiện học sinh phát huy nhiều năng lực như năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, công nghệ thông tin, tự chủ tự học, thẩm mỹ và phát triển phẩm chất trách nhiệm, chăm chỉ, trung thực, nhân ái, yêu nước… HS cần phải biết nghe, nói, đọc, viết và biết sử dụng công nghệ thông tin, thuyết trình, làm dự án, làm phim,  trình bày trước đám đông, thiết kế một sản phẩm giáo dục..

Yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và  định hướng đổi mới phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục theo định hướng phẩm chất năng lực của Chương trình GDPT 2018: áp dụng các phương pháp tích cực hoá hoạt động của học sinh, trong đó giáo viên đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn hoạt động cho học sinh, tạo môi trường học tập thân thiện và những tình huống có vấn đề để khuyến khích học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, tự phát hiện năng lực, nguyện vọng của bản thân, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, phát huy tiềm năng và những kiến thức, kĩ năng đã tích luỹ được để phát triển. Đây là nhiệm vụ hàng đầu của các nhà trường, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, ngành giáo dục đang đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng cán bộ quản lí và đội ngũ giáo viên thực hiện Chương trình GDPT 2018. 

 Tầm quan trọng của các đổi mới hình thức đánh giá môn Ngữ Văn sẽ tăng tính tự giác, khả năng sáng tạo, định hướng được sở trường, năng khiếu, nghề nghiệp cho học sinh trong tương lai. 

Quá trình thực hiện đổi mới hình thức đánh giá môn Ngữ Văn cho HS khối 10 nói riêng, học sinh THPT nói chung theo định hướng phẩm chất, năng lực học sinh ở trường THPT Quỳnh Lưu 4 nhằm đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình GDPT 2018.

1.2. Tính mới của đề tài 

Đề tài tập trung thực hiện đổi mới hình thức đánh giá môn Ngữ Văn cho học sinh lớp 10 nói riêng và học sinh THPT ở Trường THPT Quỳnh Lưu 4, thông qua đổi mới hình thức đánh giá các sản phẩm, dự án, mô hình học tập, thiết kế của cá nhân, nhóm, tổ, lớp. Đổi mới các tiêu chí đánh giá nhằm tăng sức hấp dẫn, phong phú và hiệu quả của bộ môn Ngữ Văn.

Đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá môn Ngữ Văn theo định hướng phát ,triển phẩm chất, năng lực thông qua giờ học sáng tạo phát huy hiệu quả cao trong việc đổi mới phương pháp học tập của học sinh. Tạo nhiều sân chơi để học sinh được phát huy khả năng sáng tạo thông qua các hoạt động cụ thể. 

1.3. Mục đích nghiên cứu

– Thực hiện yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục và hình thức đánh giá kết quả học tập và giáo dục HS.

–  Hình thành và phát triển cho người học các phẩm chất: Yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.

– Phát triển các năng lực, kĩ năng: giao tiếp và hợp tác; tự chủ và tự học; giải quyết vấn đề; thích ứng và sáng tạo; năng lực cảm thụ thẩm mĩ, sử dụng ngôn ngữ…

–  Phát huy được sự chủ động, sáng tạo trong vận dụng các hình thức dạy học tích cực của giáo viên và hình thức đánh giá kết quả học tập của học sinh đa dạng phong phú, đổi mới.

1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu 

– Nghiên cứu cơ sở lí luận về các phương pháp, hình thức tổ chức các hình thức đánh giá kết quả học tập của học sinh nhằm đổi mới giờ học sáng tạo, tạo hứng thú cho học sinh.

– Khảo sát điều tra thực trạng và nhu cầu của giáo viên về đổi mới các hình thức đánh giá học sinh. So sánh đánh giá học sinh theo hình thức truyền thống và các hình thức đánh giá của GV theo hướng đổi mới đối với HS lớp 10 Trường THPT Quỳnh Lưu 4.

– Khảo sát điều tra thực trạng thực hiện hình thức đánh giá của đội ngũ giáo viên môn Ngữ Văn tại trường THPT Quỳnh Lưu 4 hiện nay và hiệu quả sau khi đổi mới hình thức đánh giá HS của GV.